Wij zijn de bouwers van een komende aarde - Leuven

18 | Het Socialisme in Leuven
De conservenfabrieken
van Jacobs (Heverlee)
zoals de hertog van Arenberg, de abdijheren
van Park en Leuvense instellingen:
het Leuvense Weldadigheidsbureau en de
ziekenhuizen (Groot-Begijnhof en Burgerlijk
Hospitaal). Voor het krieken van de
dag trokken deze tuinbouwers met paard
en kar, kruiwagen of hondengespan naar
de Leuvense vroegmarkten, waar ze hun
verse ‘primeurs’ aan de man of de vrouw
brachten. Op het einde van de 19 de eeuw
boden conservenfabrieken als Marie
Thumas aan de Vaart en Jacobs in Heverlee
een duurzame oplossing voor de beperkte
frisheid van de groenten en dus een vaste
afzetmarkt voor de tuinbouwers. En werkgelegenheid,
vooral in het hoogseizoen. De
Boerenbond legde zich toe op de aanvoer
van meststoffen, werktuigen, zaai- en
plantgoed en de afzet van producten.
Lange tijd bleven traditionele ambachten
en opvallend veel steenbakkerijen zowat
de enige industriële activiteit.
In 1920 bleef daar weinig van over: enkele
molens (hoewel met stoommachines uitgerust),
een vetsmelterij en een kaarsenfabriek.
Rond 1900 kwam de tertiaire sector
fel opzetten, een trend die tijdens het
interbellum doorzette: openbare diensten,
onderwijs, leger en gevangeniswezen.
Rond het station en aan de Tiensepoort
kwamen arbeidersbuurten.
De gemeente Korbeek-Lo gelegen tussen
de Tiensesteenweg, Oude Baan en Hoegaardsestraat,
verschilde in weinig van
de aanpalende gemeenten: een agrarisch
dorp, waarvan 96% van de oppervlakte
ingenomen was door akkers en weiden.
In 1846 werden slechts 28 huishoudens
geteld, goed voor 199 inwoners.
wijgmaal een geschenk
van het blauwe doosje
Wijgmaal was door de Vaart gescheiden
van Herent, waarmee het samen een gelijknamige
gemeente vormde, en in 1855 een
nauwelijks waarneembare stip op de kaart.
Er stonden 54 huizen met 350 inwoners en
een kapel.
Wie vandaag Wijgmaal nadert, ziet uit het
landelijke dorp een stompe toren oprijzen,
versierd met de naam Remy.
De toren herinnert aan een bedrijf dat
in 1939 van Wijgmaal een industriële
gemeente maakte met 3 000 inwoners. Dat
was het werk van één man: Eduard Remy
(1813-1896). In 1855 kocht hij samen met
zijn broer de molens van Wijgmaal en de
bijbehorende landerijen. Ze verwerkten
ingevoerde rijst tot stijfsel. Niemand
besefte toen dat deze activiteit van het
bedrijf een echte multinational zou maken.
In 1888 verhuisden ze naar een nieuwe
plek tussen de Vaart en de spoorlijn
Leuven-Mechelen.
Iedereen in het dorp had wel iets met de
fabriek zelf of met een toeleveringsbedrijf
te maken. Dat betekende werk, huisvesting,
een kerk, en onderwijs voor de inwoners
van Wijgmaal. In het straatbeeld was te
zien wie waar stond in het bedrijf. In de
Remylaan woonden de directeurs en de
ingenieurs in kasteeltjes en riante villa’s.
Verderop woonden de bedienden in de ‘rijkenroot’.
Richting Wijgmaalbroek vonden
de arbeiders van Remy een onderkomen
in wat aanvankelijk als een ‘armenrij’ of
‘armenroot’ begon. Er kwam een pensioenkas
en een kas voor onderlinge bijstand
die hielp in geval van ziekte, ongeval of
overlijden. Het Remyfonds bood hulp aan