Wij zijn de bouwers van een komende aarde - Leuven

102 | Het Socialisme in Leuven
‘Wanneer de tijden zodanig
slecht waren dat er geen andere
mogelijkheid meer was dan
de fascisten’ met het brute
geweld van de straat weg te
rammelen, kwam Joris Van
Severen, omringd van circa
400 ‘stokslagers’ paraderen
in de studentenstad Leuven.
Met Franz Tielemans aan het
hoofd van nauwelijks 50 a 60
Leuvense arbeiders, werden
de vierhonderd stokslagers van
Joris Van Severen uit de straten
van Leuven gevaagd en de auto
van De Leider van Severen in
brand gestoken.’
R. Vandegenachte in:
De Volkswil, jan. 1963.
Vakbondsaffiche 1936
de strijd tegen extreemrechts
en het fascisme
Met het schrijden van de jaren ’30 kantelde
de politieke conjunctuur. De economische
crisis en de dreiging van extreemrechts
drongen de ‘ziel van het kind’, die onverminderd
op het spel stond, naar de achtergrond.
Centraal- en Zuid-Europa hadden al
fascistische of sterk autoritaire regeringen
van rechtse signatuur. Met de machtsgreep
van Hitler in Duitsland in 1933 klonken de
stampende laarzen gevaarlijk dichtbij.
Ook in Leuven wierpen asgrauwe wolken
een halfduistere tot donkere schaduw af
op de Leuvense kasseien. Milities van het
Nationaal Legioen, Verdinaso, VNV en Rex
gedijden goed in en rond de katholieke
universiteit en in middenstandskringen. In
Vlaamse studentenkringen bestond er veel
sympathie voor de Duitse Nieuwe Orde. Ze
traden almaar driester op.
De lokalen van de socialistische beweging
waren geliefde doelwitten. Het Arbeidersverweer,
dat vooral bestond uit werkne-
mers van de coöperatie en de vakbonden,
stond in voor de verdediging van de lokalen.
Door de wet op de privémilities werd
de groep ontbonden.
naar een volksfront?
De Volkswil reikte in 1933 de hand
naar de communisten met een warme
oproep om samen te strijden tegen het
opkomend fascisme. Maar de liefde voor
de ideologische concurrent was toen niet
meer dan een kortstondige flirt.
In 1936 dook het idee opnieuw op.
Het Plan van de Arbeid had niet de
verhoopte coalitie voor grondige
structuurhervormingen opgeleverd.
Ook buitenlandse voorbeelden, o.m. in
Frankrijk en Spanje, werkten inspirerend.
Had de algemene staking van 1936
niet bewezen dat eensgezind optreden
loonde? De Volkswil zag goedkeurend