Wij zijn de bouwers van een komende aarde - Leuven

178 | Het Socialisme in Leuven
Het idee om gemeenten samen
te voegen tot bestuurbare
entiteiten was niet nieuw, maar
lange tijd onbespreekbaar.
Tielemans had onmiddellijk na
de bevrijding het oorlogscollege
verweten voorstander geweest
te zijn van de plannen van
de bezetter om Leuven met
aanpalende gemeenten te
fusioneren tot Grosz Löwen.
In de aanloop naar de
verkiezingen van 1946 hadden
de socialistische kandidaten van
Leuven en randgemeenten zich
gebogen over een gezamenlijk
programma. Dat was nieuw.
Ze wilden de privatisering van
openbare diensten (o.m. de
energie- en watervoorziening,
brandweer en de
afvalophaling…) tegengaan met
zuivere intercommunales. Het
was een bovengemeentelijke
noodzaak, een verre voorbode
van een fusie, hoewel niemand
dat openlijk gezegd wilde
hebben.
Socialisten hadden iets met invalswegen:
Vranckx in Kessel-Lo, Tielemans en Tobback
in Leuven. De eerste kon nog werken
op braakliggend terrein en rekenen op
boeren-eigenaars, die hun tuinen in lucratieve
bouwgronden zagen omgetoverd. De
twee anderen konden bij de stadssanering
en de actieve krotopruiming niet steeds op
bijval en begrip van hun eigen achterban
rekenen. Het leverde een weinig comfortabele
paradox op. Het beleid dat een
oplossing moest bieden voor de woningnood,
deed de eigen aanhang pijn en dat
in een periode, waarin ook hun werk in de
fabrieken onderuit gehaald werd,
De sociale huurwoningbouw kwam wat
in de verdrukking. De gewestelijke maatschappij
bouwde een nieuwe vleugel in
Sint-Maartensdal en plande blokken langs
de vernieuwde Mannenstraat (nu Monseigneur
Van Waeyenberglaan). Ietwat naar de
achtergrond verdrongen was de aanzet tot
stadskernvernieuwing, de inventarisatie
van bouwkundig erfgoed aan de Vismarkt
en omgeving en de aanzet tot een ruimtelijke
visie op wat Groot-Leuven als stadsregio
moest worden. Op uitdrukkelijke vraag
van de stad maakte Interleuven in 1974
een studie van het Leuvense stadsgewest.
Leuven 2000 kwam tot stand o.l.v. Herman
Vanderhaegen en werd de basis voor de
opmaak van een structuurplan. Duurzame
realisaties kregen tijdens deze legislatuur
evenwel nooit echt een kans. Bij de eerste
gemeenteraadsverkiezingen voor Groot-
Leuven in 1976 verdwenen de socialisten
immers uit het stadsbestuur.
De hand van schepen Libert als voormalig
Rode Valkenleider en verantwoordelijke
voor de jeugdwerking van de partij, was
zichtbaar in de oprichting van de Jeugdraad
en initiatieven inzake speelpleinen en
de organisatie van bosklassen, overigens
een primeur! Zowel de jeugdraad als de
cultuurraad die hij in het leven riep waren
een uitvloeisel van het Cultuurpact, dat in
1973 door de Kamer werd goedgekeurd.
Dit pact waarborgde de aanwezigheid van
ideologische en filosofische strekkingen
in de inspraak- en adviesorganen m.b.t.
het beleid op vlak van cultuur, sport en
jeugd. Tegen de zin van de coalitiepartner
kocht de stad voor jeugd- en sportverenigingen
een vakantiecentrum in Harre in
de provincie Luxemburg. Lang konden de
Leuvense jongeren daar niet gebruik van
maken, want minister van Binnenlandse
Zaken Van Elslande schorste de aankoop
omdat de middelen van de stad die aankoop
niet toelieten. Om niet op te draaien
voor de kosten van het dalend succes van
de gemeentescholen - veroorzaakt door de
aanhoudende ontvolking van de binnenstad
- werd het stedelijk onderwijs overgedragen
aan de staat. Dat gebeurde ook met
de verliesmakende Vaart.
naar de fusie van 1976
De gemeentegrenzen, die sinds de nadagen
van het ancien régime ongewijzigd
waren gebleven, beantwoordden helemaal
niet meer aan de naoorlogse sociale en
economische realiteit. In de 19 de eeuw al
waren bij de uitbouw van de industriële
gordel aan de Vaart en rond het station de
gemeentegrenzen van geen tel geweest.
Leuven trachtte werk en wonen binnen
de stadsgrenzen te houden, maar week
voor een aantal diensten al langer uit: de
stadsbegraafplaats en het sportcentrum
in Heverlee. Het afval kon de stad kwijt
in Kessel-Lo. Maar de fiscale baten en
lusten van wie er zijn brood verdiende
gingen naar woongemeenten Heverlee
en Kessel-Lo. Het duurde nog een hele
tijd voor iedereen openlijk besefte dat de
oude gemeentegrenzen, die teruggingen
tot de agrarische structuur van het ancien
regime, achterhaald waren. Op 1 januari
1977 werd Leuven samengevoegd met
Kessel-Lo, Heverlee, Wilsele en delen van
Herent (Wijgmaal), Korbeek-Lo (De Mol en
Ziekelingen) en Haasrode (researchpark).
Deze fusie herstelde gedeeltelijk de oude
‘cuype’ die bestaan had tot het Franse revolutionaire
bewind Leuven beperkte tot het
gebied binnen de wallen.
De grote uitbreiding van het Leuvense
grondgebied was politiek minder onschuldig
dan op het eerste gezicht lijkt. De
samenvoeging van de homogene CVP-