Wij zijn de bouwers van een komende aarde - Leuven

huisvesting en urbanisatie
(1952-1958)
huisvesting als politiek
thema
Sinds 1914 had Leuven 8 000 inwoners zien
vertrekken door woningnood, plaatsgebrek
en de expansie van bedrijven als Stella en
de Boerenbond, die ook Tielemans ten
alle prijze binnen de historische wallen
wilde houden. Zijn ploeg wilde komaf
maken met de verkrotting in sommige
delen van de binnenstad. In 1952 woonde
nog steeds 10% van de bevolking in
19 de -eeuwse ‘gangen’ of ‘cités’ die de
CVP-meerderheid ongemoeid had gelaten.
Bovendien woonden vele mensen nog in
oude, afgeleefde en in kamers of kleine
appartementjes opgedeelde huizen. Daar
leefde de natuurlijke achterban van
de socialistische beweging. Die wilde
Tielemans in de stad een comfortabel
alternatief bieden. Dat zou ook een verdere
verschraling van het politieke landschap
ter linkerzijde voorkomen.
De ontvolking van Leuven kon gestuit
worden door de binnenstad als woonzone
te bestemmen en door open terreinen, verlaten
sites of binnengebieden voor bewoning
in te zetten. Om de ‘verstikking’ intra
muros tegen te gaan, keurde de Kamer
de aanhechting goed van het ‘Kareelveld’
tussen de Mechelse en de Tervuurse poort.
Tegen hun zin moesten Herent en Winksele
maar liefst 146 ha afstaan. Tielemans
zelf liep voor dat gebied rond met een
stoutmoedig plan: een nieuwe stadswijk
voor maar liefst 15 000 mensen. In een
brief aan Waalse senatoren en partijgenoten
verklaarde hij onomwonden dat die
uitbreiding diende om ‘notre politique de
construction sociale et assurer à Louvain
une majorité de gauche’ tot een goed einde
te brengen.*
Van die ambitie kwam na 1958 niets in
huis. Pas in de jaren ’70 werd het gebied
beperkt verkaveld met eengezinswoningen.
Aan de rand ervan werd begin jaren
’70 de E314 gepland en even later ook de
eerste steen gelegd voor het imposante ziekenhuiscomplex
Gasthuisberg. Uiteindelijk
haalde de fusie van 1976 de motivatie van
aanhechting onderuit. Een gedeelte werd
bestemd als landschappelijk waardevol
landbouwgebied en er werd afgezien van
verdere bebouwing.
Binnen de stad stelde de stad in de Volmolenlaan
goedkope bouwgrond ter beschikking
van particulieren. In het nieuwe Ter
Boelhage liet Leuven 12 individuele huizen
bouwen.
de strijd tegen de
verkrotting
Maar om de woningnood bij de wortel aan
te pakken, werd elders in de stad resoluut
gekozen voor meergezinscomplexen. Begin
1955 besliste het stadsbestuur tot een
grootschalige sanering van de binnenstad.
De krotten in het gebied rond de Fonteinstraat
moesten weg, maar niet zonder de
bewoners een betere huisvesting te geven,
liefst in de onmiddellijke omgeving.
1951-1994 | 135
Leuven breidt uit met
het Kareelveld
* Amsab-ISG, Fonds Tielemans,
51/7
‘Ik kreeg van de Leuvense burgemeester Tielemans de opdracht een hoogbouwwijk op te richten op
het terrein van een kazerne. Dit naar aanleiding van de Wereldtentoonstelling van 1958 in Brussel.
Een bijzonder, politiek argument was bovendien dat zich in Leuven voor elke verkiezing een toevloed
van geestelijken van allerlei pluimage voordeed, die als nieuwe inwoners niet nalieten de electorale
schaal in rechtse richting te doen doorwegen. Tielemans zocht naar een tegenwicht door met zoveel
mogelijk goedkope woningen in hoogbouw min of meer proletarische inwoners aan te trekken.’
R. BRAEM, Het schoonste land ter wereld, Leuven, 1987, p.120