Wij zijn de bouwers van een komende aarde - Leuven
Wij zijn de bouwers van een komende aarde - Leuven Wij zijn de bouwers van een komende aarde - Leuven
106 | Het Socialisme in Leuven Met het ‘socialisme national’ had het autoritaire en antiparlementaire gedachtengoed nu ook de BWP aangetast. De BWP moest zich omvormen tot een volkspartij en zich identificeren met de staat als hoeder van het algemeen belang. De uitvoerende macht moest worden versterkt en aan de ministerraad moesten technocraten worden toegevoegd. Met die koerswending trad langzaam een verwijdering op met Spaak, die De Mans voorkeur voor de Nieuwe Orde niet deelde. L.: Louis de Brouckère spreekt in De Proletaar over de Spaanse burgeroorlog, Leuven, april 1938 Van links naar rechts: Vranckx, Godts en Van Aenroyde. R.: Op het congres van de BWP in november 1938 spreekt Alfons Vranckx tegen de erkenning van Burgos. Achter hem op het podium: Hendrik De Man en Emile Vandervelde. de Liga hing tegen die regeringsdeelname zinde Vranckx niet. Die wilde de Liga de toegang tot de partijlokalen ontzeggen. Het protest van Tielemans, geruggensteund door een aantal werkersbonden (Leuven, Wijgmaal, Engels Plein, Heverlee, Tiensepoort) kon dit beletten. Maar de Liga moest wel beloven niet tegen de partij te ageren. Tijdens het arrondissementscongres van oktober 1936 kwam het tot een discussie over de neutraliteitspolitiek van Leopold III. Liga-mannen verdedigden de neutraliteit, de uittreding van België uit de Volkenbond, de eenzijdige ontwapening en de verkorting van de diensttijd. Vranckx daarentegen vond dat de BWP haar internationale engagementen moest nakomen. Even later kreeg ‘militarist’ Vranckx het verwijt zijn jeugdidealen afgezworen te hebben, omdat hij als volksvertegenwoordiger ingestemd had met de verlenging van de legerdienst. solidair met de spaanse republikeinen Elke gelegenheid was goed om voor rechts onheil dicht bij de deur of veraf te waarschuwen en te bewijzen dat socialisme hét democratisch alternatief was voor extreemrechts en fascisme. De BWP wist maar al te goed wat haar na een fascistische overwinning te wachten stond. Wat partijgenoten in Oostenrijk, Duitsland, Italië en Spanje overkomen was, kon tellen als waarschuwing. Vooral de gebeurtenissen in Spanje werden intens meebeleefd. Ten voordele van de Spaanse republikeinen werden feesten, culturele avonden en omhalingen georganiseerd. De vakbond zamelde geld in voor wapens en materiaal. Leuvense socialisten en communisten namen dienst bij de Internationale Brigades en trokken naar het Spaanse front. In juli 1937 werden dertien kinderen in Leuven onthaald en in gezinnen opgevangen. Vijf onder hen werden door hun pleegouders geadopteerd. Op het arrondissementscongres van oktober 1939 verzette de BWP-Leuven zich uitdrukkelijk tegen een handelsmissie naar Burgos, zoals Spaak bepleitte. Die impliciete erkenning van het Francoregime zette veel kwaad bloed bij partijmilitanten, die zich met hart en ziel ingezet hadden voor de Spaanse republikeinen. Hendrik De Man en zijn ‘socialisme national’ konden bij Vranckx e.a. evenmin op bijval rekenen. De ideologische ontreddering in socialistische rangen was groot. Twijfel over de jarenlange aangehouden voorzichtige koers verlamde de beweging. Voor de buitenwereld werd de schijn opgehouden, maar in eigen huis was de veer wat gebroken. Eind 1939 kwam de oorlog dreigend dichtbij en eiste de mobilisatie alle aandacht op. De socialistische vakbond, die een dramatische terugval van haar ledental kende, drong aan op een verhoging van de steun aan
