Wij zijn de bouwers van een komende aarde - Leuven

190 | Het Socialisme in Leuven
van de universiteit’, plaagde rector Roger
Dillemans burgemeester Fred Vansina, en
dat illustreerde de verhouding een beetje.
Wat had de universiteit eigenlijk aan de
stad, behalve dat ze toevallig in die stad
lag? Om maar te zeggen: hoe massaal de
katholieke aanwezigheid in Leuven ook
was, ze was niet massief: er zaten vele
barsten in het beton.
zwarte zondag
En tegelijk zou het fout zijn de periode
1988-1994 als een glorierijke opstap naar
nog een successtory te zien. Dat was het
niét. De SP beleefde haar electorale hoogtepunt
bij de Europese verkiezingen van
1984. Met Karel Van Miert als kopman was
ze toen zelfs de grootste Vlaamse partij,
ook al omdat de CVP- en PVV-kopstukken
in tijden van harde en impopulaire maatregelen
de confrontatie met de kiezer niet
aandierven en dus zwakke lijsten indienden.
Ook de parlementsverkiezingen van 1985
en 1987 kenden een gunstige uitslag.
Daarna ging het snel achteruit.
De verkiezingen van 1989, zonder Karel
Van Miert maar met Marc Galle, kennen
een bittere afdronk met stemmen- en
zetelverlies, en het plotse besef dat het
Vlaams Blok onweerstaanbaar aan het
opkomen was. De verkiezingen van 1991
(‘Zwarte Zondag’) versterkten dat beeld:
voor het eerst doken de Vlaamse socialisten
onder de 20%. Maar niet overal. Laten we
opnieuw Hugo De Ridder (De strijd om de 16)
aan het woord, die vele jaren eerder zo
sceptisch was over de bestuurlijke kwaliteiten
van Tobback. Wat was zijn oordeel na
de eerste parlementsverkiezing waarvoor
minister Tobback zich bij de kiezer moest
verantwoorden? ‘De SP die op 24 november
181 727 stemmen verloor of 19 procent
van zijn aanhang, had toch twee troeven in
handen. Het boegbeeld Tobback had in zijn
arrondissement de score van zijn partij
met 5 procent omhooggestuwd en behaalde
een fraaie 54 072 naamstemmen (+27 341),
terwijl partijleider Vandenbroucke er 25
435 (+16 109) verzamelde.’
Tobback was trouwens als boegbeeld van
zijn partij de campagne ingegaan, met
de slogan ‘Gezond verstand’, maar in de
toenmalige kiesorganisatie stond hij op een
senaatslijst die beperkt was tot Vlaams-
Brabant. Maar de slogan kleefde al op de
man: geen nonsens, geen wereldvreemdheid.
En voor het eerst bewees hij dat
het bereik van de socialisten in Vlaams-
Brabant véél groter was dan de klassieke
linkse achterban alleen.
Dat besef van eigen kunnen spoorde met
de analyse van ‘Zwarte Zondag’. Een van
de toen opgang makende verklaringen was
dat de traditionele partijen ‘de wijken’
hadden verwaarloosd, en dat men dringend
terug moest investeren in het plaatselijke
niveau, het concrete bestuur. Werd het
politieke personeel wel goed ingezet?
Was de professorale Vandenbroucke wel
de juiste man om het gezicht te zijn van
een partij met een toch nog altijd zeer
volkse aanhang? Volgde de SP wel de juiste
politieke koers? Probeerden de socialistische
mandatarissen in hun discours niet
te veel de nieuwe progressieve ‘elite’ te
behagen - reken daar ook maar verlichte
leerkrachten, geëngageerde wereldwinkeliers
en activisten allerhande enz. bij - en
had men niet wat hautain de rug gekeerd
naar de gewone man, zij het niet meer ‘met
de pet’?