Wij zijn de bouwers van een komende aarde - Leuven

Wij zijn de bouwers van een komende aarde - Leuven Wij zijn de bouwers van een komende aarde - Leuven

leuven.s.p.a.be
from leuven.s.p.a.be More from this publisher
09.08.2013 Views

106 | Het Socialisme in Leuven Met het ‘socialisme national’ had het autoritaire en antiparlementaire gedachtengoed nu ook de BWP aangetast. De BWP moest zich omvormen tot een volkspartij en zich identificeren met de staat als hoeder van het algemeen belang. De uitvoerende macht moest worden versterkt en aan de ministerraad moesten technocraten worden toegevoegd. Met die koerswending trad langzaam een verwijdering op met Spaak, die De Mans voorkeur voor de Nieuwe Orde niet deelde. L.: Louis de Brouckère spreekt in De Proletaar over de Spaanse burgeroorlog, Leuven, april 1938 Van links naar rechts: Vranckx, Godts en Van Aenroyde. R.: Op het congres van de BWP in november 1938 spreekt Alfons Vranckx tegen de erkenning van Burgos. Achter hem op het podium: Hendrik De Man en Emile Vandervelde. de Liga hing tegen die regeringsdeelname zinde Vranckx niet. Die wilde de Liga de toegang tot de partijlokalen ontzeggen. Het protest van Tielemans, geruggensteund door een aantal werkersbonden (Leuven, Wijgmaal, Engels Plein, Heverlee, Tiensepoort) kon dit beletten. Maar de Liga moest wel beloven niet tegen de partij te ageren. Tijdens het arrondissementscongres van oktober 1936 kwam het tot een discussie over de neutraliteitspolitiek van Leopold III. Liga-mannen verdedigden de neutraliteit, de uittreding van België uit de Volkenbond, de eenzijdige ontwapening en de verkorting van de diensttijd. Vranckx daarentegen vond dat de BWP haar internationale engagementen moest nakomen. Even later kreeg ‘militarist’ Vranckx het verwijt zijn jeugdidealen afgezworen te hebben, omdat hij als volksvertegenwoordiger ingestemd had met de verlenging van de legerdienst. solidair met de spaanse republikeinen Elke gelegenheid was goed om voor rechts onheil dicht bij de deur of veraf te waarschuwen en te bewijzen dat socialisme hét democratisch alternatief was voor extreemrechts en fascisme. De BWP wist maar al te goed wat haar na een fascistische overwinning te wachten stond. Wat partijgenoten in Oostenrijk, Duitsland, Italië en Spanje overkomen was, kon tellen als waarschuwing. Vooral de gebeurtenissen in Spanje werden intens meebeleefd. Ten voordele van de Spaanse republikeinen werden feesten, culturele avonden en omhalingen georganiseerd. De vakbond zamelde geld in voor wapens en materiaal. Leuvense socialisten en communisten namen dienst bij de Internationale Brigades en trokken naar het Spaanse front. In juli 1937 werden dertien kinderen in Leuven onthaald en in gezinnen opgevangen. Vijf onder hen werden door hun pleegouders geadopteerd. Op het arrondissementscongres van oktober 1939 verzette de BWP-Leuven zich uitdrukkelijk tegen een handelsmissie naar Burgos, zoals Spaak bepleitte. Die impliciete erkenning van het Francoregime zette veel kwaad bloed bij partijmilitanten, die zich met hart en ziel ingezet hadden voor de Spaanse republikeinen. Hendrik De Man en zijn ‘socialisme national’ konden bij Vranckx e.a. evenmin op bijval rekenen. De ideologische ontreddering in socialistische rangen was groot. Twijfel over de jarenlange aangehouden voorzichtige koers verlamde de beweging. Voor de buitenwereld werd de schijn opgehouden, maar in eigen huis was de veer wat gebroken. Eind 1939 kwam de oorlog dreigend dichtbij en eiste de mobilisatie alle aandacht op. De socialistische vakbond, die een dramatische terugval van haar ledental kende, drong aan op een verhoging van de steun aan

