Wij zijn de bouwers van een komende aarde - Leuven

172 | Het Socialisme in Leuven
op de oppositiebanken
(1959-1970)
In de stad plukten vooral de liberalen de
‘vruchten’ van de studentencontestatie.
In omgekeerde zin dan. De onvrede over
ondermeer de taalwetten van 1963, over de
‘capitulatie’ van de CVP voor de beweging
‘Leuven Vlaams’ en over de fiscale hervormingen
van de travaillistische regering
Léfèvre-Spaak, dreven veel Franstaligen
en middenstanders naar de PVV. Met
een knipoog naar de klerikale burgerij,
had de blauwe partij zich omgevormd tot
Partij voor Vrijheid en Vooruitgang. Na
hun zware nederlaag in 1958 klommen de
liberalen in 1964 terug van 1 naar 4 en in
1970 zelfs naar 7 zetels. Alfons Smets bleef
tot aan de fusie burgemeester, vanaf 1965
in coalitie met de liberalen en vanaf 1971
met de socialisten.
Het saneringsprogramma werd abrupt
afgebroken toen de BSP begin 1959 naar de
oppositiebanken verhuisde. Met aangekochte
krotten werd niets gedaan, waardoor
de benedenstad verder verloederde.
Waar de slopershamers wel toesloegen,
kregen private promotoren ruimte. Van
vervangende sociale woningbouw was
nauwelijks nog sprake. In 1968 verkocht
de stad de leegstaande brouwerij Lovania
in de Fonteinstraat onderhands aan
bouwbedrijf Amelinckx. Die moest daar
goedkope koopappartementen bouwen ter
bestrijding van de krotwoningen. De BSPoppositie
geloofde niet dat een privé-firma
sociale woningen kon bouwen aan een
prijs die buurtbewoners konden betalen.
Hun betoog maakte indruk want enkele
CVP’ers onthielden zich bij de stemming.
Toch ging de verkoop door. Opvallende
nieuwbouwcomplexen verrezen in de
Halvestraat en de Raoul Claesstraat. Op het
terrein van het Dominicanenklooster in
de Justus Lipsiustraat werd het Binnenhof
gebouwd. In 1960 werd begonnen met de
bouw van 36 eengezinswoningen op ’s Hertogenwijngaard.
Voor Kareelveld werd pas
in 1969 een BPA goedgekeurd dat bebouwing
toeliet. Nieuwe initiatieven inzake
sociale huisvesting bleven uit. De Gewestelijke
Maatschappij voor de Huisvesting of
kortweg Sint-Maartensdal genoemd, naar
het project dat in de steigers stond, beperkte
zich tot toewijzingen op maat.
Over de toekomst van de stad bleven socialisten
en katholieken van mening verschillen.
Die vonden dat voorrang moest
gegeven worden aan stedelijke functies
zoals administratie en handel, waarvoor
ze in de liberalen - traditioneel de tolk van
de kleine neringdoener - een voor de hand
liggende bondgenoot troffen. Deze coalitieparner
wilde de stad verder open breken
voor de auto. Letterlijk dan: de bomen op
het Ladeuzeplein en de hal op de Vismarkt
verdwenen om plaats te maken voor bijkomende
parkings. De BSP bleef zich zorgen
maken over de ontvolking van de stad.
Vanaf de jaren ’50 legden Stella Artois,
de universiteit, de ziekenhuizen en de
Boerenbond steeds meer beslag op de
binnenstad. Om deze bedrijven en instellingen
toch maar ‘intra muros’ te houden
werden bestemmingsplannen op maat
herzien. Het meest in het oog springend
was de wijze waarop de Boerenbond het
oude stadshart herschiep in parkings en
metershoge gebouwen van beton en glas.
Stella Artois werd in het Sint Geertruikwartier
geen strobeed in de weg gelegd. Aan
het einde van het Klein Begijnhof gingen
huisjes tegen de vlakte; de Sluisstraat en
de Glasblazerijstraat werden gedeeltelijk
als woonstraat van de kaart geveegd.
Achteraf bekeken waren die ingrepen een
maat voor niets, want de brouwerij en de
Boerenbond zochten voor een duurzame
uitbreiding vanaf de jaren ’90 en daarna
de stadsrand op. Maar het onheil was
geschied.
Als doekje voor het bloeden werd het
Sint-Geertruigebied alsnog als woonzone
aantrekkelijk gemaakt. De stad kocht het
bouwvallige Sint-Geertruicomplex en
het OCMW startte in de jaren ’80 met de
renovatie van het Klein Begijnhof. Het
Groot Begijnhof was door de universiteit
aangekocht en bleef daarmee uit handen
van promotoren. Voor de rest werd ook de
universiteit weinig in de weg gelegd. Voor
Alma II en de auditoria van de Vesaliusstraat
gingen tientallen woningen tegen
de vlakte. Voor het faculteitsgebouw van