Wij zijn de bouwers van een komende aarde - Leuven

oppositie te raken en deel te nemen aan
de regering-Martens VIII, een ‘tripartite’
van christendemocraten, socialisten en de
Volksunie. Als er één departement is waar
een politicus op zijn bestuursvaardigheid
of zijn gevoeligheid voor bestuurszaken en
overheidswetgeving wordt getest, dan wel
Binnenlandse Zaken.
Doordat Tobback minister werd, schoof hij
niét door naar de stoel waarvoor iedereen
hem verwachtte: die van partijvoorzitter,
in opvolging van Karel Van Miert, die
naar de Europese Commissie trok. Dat de
kleine Leuvense federatie in de slipstream
van Tobback aan politiek gewicht had
gewonnen, bleek uit het feit dat Frank
Vandenbroucke in 1989 op zijn 34 ste partijvoorzitter
werd. Terwijl de Leuvense SP
gemeentelijk de tanden stukbeet op de
rooms-blauwe coalitie van Fred Vansina
(CVP), werd op nationaal niveau het kader
geschapen om binnen afzienbare tijd ook
regionaal de sterkste partij te worden.
minister van binnenlandse
zaken (1988-1994)
Binnenlandse Zaken was in die tijd overigens
geen gegeerd departement. Het regeerakkoord
hield immers een omvattende
staatshervorming in, waarbij aanzienlijke
delen van wat voorheen tot de traditionele
bevoegdheid van de minister van Binnenlandse
Zaken hoorde, verkaste naar de
deelstaten. Tobback, zo werd gezegd, werd
minister van een ‘lege doos‘. Het voordeel
aan lege dozen is dat er veel plaats is om
ze te vullen. Zo gebeurde ook. De lijst van
grote en kleine bestuurlijke veranderingen
en vernieuwingen bleek bijzonder groot,
ook al omdat Tobback het departement
bleef bezetten tot 1994: de demilitarisering
van de rijkswacht, een nieuw statuut voor
de gewetensbezwaarden, een gegarandeerde
vrouwelijke vertegenwoordiging
op de kieslijsten (de wet ‘Smet-Tobback’),
maar ook de politieke Kaltstellung van José
Happart en het brengen van een zekere
pacificatie in Voeren.
Intussen was ook het Sint-Michielsakkoord
gestemd (1993), met alle bestuurlijke
hervormingen die dat met zich meebracht.
Ook voor Leuven: de amechtige provincie
Brabant werd gesplitst, en dat was tijd. Ondanks
alle beginnersfouten die zijn boekje
De Bananenrepubliek Brabant bevatte, had
het jonge groene provincieraadslid Alex
Polfliet het wel bij het rechte eind toen hij
kipkap maakte van de club die de provincie
bestierde: het kleine profijt waarop de
toenmalige deputés zichzelf trakteerden,
was een afspiegeling van de beperkte
visie die ze op hun provincie hadden.
Voor zover ‘de provincie’ nog bestuurbaar
was, met centraal de moloch die Brussel
nu eenmaal is, en waar de provincie zich
terugtrok tot de randgebieden, om er een
kleinprovincialistisch beleid te voeren.
Als minister van Binnenlandse Zaken woog
Tobback op dat stuk van het Sint-Michielsakkoord.
Leuven werd vanaf 1995 de
vanzelfsprekende hoofdstad van de nieuwe
provincie Vlaams-Brabant, al toonde Halle
ook enige ambitie, en waren er zelfs even
stemmen om Mechelen van Antwerpen af
te splitsen en bij de nieuwe provincie te
voegen. Vandaag lijkt dat onwezenlijk, toen
werd er door allerlei stedelijke plannenmakers
gedagdroomd dat het geen naam had.
De eerste verkiezing van de eerste autonome
Vlaams-Brabantse provincieraad werd
vastgelegd in 1994, dus samen met de
gemeenteraadsverkiezingen. Want ook dat
was een innovatie van het Sint-Michielsakkoord:
de provincieraadsverkiezingen,
die traditioneel gekoppeld waren aan die
van Kamer en Senaat, werden voortaan
vastgeklonken aan die van de gemeenten.
de tandem tobbackvandenbroucke?
Maar toen de mouwen werden opgestroopt
voor de campagne van 1994, was in de
SP al lang een periode aangebroken die
historici binnen twintig jaar misschien
‘de Leuvense’ zullen noemen. Die was
begonnen in 1988 (Tobback minister) en
1989 (Vandenbroucke voorzitter). Niet dat
Tobback en zijn dauphin Vandenbroucke
zomaar een tandem vormden. Daarvoor, zo
zouden ze in de loop der jaren vaststellen,
waren er te veel verschillen tussen het
1995-... | 187