Wij zijn de bouwers van een komende aarde - Leuven

gemeenten Heverlee en Kessel-Lo leverde
de CVP met grote wiskundige zekerheid
de burgemeestersjerp op. Het nieuwe
Herent raakte af van zijn rode nest, dat
binnen Leuven geneutraliseerd werd. Het
socialistische Wilsele en Wijgmaal gingen
op in Leuven, Herent (zonder Wijgmaal)
en Winksele bleven buiten Leuven. Dat
fusieproces verliep niet zonder slag of
stoot. Wijgmaal, de rode vlek aan de Vaart
werd zeer tegen haar zin op het Leuvense
stadsplan een onooglijke stip. Samen met
de vorm van de oude deelgemeenten, verklaart
deze gekleurde herschikking de
eigenaardige vorm (flessenhals) die de
stad, vooral in het noorden, aangenomen
heeft. Dit was ook merkbaar in de politieke
gelederen. Geen enkele Leuvense partij
verzette zich tegen de fusie. Maar intern
waren de partijen verdeeld: de stad groepeerde
de voorstanders en de randgemeenten
de tegenstanders. Leuven had immers
baat bij de fusie. Het nieuwe Leuven bood
een uitweg voor de benarde financiën van
de binnenstad. De randgemeenten hadden
het graag over hun gezonde financiële
toestand en pronkten alsmaar met hun
rijkdom aan wegen, zwembaden en parken.
Leuven daarentegen had nu eenmaal zijn
centrumfuncties, en de naburige gemeenten
konden daar bijna kosteloos van genieten:
de openbare bibliotheek, de musea, de
stadsschouwburg, het brandweerkorps,
een continue politiedienst enzovoorts. De
omliggende gemeenten profiteerden van
die centrumfuncties, maar moesten na de
fusie mee in de beugel tasten om ze te helpen
betalen. Ten slotte verwachtte Leuven
van een grotere stad ook nog wat meer
bestuurbaarheid.
Uittredend burgemeester van Heverlee
Frans Cnops, aanvankelijk nog kandidaat
voor de burgemeestersjerp van Groot-
Leuven, ging de geschiedenis in met een
opgemerkt afscheidsfeestje. In de nacht
van 31 december 1976 werd Heverlee met
veel klokkengelui en loeiende sirenes, ten
grave gedragen. De uitvaart werd ruim
besprenkeld met de drankvoorraad uit de
wijnkelder die de vroede vaderen in geen
geval wilden achter laten in handen van de
stad.
Dat de fusie ook binnen de BSP moeilijk
verteerd werd, m.n. in Wilsele en Wijgmaal
was merkbaar aan het dalend engagement
in de partij. Via de werkersbonden
hadden partijleden uit die gemeenten
enige greep op het beleid van hun mandatarissen.
Zij vonden nu minder makkelijk
de weg naar De Proletaar en het Volkshuis.
In de verkiezingen die aan de fusie van
1976 voorafgingen, behaalden CVP 19, BSP
12, PVV 7 en VU 5 van de 43 zetels. Tussen
de gedoodverfde coalitiepartners CVP en
de BSP, of liever tussen de Kesselse CVP,
die het burgemeesterschap opeiste en
sommige ‘arrogante’ Leuvense socialisten,
bleef de kloof onoverbrugbaar. Ten huize
van Willy Kuypers werd nog de avond van
de verkiezingen tussen BSP, PVV en VU een
voorakkoord getekend. De inkt was nog
niet droog of de liberalen trokken met het
akkoord als pasmunt naar de CVP. Tegen
alle verwachtingen in was enkele uren
later een nieuw akkoord tussen christendemocraten
en liberalen zo goed als rond.
de jaren tachtig
Alfred Vansina werd de sterkhouder van
een coalitie, waarin de PVV genoegen nam
met een ondergeschikte rol. De burgemeester
drukte met niet-aflatende werklust zijn
stempel op het beleid. Hij had de eerste legislatuur
de handen vol met wat een moeilijke
fusie was: de bestuurlijke eenmaking,
stroomlijning van de dienstverlening, de
eenmaking van belastingen en retributies.
De BSP wilde met het rekken van de vergaderingen
vooral respect afdwingen voor
de oppositie en bewijzen dat de fusiegemeente
beter geboerd zou hebben met een
coalitie die een breder draagvlak had. Die
heilloze strategie van nachtelijke zittingen
werd pas na jaren verlaten.
Via de PVV en de ijzeren hand van Sprockeels
dwarsboomde de traditioneel blauwe middenstandslobby
in het college de verkeersplannen
en beschermde de binnensteedse
neringdoeners tegen alles wat hun belang
kon schaden. De auto kreeg alle ruimte en
het stedelijk wonen werd almaar minder
aantrekkelijk.
1951-1994 | 179
De economische situatie
was begin 1981 aanzienlijk
verslechterd. De staalsector
stond op instorten. Het aantal
werkzoekenden bereikte de kaap
van het half miljoen. De CVP-
PVV-regeringen Martens (1981-
1987) voerde een neoliberaal
beleid: selectieve afbouw van
de welvaartsstaat, verlaging
van de lonen, besparingen
in de sociale zekerheid,
flexibilisering van de arbeid
en meer bewegingsruimte
voor ondernemers. Daarmee
brak de regering met de
grondbeginselen van de
keynesiaanse relancepolitiek,
die sinds de jaren vijftig
gemeengoed was geworden.
Steeds meer gemeenten
beriepen zich op hun belabberde
financiële toestand om lokaal
een gelijkaardig saneringsbeleid
te voeren.