Wij zijn de bouwers van een komende aarde - Leuven

136 | Het Socialisme in Leuven
Tielemans in een van
de gangetjes
L.: Balsembloemhof
(gerenoveerd in 2010)
R.: Het gebied tussen de
Fonteinstraat en de Ridderstraat
vóór de sanering. Alleen de
geklasseerde hoeve bleef
overeind.
Tussen 1953 en 1958 werden 224
krotten gesloten en 101 afgebroken.
De bewoners werden gehuisvest in de
nieuwbouwcomplexen Balsembloemhof,
Vriezenhof, De Terse, De Dageraad en
de Albomen. Met ingebouwde keuken,
badkamer en centrale verwarming boden
deze woningen een ongekende luxe. Ook in
de Brusselsestraat kwamen appartementen
(1954). De sanering van de Fonteinstraat
en omgeving was ook nodig voor de aanleg
van een nieuwe invalsweg die, dwars door
de wijk, de Keizersberg, Riddersstraat
en Mechelsestraat van alle doorgaand
autoverkeer moest verlossen. De vesten
werden in ruil voor de Tiense- en
Brusselsestraat overgedragen aan het rijk
zodat de ring van Leuven als een rijksweg
kon gefinancierd en aangelegd worden.
sint-maartensdal, een
‘socialistisch’ project
Paradepaard van de nieuwe huisvestingspolitiek
werd Sint-Maartensdal. De stad
verwierf de oude Sint-Maartenskazerne,
waardoor aan de rand van het historisch
stadscentrum een terrein van ruim 4 ha
vrij kwam voor bebouwing. Het geheel
werd in 1958 overgedragen aan de Gewestelijke
Maatschappij voor Huisvesting, die
sindsdien in naam vereenzelvigd werd met
het gebouwencomplex dat in de plaats van
de kazerne uit de grond zou verrijzen. De
maatschappij wilde er een ‘esthetisch en
urbanistisch verantwoord appartementencomplex’
bouwen, helemaal volgens de
voorschriften van de modernistische architectuur
die toen vooral in socialistische
kringen furore maakte. Een hoogbouwwijk
op nog geen 300 meter van een historisch
stadscentrum: het was nooit eerder gezien.
Dat Tielemans voor het ontwerp Renaat
Braem onder de arm nam, was geen toeval.
Hoewel geen partijgenoot, was deze een socialist
met een uitgesproken visie op huisvesting:
zijn projecten moesten de klassenloze
samenleving voorafbeelden. Met de
bouw van gestapelde wooneenheden met
minimale uitrusting (centrale verwarming,
badkamer en keuken) konden comfortabele
woningen betaalbaar en dus binnen
het bereik van de arbeidersklasse komen.
‘Existenzminimum appartementen’ werden
ze in vakliteratuur genoemd. Gebouwd in
de hoogte, konden de bewoners volop genieten
van licht, lucht en zon in een groene
luchtige omgeving. In tegenstelling tot de
grauwheid van de 19 de -eeuwse arbeiderssteden
wilde Braem in de nieuwe stad
verschillende functies als arbeid, verkeer,
ontspanning en wonen op een zinvolle,
stedenbouwkundig verantwoorde wijze
integreren volgens de inzichten van de
moderne architectuur. Naar eigen zeggen
vond hij dit ideaal het dichtst benaderd in
Sint-Maartensdal.