Wij zijn de bouwers van een komende aarde - Leuven

196 | Het Socialisme in Leuven
Leuven is niet meer de studentenstad met
zijn frituren, zijn cafés, zijn restaurants voor
ieders beurs, en alles wat daar verder bij
hoort. Leuven is veel meer ‘stad’ geworden.
Het is trouwens onbegonnen werk om alle
grote projecten op te sommen die in die jaren
of later een begin kenden. De oppositie
was en is trouwens vaak bijzonder kritisch
voor die bouwwoede, en termen als ‘megalomaan’
of ‘grootheidswaanzin’ zijn meer
dan eens gebruikt. Een meer gematigde
variant van die kritiek is dat het Leuvense
bestuur wel erg zwaar inzet op stenen, en
dus minder oog heeft voor mensen.
Het klopt dat publieke investeringen zich
aan een ook voor de buitenwereld opvallend
tempo voltrekken. Zeker als het gaat
om projecten als de vernieuwing van de
voormalige Philips-site, waar dan nog
eens een zwembad plus sportcomplex
bijkomen, politie- en postkantoren, plus
veel plaats voor bedrijven. Maar tegelijk
werden ook de twee oude sociale huisvestingsmaatschappijen
gefuseerd, en werd
er tegen een even verschroeiend tempo
gebouwd, verbouwd, afgebroken en opgericht.
De renovatie van Sint-Maartensdal,
de modernistische woonwijk van Renaat
Braem, was ongetwijfeld de meest spectaculaire
operatie, en logistiek allesbehalve
een sinecure, maar lang niet de enige. De
fusiemaatschappij Dijledal renoveerde aan
een tempo van maar liefst 100 woningen
per jaar.
Zo was Leuven vanaf 1995: een voortdurend
veranderend bouwwerf. Work in
progress tegen hoog tempo. En het is niet
zo dat de Leuvense socialisten die evolutie
hebben ondergaan. Ze hebben ze getrokken.
in leuven ‘brandt de lamp’
Het Leuvense stedelijk beleid kwam nog op
een andere manier in de kijker. Een die geheel
en al een zaak was van de burgemeester.
Zoals gezegd was Tobback partijvoorzitter.
Een mandaat dat hij steeds minder
uitoefende vanop het partijhoofdkwartier
in de Brusselse Keizerslaan,en steeds
vaker vanuit zijn bureau in het historische
Leuvense stadhuis. Journalisten, coalitie-
partners, partijgenoten, hoge ambtenaren,
leiders van sociale organisaties: ze moesten
niet naar Canossa, maar naar Leuven.
Pour la petite histoire: het was op een café
op de Grote Markt dat Louis Tobback en
Patrick Janssens in 1999 een beslissend
gesprek voerden over het feit of die laatste
de reclamesector vaarwel zou zeggen om
voorzitter van de Socialistische Partijj te
worden. Geen Leuvenaar die ervan opkeek
dat de burgemeester een glas dronk met
‘ne rare smalle in T-shirtje’.
Tobback zat niet alleen fysiek in Leuven,
stedelijk beleid en de inzichten die hij verwierf
namen ook mentaal een belangrijke
plaats in. Dat kwam natuurlijk niet omdat
hij als burgemeester ineens een ahaerlebnis
kreeg. Maar hier gebeurde wel de
toetsing aan inzichten die al langer aan het
rijpen waren, en die hij zou uitschrijven
in zijn boekje Zwart op Wit. Had hij met
Afscheid van een stiefzoon de socialistische
partij gewaarschuwd voor een fout begrip
van de overheid en de staat, dan verhief hij
zijn stem over een verkeerde traditie die
progressiviteit verwarde met permissiviteit.
Als bestuurder had Tobback geleerd -
en maakte hij elke dag mee - dat socialisme
en laissez-faire bepaald geen synoniemen
waren.
Dat werd gevoed door een ander besef.
Met lede ogen hadden socialisten als Louis
Tobback de opgang van het Vlaams Blok
meegemaakt, en vooral de raid die Dewinter
en kornuiten hielden bij de arbeidersklasse.
Grosso modo waren er twee strekkingen
om het Blok te bekampen. De eerste
zwoer bij een offensieve maatregel als
stemrecht voor allochtonen en betogingen
en campagnes tegen extreemrechts. Onder
impuls van de inzichten van de Brusselse
socioloog Mark Elchardus was er ook een
andere school. Elchardus vroeg de sociaaldemocratie
om haar politiek fundamenteel
te herzien en niet alleen in haar sociaaleconomisch
beleid, maar ook in ‘de cultuur’
van haar beleid terug dichter aan te leunen
bij de arbeidersklasse, of ‘de gewone man’,
of ‘de lagere inkomens’. Over de terminologie
kan men blijven discussiëren. Dat
leunde sterk aan bij de inzichten van Louis