Wij zijn de bouwers van een komende aarde - Leuven

144 | Het Socialisme in Leuven
De klap was voelbaar in heel het
arrondissement. In het kanton
Leuven gingen 8 zetels verloren,
in het arrondissement 24 of 20%.
De winst van 1952 werd in een
klap ongedaan gemaakt.
In een brochure uit 1994
blikte CVP’er Frans Verlinden
terug: ‘De nieuwe raad van
bestuur was ideologisch anders
samengesteld en legde dan ook
andere accenten. Men streefde
veeleer naar een ‘emancipatie
van de economisch zwakkere
groepen in de bevolking’ en
minder naar een overwinning in
de arbeidersstrijd. Men richtte
zich meer naar grote gezinnen,
alleenstaanden, gehandicapten
en bejaarden... Door interne
strubbelingen binnen het vorige
bestuur was een groot stuk
van de ‘golden sixties’ onbenut
voorbijgegaan’.
1958: het annus horribilis
voor de bsp
De uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen
van 1958 viel als een koude douche
over de partij. De BSP had de uitwerking
van de antiklerikale strategie totaal fout
ingeschat, want dank zij de schoolstrijd
won de CVP heel wat verloren terrein
terug. Op Wilsele na verzeilde de BSP in de
oppositie. In de stad Leuven ging de partij
lichtjes vooruit, maar de achteruitgang
van de liberalen maakte een voortzetting
van de coalitie onmogelijk. De meeste opschudding
veroorzaakte de machtswissel
in Kessel-Lo.
kessel-lo: de val van de
rode burcht
De BSP moest na een kwarteeuw het beheer
van de gemeente uit handen geven.
De partij incasseerde een verlies van 12%
en de CVP haalde met 45% een meerderheid
aan zetels binnen. De nederlaag
kwam bijzonder hard aan. Over de trouw
van haar traditionele achterban bestond
geen twijfel. Maar de partij had ook van
nieuwe ‘dankbare’ inwoners een langlopend
mandaat verwacht om op de ingeslagen
weg voort te gaan. De uitslag van
1952 met meer dan 50% van de stemmen
had de partij in die verwachting gesterkt.
‘Het langdurige socialistische bewind
werd omver gekegeld en definitief in het
vergeetboek geduwd’, zo schreef een CVPgemeenteraadslid
later, als gold het socialistisch
bestuur een verschrikking, waaraan
de kiezer gelukkig maar een einde
had gemaakt. Over de redenen van deze
nederlaag werd lang nagekaart. Ongetwijfeld
zat er wat slijtage op de decennialange
socialistische meerderheid. Van de populaire
Roelandts was geweten dat hij niet
langer het burgemeestersambt ambieerde.
Socialistisch sterkhouder Jan Vranckx was
als ‘rode dictator’ een dankbaar mikpunt
van de CVP-propaganda geweest. Wellicht
overdreven, maar hij maakte het zijn
tegenstanders vaak wel makkelijk. Ook in
eigen kringen ontstond wat rumoer over
de zelfgenoegzaamheid van de man ‘met
de lange arm’, die de burgemeester en
andere schepenen nauwelijks in zijn
schaduw duldde. De Weergalm van
18 oktober 1958 was karig met commentaar:
‘Benijd en beklad door de C.V.P., werd er
door een groot deel van de kiezers gehoor
gegeven aan het instinct van afgunst en
vele ikzuchtigen waren bereid om ons de
ezelsstamp te geven.’ Maar in het nummer
van november werd ook de hand in eigen
boezem gestoken. De partij was te veel
organisatie en te weinig beweging.
Kessel-Lo was op politiek en levensbeschouwelijk
vlak een gespleten gemeente.
Hier stonden geen rangen of standen
tegenover elkaar, maar rivaliserende arbeidersbewegingen.
Die wedijver was uiteraard
voelbaar in de fabrieken, maar ook
in de gemeenteraad en in de wijken. De
passionele verhoudingen namen de vorm
aan van persoonlijke vetes. Jan Vranckx,
de rode icoon uit de jaren ’50 en Alfred
Vansina, de coming man van de CVP waren
politiek mekaars tegengestelden. De CVP
eiste als gevolg van de politieke aardverschuiving
alle beleidsposten voor zich op.
Maar de wijze waarop de BSP in twee ‘socialistische
dossiers’ koppig haar absolute
gelijk wilde halen, sprak boekdelen.
De oude ‘rode’ beheerraad van Heuvelhof
wilde de macht in het socialistische geesteskind
niet over laten aan de ‘erfvijand’.
Tussen 1958 en ’66 verlamden juridische
en andere bekvechterijen de werking van
de maatschappij. Alle argumenten, alle
denkbare en ondenkbare verdachtmakingen
en beschuldigingen waren goed om de
tegenstander onderuit te halen. De ‘affaire-
Vranckx’ haalde zelfs de nationale krantenpagina’s.
Einde 1966 beslechtte het hof
van beroep alle discussies, haalde de partij
bakzeil en kon Heuvelhof zijn bouwactiviteiten
hervatten. Als compensatie voor een
misgelopen schepenambt werd ACV-man
Frans Verlinden voorzitter.