Wij zijn de bouwers van een komende aarde - Leuven

20 | Het Socialisme in Leuven
Fleur d’Or
De Fonteinstraat met achteraan
de hoogbouw van de brouwerij,
die in 1909 door de socialisten
werd aangekocht.
Tekening Fr. Nackaerts
Steegjes in Leuven
rijk of arm: een wereld
van verschil
zichtbare scheiding tussen
rijk en arm
De welgestelde burgerij woonde in ruime
burgerwoningen in het centrum en aan
de invalswegen, het gedeelte tussen het
station en het stadscentrum en langs de
statige brede vesten. De paupers bevolkten
de zijstraten en de gangetjes, waar eigenaars
van de woningnood een bijzonder
winstgevende deugd maakten.
Huisjesmelkers streken neer in de benedenstad,
op de westelijke hellingen, en in
de nabijheid van de Vaart. Het waren vaak
neringdoeners met wat spaargeld, die snel
begrepen hoe je een flinke stuiver kon verdienen
aan de huisvesting van ‘nieuwkomers’
in de stad. De eigenaars verhuurden
kleine, vuile, vochtige krotten die ze met de
goedkoopste bouwmaterialen hadden opgetrokken
zonder rekening te houden met
de stadsreglementen. De bouwreglementen
van de stad golden immers alleen voor
gebouwen langs de openbare weg.
Binnenerven of achterliggende velden
werden volgestouwd met kleine huisjes
bestaande uit hooguit twee kamers zonder
voorzieningen, zonder ‘huiske’ of WC, tenzij
op de gemeenschappelijke koer. Vrouwen
werkten als kantwerksters, naaisters of
wasvrouwen. De mannen waren Vaartwerkers,
schoenmakers, arbeiders in de
leerlooierijen en bouwbedrijven, voerlui,
ijzerdraaiers en tabaksbewerkers.
Bijzonder berucht was het Slachthuiskwartier,
dat zich tussen de Lei, de Brusselsestraat
en de Mechelsestraat tot voor
de Sint-Pieterskerk uitstrekte: een echt
getto, met zwervers, leurders en bedelaars.
Nieuw, maar bijna even erg waren de
buurten rond de Burgemeesterstraat en de
Fonteinstraat-Ridderstraat: helemaal met
gangetjes en achterbouwen doorploegd.
In 1875 telde Leuven maar liefst 134
gangen, waar zo’n 13% van de Leuvense
bevolking een benauwde ‘thuis’ vonden.