Wij zijn de bouwers van een komende aarde - Leuven

182 | Het Socialisme in Leuven
Onafhankelijken waagden de
sprong naar de SP
Het Dijlepaard, juni 1982
‘De gemeenteraadsverkiezingen
in oktober komen op een
moment dat de strijd tussen de
bevoorrechte klasse en zij die
de sociale ongelijkheid willen
ongedaan maken, scherper is
dan ooit. Die strijd heeft de
ekonomische krisis als inzet.
Rechts wil, door een harteloze
matiging, de rijken rijker, de
armen armer maken. Links wil
de krisis doen betalen door wie
er verantwoordelijk voor is: de
holdings, de multinationale
ondernemingen en de banken.
Dat is zo én in de nationale én in
de gemeentelijke politiek.
In die omstandigheden is de
eenheid van alle progressieve
krachten meer dan ooit
noodzakelijk.’
SPE-manifest, 1982
een dialoog met vooruitstrevende christenen
in de hoop het ontbindingsproces in
de CVP te versnellen. Louis Tobback werd
algemeen aanzien als het boegbeeld van de
Jonge Turken, die het roer van de partij in
handen kregen. Hij schoof Alfons Vranckx
als Leuvens partijleider opzij en rekende af
met een imago dat de partij in het verdomhoekje
van nieuw links had geduwd. Louis
Tobback had zich al eerder laten opmerken
in het rakettendossier.
Leuven was rijp voor een politiek experiment.
O.m. met debatavonden onder de
naam Aktueel Socialisme (AKSO) brak het
de werking van de Proletaar en de partij
open voor nieuwe mensen. Er was een
dynamische groep Jongsocialisten, die onder
de naam Jong en Open Socialisten ook
buiten de partijvijver naar geestesgenoten
visten. De K.U.Leuven, ooit gedoodverfd
als de ‘kweekschool van de CVP’, leverde
studaxen aan partij en vakbond. Frank
Vandenbroucke, opgegroeid in het woelige
Sint Pieterscollege en politiek actief in de
scholierenstakingen tegen Van Den Boeynants,
was daarvan de meest opvallende
exponent. Na een extreem-links parcours
in de trotskistische studentenbeweging
werd deze briljante economist door Louis
Tobback belast met de opmaak van een
socialistisch alternatief op de crisis. In
1985 maakte hij trouwens een opmerkelijk
electoraal debuut bij de Kamerverkiezingen.
Het was dan ook geen toeval dat Louis
Tobback het boegbeeld werd van de
Doorbraakbeweging, die de vastgeroeste
partijrangen moest openbreken voor levensbeschouwelijk
andersdenkenden. Zijn
ambitie oversteeg het zuivere electorale
opportunisme. Toen KUL-professoren Luc
Huyse en Lode van Outrive met de gemeenteraadsverkiezingen
van 1982 inzicht, Louis
Tobback opzochten, stonden ze niet voor
een gesloten deur. Het resultaat was de
vorming van de Socialistische Progressieve
Eenheid (SPE), een linkse eenheidslijst
waarop socialisten (SP), communisten (KP),
trotskisten (RAL) en onafhankelijke linksen
samen kandideerden. De buitenwacht deed
het experiment af als een pure electorale
stunt, een hellend vlak naar het gauchisme
en zowaar de voorbode een volksfront.
Maar in de aanloop van de verkiezingen
werd de lijst begeesterd gedragen door al
wie vond dat de economische crisis noodzaakte
tot een gezamenlijk optreden van
de linkerzijde. Vooral binnen de SP waren
‘De vraag of het lukt of niet is zeer belangrijk voor de SP én voor de Doorbraak-beweging. Als het
lukt dan krijg je de vermenigvuldiging van de broden. Als het mislukt dan kunnen we van nul
herbeginnen, dan heeft het een vernietigend effect. We nemen inderdaad een risico, maar ik ben
nooit in de politiek gegaan om levensverzekeringen af te sluiten…
Als al diegenen die nu op de stoep staan te wachten en zeggen ‘Ik kom niet bij de SP omdat ze niet
links en radikaal genoeg is, nu eens in de SP komen?’ Dan zou ik eens willen zien wie hen zal beletten
die partij meer links te maken. De grote denkfout die politiek daklozen of links ongebondenen maken
is dat ze zeggen: ‘We zullen wachten tot de partij links genoeg is.’ Maar de dag dat ik die partij linkser
en radikaal genoeg kan maken dan kunnen die stoepkijkers voor mijn part naar de pomp lopen, om
het crue te zeggen. Die dag heb ik ze niet meer nodig.’
Louis Tobback, in De Morgen, 8 oktober 1982
karikatuur: Jacques Debroux