werklozen die, zonder rekening te houden met de sociale wetgeving, ingezet werden voor militaire verdedigingswerken. Een ander punt van kritiek was de bereidheid van werklozen om aan lage lonen te werken om te ontsnappen aan de mobilisatie. De BWP stemde in met de neutraliteit, zoals die vóór 1914 bestaan had: België zou zijn grondgebied verdedigen tegen elke agressor. De andere landen beloofden in ruil dat ze het Belgische grondgebied niet zouden schenden. Ten einde raad vroeg het congres de bijeenroeping van vertegenwoordigers van de arbeidspartijen van de neutrale landen België, Nederland en de Scandinavische landen in de hoop dat een neutrale houding het land uit de oorlog kon houden. Tielemans volgde de neutrale koers die door het duo Spaak-De Man uitgestippeld was. 1919-1950 | 107 ‘Spaansche kinderen, pleegouders en Spaansch komiteit, arrondissement Leuven, 1937-1939’ Alfons Vranckx met een groep Spaanse kinderen (1939) ‘Onder die voorwaarden, vragen we U maar twee zaken: ophouden met de werkloozen uitzonderlijk te mobiliseeren en maatregelen te nemen tegen de onvaderlandsche daad van sommige patroons en zoo dezen de loonen en arbeidsduur niet willen eerbiedigen, de werklieden het recht te laten hun rechten te verdedigen en ze als werkloozen te aanzien. ’t Is een schande, dat patroons willen profiteeren van deze droevige tijden om de reeds uitgeputte werklozen tot op merg en been uit te buiten’, aldus de vakbond in een open brief aan de regering.’ De Volkswil, 17 maart 1940
- Page 55 and 56: Ter gelegenheid van de intrede van
- Page 57 and 58: ‘wij zijn de jonge garde van ’t
- Page 59 and 60: wat gezien de vooroorlogse traditie
- Page 61 and 62: ouw van sociale huurwoningen als du
- Page 63 and 64: vormige arbeiderswoningen langsheen
- Page 65 and 66: nam de partij duidelijk stelling. O
- Page 67 and 68: ook de vakbondsactiviteiten kennen
- Page 69 and 70: de lonen niet zouden ophouden. Midd
- Page 71 and 72: ‘ter verovering! de arbeidersstan
- Page 73 and 74: mutualiteiten Onder het motto ‘Ho
- Page 75 and 76: werkersbonden en wijkclubs Op polit
- Page 77 and 78: waren doeltreffend gebleken in de v
- Page 79 and 80: voor een vestiging in Leuven zijn o
- Page 81 and 82: mochten katholiek gediplomeerden ge
- Page 83 and 84: de binnenstad. Publieke voorziening
- Page 85 and 86: van een felle electorale polemiek.
- Page 87 and 88: vaak in Anderlecht. Ook daardoor wa
- Page 89 and 90: 1919-1950 | 89 Socialistische affic
- Page 91 and 92: 1919-1950 | 91 De jeugdherberg met
- Page 93 and 94: ning. Op het arrondissementeel cong
- Page 95 and 96: Alle takken van de beweging werden
- Page 97 and 98: 1919-1950 | 97 Vakbondsaffiche n.a.
