Wij zijn de bouwers van een komende aarde - Leuven

in de naoorlogse partijleiding.
Zowel de CVP als de communisten namen
de BSP daarover onder vuur. Toch vonden
zowel Alfons Vranckx en Franz Tielemans
het niet raadzaam nog voor de verkiezingen
een sanctie uit te spreken. Ze waren allebei
wat wrevelig omdat Roelandts de zaak in
de openbaarheid had gebracht. Op 7 mei
1946 deed het erecomité van de partij
uitspraak: Thon moest ontslag nemen
als schepen. Zijn heropname als lid werd
overgelaten aan de lokale partijafdeling,
maar niet vóór 1 mei 1948. Hij werd later
opgevist als boekhouder bij De Proletaar.
Onmiddellijk na de oorlog werd voormalig
vakbondssecretaris Van Aenroyde uit de
partij gezet. Naar eigen zeggen was hij
in de Unie op post gebleven om zoveel
mogelijk patrimonium van de Leuvense
vakbonden voor inbeslagneming te
vrijwaren en om acties van de Unie
in het Leuvense te kunnen saboteren.
De Leuvense erecommissie was niet
overtuigd. Het katholieke verkiezingsblad
De Dijle en anderen beweerden dat
Tielemans met zijn aanval op Van
Aenroyde eigenlijk een oude vooroorlogse
rekening vereffende.
Voortaan verving de Belgische Socialistische
Partij de vooroorlogse BWP. Of toch
niet helemaal. De BSP werd een ledenbeweging
met enkel individuele aansluitingen.
Vakbonden, ziekenbonden en coöperaties
werden losgekoppeld van de partij. Vooral
De Proletaar had het daar moeilijk mee.
Zoals in de Eerste Wereldoorlog werden
haar winkels, bakkerij en kolenhandel
ingeschakeld bij de rantsoenering. De mutualiteit
was opgenomen in een ziekteverzekering
van de bezetter. Tijdens de oorlog
bleef De Proletaar de leden bevoorraden.
Naarmate de rantsoenen schaarser werden,
speelde de ‘vrije markt’ - lees de zwarte
markt - in het nadeel van de coöperatie.
Eigendommen werden verkocht om de
hypotheek aan de ASLK verder af te lossen.
Einde 1941 werden cafés en feestzaal van
de hand gedaan en verkocht aan brouwerij
Mena uit Rotselaar. De brouwerij La Fleur
D’Or legde al eerder de boeken neer. De
drukkerij De Zaaier overleefde met moeite
de schade van de bombardementen.
Even dreigde een totale breuk met de
partij. Voor het oude bestuur, dat tijdens
de oorlog aangebleven was, was de
terbeschikkingstelling van lokalen voor de
partij niet langer vanzelfsprekend.
Sommige beheerders hadden die bui al
zien hangen. Ze hadden in het vooruitzicht
van de bevrijding beslist om als een zuiver
commerciële uitbating verder te werken.
De werking tijdens de oorlogsjaren werd
doorgelicht door een onderzoekscommissie.
Die kwam in februari 1945 met een pijnlijk
verslag. Onduidelijke boekingen en
verkopen kwamen aan het licht. Er waren
bedenkingen bij de verkoop van de cafés,
de vaste stek van heel wat leden en van
partijactiviteiten. Oudgedienden zoals
voorzitter Vandemoortele en de directeur
De Backere werden de laan uitgestuurd.
De Proletaar werd opgestart met veel minder
ambities dan voorheen. Twee jaar na de
bevrijding waren de winkels opgefrist, de
rekken opnieuw gevuld en het vervoerspark
vernieuwd.
Tot de oprichting van de Socialistische
Gemeenschappelijke Aktie dwong een
conflict, dat tussen 1945 en 1950 de gehele
linkerzijde mobiliseerde.
1919-1950 | 115
In het gebouw links op de foto
was voor de oorlog het Volkshuis
(café en winkel) van Heverlee
gevestigd. Ook dit pand werd
verkocht aan brouwerij Mena.