Wij zijn de bouwers van een komende aarde - Leuven

het tobback-effect:
de gemeenteraadsverkiezingen
van
oktober 1994
Ineens lagen de knikkers in Leuven goed,
om niet te zeggen uitstekend. Er was,
zoals hierboven uitgelegd, een socialisme
gekomen dat blijkbaar aantrekkelijk was
voor grote groepen mensen. Het absolute
kopstuk van de plaatselijke SP, Louis
Tobback, had zich op Binnenlandse Zaken
geprofileerd, ook als kundig bestuurder.
Electoraal stond hij op of dichtbij zijn toppunt.
De slogan ‘Tijd voor Tobback’ hoefde
niet meer uitgevonden worden: het was
alleen nodig die te formuleren.
Tegelijk stonden de politieke tegenstanders
ongewoon zwak, en dat allemaal tegelijk.
PVV en VU hadden geen goede en alleszins
geen lokale kopmannen met een breed
draagvlak, en Agalev eigenlijk ook niet. En
tot algemene verwondering organiseerde
de CVP haar eigen verdeeldheid. Fred
Vansina had vooraf aangekondigd dat hij
geen kandidaat meer was om zichzelf op te
volgen, maar was dat te elfder ure wel. Tot
groot ongenoegen van Carl Devlies, die zich
graag wilde positioneren als de CVP’er van
de jonge generatie. Op de koop toe claimde
ook ACW’er Bart Massart de leiding van
zijn partij (Devlies is geen man van de
arbeidersbeweging). Het sowieso al weinig
ambitieuze en vooral weinig coherente
beleid van een nogal grijs college had dus
geen echte ‘advocaat van de verdediging’.
Na de verkiezingen zou Tobback trouwens
erkennen: ‘Een voetbalploeg die met 2-0
wint, kan dat meestal alleen maar omdat
men beter is dan de tegenstand. Een ploeg
die met 6-0 wint, kan dat alleen als de
tegenstand meewerkt: als die zwakker
presteert dan normaal.’ Ook dat was de
Leuvense realiteit.
Daartegen bracht de socialistische oppositie
haar superkanon in stelling. Politiek
noch verbaal konden in die tijd weinigen
tegen Tobback op: niet echt in de nationale
politiek, al helemaal niet op het Leuvense
toneel. Waarbij toch de rest van de SP-lijst
intelligent werd ingevuld. Tobback besefte
bijvoorbeeld dat hij niet goed lag bij de
nieuw-progressieve kiezers. Vandaar dat
hij behoorlijk wat plaats maakte voor een
groepje (Jaak Brepoels, Marij Aerts, Denise
Vandevoort) dat onder aanvuring van
oud BRT- en VTM-journalist Daniël Buyle
als ‘zout in de pap’ de slag aanging om de
‘rood-groene’ kiezer. Er waren nog heel
wat plaatsen voor klassieke socialisten,
oud (Arthur Van Zeebroeck) en jong (Dirk
Robbeets, Karin Jiroflée), of uitgesproken
travaillistisch (ex-Philips-vakbondsafgevaardigde
Annie Ackermans). Maar ook
de piepjonge Saïd El Kadraoui werd al op
de SP-lijst geloosd: uittredend preses van
Historia, de kring van de studenten geschiedenis,
en vooral het eerste allochtone
gezicht, in een tijd dat dit nog niet evident
was. En natuurlijk was er Tobback zelf. Het
resultaat was een massieve aardverschuiving.
Journalisten die verzamelden bij het
Heverleese schooltje waar de stemmen
geteld werden, zagen een wanhopige liberale
schepen Staf Nieuwling als eerste naar
buiten komen. Nieuwling kon maar één zin
stamelen: ‘Tobback, Tobback, Tobback. Alles
is Tobback. Niets tegen te doen’. Nieuwling
besefte dat de rooms-blauwe meerderheid
gebroken was en hij het schepencollege
vaarwel kon zeggen. De avond van de
verkiezingen reikte Louis Tobback de hand
aan de CVP. Fred Vansina trad terug, Carl
De Vlies werd de junior partner in de coalitie.
Al wist Tobback dat je een partner niet
als een kleintje behandelde, en zeker niet
de CVP in Leuven.
De gemeenteraadsverkiezingen van 1994
waren voor Leuven het begin van een
nieuw tijdperk, voor de SP leek het evenwel
een fase af te sluiten. Het bewuste jaar
1994 was een uitzonderlijk verkiezingsjaar.
Dat jaar waren er immers ook Europese
verkiezingen. Die hadden groot nationaal
belang, want de (door peilingen opgefokte)
verwachting was dat de VLD - de opvolger
van de oude liberale PVV, nu gemodelleerd
als de ‘Partij van de Burger’ (dus de
‘Partij tegen de Staat’) - zou uitgroeien tot
de sterkste formatie. Vijfentwintig procent
van de stemmen leek al binnen, de enige
vraag die telde, was of het dertig procent
zou worden of niet. Het werd helemaal
niets. De VLD deed het amper beter dan de
oude PVV, CVP en SP hielden netjes stand
1995-... | 191