- Page 99 and 100: 1919-1950 | 99 ‘Onze Ajotters en
- Page 101 and 102: de Turnkring, communisten en buiten
- Page 103 and 104: hoe de eenheid tussen de SJW en de
- Page 105: partijleiding in botsing waren geko
- Page 109 and 110: socialistisch verzet Aanvankelijk
- Page 111 and 112: en anderen minder te spreken. Hij w
- Page 113 and 114: Onthaal Alfons Roelandts Op 29 apri
- Page 115 and 116: in de naoorlogse partijleiding. Zow
- Page 117 and 118: log had hij alle bruggen met de reg
- Page 119 and 120: epiloog De koningskwestie kreeg een
- Page 121 and 122: ‘wij zijn de smeden der rode toek
- Page 123 and 124: zorgen te maken om de woningnood of
- Page 125 and 126: 1951-1994 | 125
- Page 127 and 128: het paarse parlement Toen de BSP bi
- Page 129 and 130: de schoolstrijd De rode jaren viele
- Page 131 and 132: Stop de Loge, 13 oktober 1955 1951-
- Page 133 and 134: ogend palmares van zes jaren invest
- Page 135 and 136: huisvesting en urbanisatie (1952-19
- Page 137 and 138: Naast de socialistische architect A
- Page 139 and 140: urbanisatie in kessel-lo Alfons Roe
- Page 141 and 142: Kandidaat-kopers konden rekenen op
- Page 143 and 144: de woonwens van ieder die met de sp
- Page 145 and 146: De geplande ontsluitingsweg die dwa
- Page 147 and 148: 1951-1994 | 147 Het verenigingsleve
- Page 149 and 150: het leuvense graan heeft de orkaan
- Page 151 and 152: toch niet al kommer en kwel Remy kr
- Page 153 and 154: © Imec 1951-1994 | 153 Imec, Boude
- Page 155 and 156: gestald waren. Goed twee jaren late
werklozen die, zon<strong>de</strong>r rekening te hou<strong>de</strong>n<br />
met <strong>de</strong> sociale wetgeving, ingezet wer<strong>de</strong>n<br />
voor militaire ver<strong>de</strong>digingswerken. Een<br />
an<strong>de</strong>r punt <strong>van</strong> kritiek was <strong>de</strong> bereidheid<br />
<strong>van</strong> werklozen om aan lage lonen te werken<br />
om te ontsnappen aan <strong>de</strong> mobilisatie.<br />
De BWP stem<strong>de</strong> in met <strong>de</strong> neutraliteit,<br />
zoals die vóór 1914 bestaan had: België zou<br />
<strong>zijn</strong> grondgebied ver<strong>de</strong>digen tegen elke<br />
agressor. De an<strong>de</strong>re lan<strong>de</strong>n beloof<strong>de</strong>n in<br />
ruil dat ze het Belgische grondgebied niet<br />
zou<strong>de</strong>n schen<strong>de</strong>n. Ten ein<strong>de</strong> raad vroeg<br />
het congres <strong>de</strong> bij<strong>een</strong>roeping <strong>van</strong> vertegenwoordigers<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> arbeidspartijen <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
neutrale lan<strong>de</strong>n België, Ne<strong>de</strong>rland en <strong>de</strong><br />
Scandinavische lan<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> hoop dat <strong>een</strong><br />
neutrale houding het land uit <strong>de</strong> oorlog<br />
kon hou<strong>de</strong>n. Tielemans volg<strong>de</strong> <strong>de</strong> neutrale<br />
koers die door het duo Spaak-De Man<br />
uitgestippeld was.<br />
1919-1950 | 107<br />
‘Spaansche kin<strong>de</strong>ren,<br />
pleegou<strong>de</strong>rs en Spaansch<br />
komiteit, arrondissement<br />
<strong>Leuven</strong>, 1937-1939’<br />
Alfons Vranckx met <strong>een</strong> groep<br />
Spaanse kin<strong>de</strong>ren (1939)<br />
‘On<strong>de</strong>r die voorwaar<strong>de</strong>n, vragen we U maar twee zaken: ophou<strong>de</strong>n met <strong>de</strong> werkloozen uitzon<strong>de</strong>rlijk te<br />
mobiliseeren en maatregelen te nemen tegen <strong>de</strong> onva<strong>de</strong>rlandsche daad <strong>van</strong> sommige patroons en zoo <strong>de</strong>zen <strong>de</strong><br />
loonen en arbeidsduur niet willen eerbiedigen, <strong>de</strong> werklie<strong>de</strong>n het recht te laten hun rechten te ver<strong>de</strong>digen en ze<br />
als werkloozen te aanzien. ’t Is <strong>een</strong> schan<strong>de</strong>, dat patroons willen profiteeren <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze droevige tij<strong>de</strong>n om <strong>de</strong> reeds<br />
uitgeputte werklozen tot op merg en b<strong>een</strong> uit te buiten’, aldus <strong>de</strong> vakbond in <strong>een</strong> open brief aan <strong>de</strong> regering.’<br />
De Volkswil, 17 maart 1940