Wij zijn de bouwers van een komende aarde - Leuven

110 | Het Socialisme in Leuven
Inhuldiging gedenkplaat
Henri Bollens
‘Heinke’ stierf in Buchenwald
op 1 maart 1945. Op 9
november 1947 werd in de Van
Monsstraat, waar hij woonde,
een gedenkplaat onthuld. Dit
aandenken bevindt zich vandaag
in de lokettenzaal van de
mutualiteit in de Mechelsestraat.
Steekkaarten van arbeiders geschikt voor
tewerkstelling in Duitsland waren bij die
actie buitgemaakt en in de Dijle gekieperd.
Franz Tielemans kon op het nippertje
ontsnappen. Louis Van Brussel vluchtte
weg over daken en muren. Maar Piet Heremans,
Alfons Roelandts, Pierre Van den
Bussche en Wim Depus werden aangehouden.
Dit was het begin van een lijdensweg
via Breendonk langs de gruwelkampen.
Gemeenteraadslid en mutualist ‘Heinke’
Bollens hield na de Duitse inval de winkel
van de Proletaar draaiend. Hij verstopte
de fondsen van de mutualiteit en weigerde
de kliniek César de Paepe over te dragen
aan de collaborerende eenheidsvakbond.
Hij hielp ook het gewapend verzet. Voor
dat alles betaalde hij een zware prijs. Hij
werd aangehouden in 1943 en overleed in
Buchenwald in 1945.
In de nazomer van 1940 vonden partijgenoten
elkaar in cafés, danszalen, voetbalvelden
en het Vijverpark. Ze hielden clandestiene
vergaderingen op het terrein van
de Natuurvrienden in Kessel-Lo, dat aan
de aandacht van de bezetter ontsnapt was.
In 1943 vielen een zestigtal Zwarte Brigade-
mannen en Gestapo de camping binnen
en schoten er twee weerstanders dood. Van
dan af lag het terrein er stil en verlaten bij.
Samen met Leo Magits, Philemon Dewit
e.a. startte Tielemans in mei 1941 het sluikblad
Bevrijding met het geld van de socialistische
werkersbond. Later zou dat op de
titel na versmelten met Morgenrood. Het
blad verscheen maandelijks en bereikte
in februari 1942 een oplage van 10 000 ex.
Het werd in Brussel gestencild en tot in
het park van Tervuren, de Zoete Waters of
op een afgesproken tramhalte gebracht,
dikwijls door Tielemans zelf. Een ander
bracht de bladen naar Leuven bij Philemon
Dewit. Tielemans kreeg de leiding van
de sector Leuven van de Engelse inlichtingendienst.
Hij reorganiseerde de hulp aan
werkweigeraars in het Leuvense door het
hulpfonds Socrates. Porcupine en Mandrill
waren codenamen voor een demoralisatiecampagne,
waarbij de Duitse soldaten
aangespoord werden te deserteren. Met
de hulp van socialisten en syndicalisten
bereikten de pamfletten de soldaten in
hospitalen, cafés of cinema’s.
In de illegaliteit scheidden de wegen bij de
voormalige kompanen uit de vooroorlogse
Arbeidersjeugd en van het Revolutionair
Antifascistisch Front. Tielemans werd lid
van het nationale clandestiene bureau van
de Belgische Socialistische Partij (BSP), dat
na de opheffing van de BWP door Hendrik
De Man, met een propere lei wilde
herbeginnen. Hoewel de nieuwe partij
officieel het gewapende verzet onverantwoord
vond, bleef hijzelf in contact met de
partizanen. Op 12 december 1942 werden
twee gewezen Rode Valken E. Symens en F.
Nysen aangehouden en terechtgesteld.
Louis Van Brussel sloot aan bij de communistische
partij (KPB) en bracht het tot
nationaal stafchef van het Partizanenleger.
Na de oorlog werd Tielemans lid van het
Nationaal Comité van het Onafhankelijkheidsfront.
Op 4 september 1944 was hij
prominent aanwezig bij de bevrijding van
de stad Leuven.
Over de houding van zijn vooroorlogse
opponent Alfons Vranckx waren Tielemans