werklozen die, zonder rekening te houden met de sociale wetgeving, ingezet werden voor militaire verdedigingswerken. Een ander punt van kritiek was de bereidheid van werklozen om aan lage lonen te werken om te ontsnappen aan de mobilisatie. De BWP stemde in met de neutraliteit, zoals die vóór 1914 bestaan had: België zou zijn grondgebied verdedigen tegen elke agressor. De andere landen beloofden in ruil dat ze het Belgische grondgebied niet zouden schenden. Ten einde raad vroeg het congres de bijeenroeping van vertegenwoordigers van de arbeidspartijen van de neutrale landen België, Nederland en de Scandinavische landen in de hoop dat een neutrale houding het land uit de oorlog kon houden. Tielemans volgde de neutrale koers die door het duo Spaak-De Man uitgestippeld was. 1919-1950 | 107 ‘Spaansche kinderen, pleegouders en Spaansch komiteit, arrondissement Leuven, 1937-1939’ Alfons Vranckx met een groep Spaanse kinderen (1939) ‘Onder die voorwaarden, vragen we U maar twee zaken: ophouden met de werkloozen uitzonderlijk te mobiliseeren en maatregelen te nemen tegen de onvaderlandsche daad van sommige patroons en zoo dezen de loonen en arbeidsduur niet willen eerbiedigen, de werklieden het recht te laten hun rechten te verdedigen en ze als werkloozen te aanzien. ’t Is een schande, dat patroons willen profiteeren van deze droevige tijden om de reeds uitgeputte werklozen tot op merg en been uit te buiten’, aldus de vakbond in een open brief aan de regering.’ De Volkswil, 17 maart 1940

werklozen die, zon<strong>de</strong>r rekening te hou<strong>de</strong>n<br />

met <strong>de</strong> sociale wetgeving, ingezet wer<strong>de</strong>n<br />

voor militaire ver<strong>de</strong>digingswerken. Een<br />

an<strong>de</strong>r punt <strong>van</strong> kritiek was <strong>de</strong> bereidheid<br />

<strong>van</strong> werklozen om aan lage lonen te werken<br />

om te ontsnappen aan <strong>de</strong> mobilisatie.<br />

De BWP stem<strong>de</strong> in met <strong>de</strong> neutraliteit,<br />

zoals die vóór 1914 bestaan had: België zou<br />

<strong>zijn</strong> grondgebied ver<strong>de</strong>digen tegen elke<br />

agressor. De an<strong>de</strong>re lan<strong>de</strong>n beloof<strong>de</strong>n in<br />

ruil dat ze het Belgische grondgebied niet<br />

zou<strong>de</strong>n schen<strong>de</strong>n. Ten ein<strong>de</strong> raad vroeg<br />

het congres <strong>de</strong> bij<strong>een</strong>roeping <strong>van</strong> vertegenwoordigers<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> arbeidspartijen <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

neutrale lan<strong>de</strong>n België, Ne<strong>de</strong>rland en <strong>de</strong><br />

Scandinavische lan<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> hoop dat <strong>een</strong><br />

neutrale houding het land uit <strong>de</strong> oorlog<br />

kon hou<strong>de</strong>n. Tielemans volg<strong>de</strong> <strong>de</strong> neutrale<br />

koers die door het duo Spaak-De Man<br />

uitgestippeld was.<br />

1919-1950 | 107<br />

‘Spaansche kin<strong>de</strong>ren,<br />

pleegou<strong>de</strong>rs en Spaansch<br />

komiteit, arrondissement<br />

<strong>Leuven</strong>, 1937-1939’<br />

Alfons Vranckx met <strong>een</strong> groep<br />

Spaanse kin<strong>de</strong>ren (1939)<br />

‘On<strong>de</strong>r die voorwaar<strong>de</strong>n, vragen we U maar twee zaken: ophou<strong>de</strong>n met <strong>de</strong> werkloozen uitzon<strong>de</strong>rlijk te<br />

mobiliseeren en maatregelen te nemen tegen <strong>de</strong> onva<strong>de</strong>rlandsche daad <strong>van</strong> sommige patroons en zoo <strong>de</strong>zen <strong>de</strong><br />

loonen en arbeidsduur niet willen eerbiedigen, <strong>de</strong> werklie<strong>de</strong>n het recht te laten hun rechten te ver<strong>de</strong>digen en ze<br />

als werkloozen te aanzien. ’t Is <strong>een</strong> schan<strong>de</strong>, dat patroons willen profiteeren <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze droevige tij<strong>de</strong>n om <strong>de</strong> reeds<br />

uitgeputte werklozen tot op merg en b<strong>een</strong> uit te buiten’, aldus <strong>de</strong> vakbond in <strong>een</strong> open brief aan <strong>de</strong> regering.’<br />

De Volkswil, 17 maart 1940

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!