Wij zijn de bouwers van een komende aarde - Leuven

198 | Het Socialisme in Leuven
bovensteeds netwerk
En er was het geloof dat deugdelijk bestuur,
vooral in de steden, het verschil kon
maken. Daarom organiseerde Tobback een
overleg met socialistische burgemeesters
en stedelijke bestuurders, onder meer
Leona Detiège van Antwerpen, Frank Beke
van Gent, Geert Bervoets van Mechelen
en de nieuwe ster aan het socialistische
firmament, Steve Stevaert van Hasselt. Met
een rood-groene lijst, die toen nog heel
revolutionair ‘spa’ heette - een samengaan
van SP en Agalev - had die in de hoofdstad
van Limburg de rooms-blauwe coalitie
gebroken. Aanwezigen bij dat interne
burgemeestersoverleg herinneren zich
twee zaken. Eén: ‘Het was de zorg van
allen om extreemrechts af te stoppen, om
opnieuw tot een coherent beleid te komen.
Daarvoor werd alles in stelling gebracht.’
Dat zag men inderdaad aan de regeringsmandaten
en andere functies die de SP
claimde. Toen Louis Tobback op 1 januari
1995 aantrad als burgemeester, bestond de
hele voogdij al snel uit partijgenoten: Johan
Vande Lanotte was federaal minister van
Binnenlandse Zaken, vanaf 1995 werd Leo
Peeters Vlaams minister van Binnenlandse
Aangelegenheden, en Lodewijk De Witte
werd de eerste gouverneur van Vlaams-
Brabant. Zowel Vande Lanotte als De Witte
waren gewezen kabinetschefs van Tobback.
Die bestuurlijke bovenstructuur zal zeker
niet hinderlijk geweest zijn voor een stad
als Leuven.
En er vond nog een tweede fenomeen
plaats in dat intern overleg: ‘Men zag hoe
Stevaert zich eerst optrok aan Tobback,
en vervolgens stilaan andere klemtonen
legde. Het was de zoon die eerst alles leerde
van de vader, en vervolgens een eigen
koers begon uit te zetten. Ze hadden juist
dezelfde zorg: via ‘gezond verstand’ en
goed beleid een ruimer publiek aanspreken
dan de oude socialistische kern. De nieuwe
stijl kondigde de komst van paars aan.
We wisten dat toen nog niet, maar we
begonnen het wel aan te voelen.’
1995: ‘het einde van een
politieke generatie’?
Maar lang voor paars er kwam, was er
natuurlijk eerst dat dramatische jaar 1995,
met de Agusta-affaire. Dat was een omkoopzaak
die aan het licht kwam in het
onderzoek naar de moord op PS’er André
Cools, en die via de PS uiteindelijk ook de
SP bleek te hebben besmet. En van Agusta
ging het naar alle vormen van partijfinanciering
en zwart geld. Met dramatische
gevolgen, ook in het Leuvense. Frank
Vandenbroucke moest ontslag nemen als
minister van Buitenlandse Zaken. Tobback
deelde niet in de klappen, maar moest
de partij rechthouden. De burgemeester
van Leuven was weer helemaal nationaal
voorzitter en werd zelfs boegbeeld van zijn
partij. De officiële slogan ‘Uw sociale zekerheid’
met een foto van een grimmige Louis
Tobback, maakten duidelijk dat de inzet
hoog was, want intussen voerde VLD een
harde campagne tegen de verzorgingsstaat.
Dit ging hand in hand met een meer informele
actie ‘De SP is nodig’. Het resultaat
was een onverwachte meevaller. Ondanks
de gerechtelijke acties, ondanks het enorme
schandaal waar de Vlaamse socialisten
in terecht gekomen waren, verloren ze
de parlementsverkiezingen niet. Daar zat
de figuur Tobback voor veel tussen. Niet
alleen om zijn confronterende analyse van