Wij zijn de bouwers van een komende aarde - Leuven

10 | Het Socialisme in Leuven
Leuven was een middelgrote
stad met ongeveer 21.000
inwoners, van wie naar
schatting 20% studenten en
religieuzen, 28% ambachtslieden
met familie en 20%
ongeschoolde dagloners. De
handelsactiviteiten bestonden
voor de helft uit kleding
en textiel. Verder werden
nog voeding en genotsmiddelen
(23%), hout en
bouwmaterialen (14%), leder
(6,1%) en metaal (4,3%)
verhandeld.
L. VAN BUYTEN, Leuven
anno 1789, Leuven, 1989
De Leuvense Vaartkom in 1804
Museum M, Leuven
Het kanaal Leuven-Dijle of de
Leuvense Vaart begint in Leuven
en mondt 30 km verder aan het
Zennegat in Mechelen uit op
het grondgebied van Mechelen.
Het kanaal telt 5 sluizen die
samen een verval van ongeveer
14 meter opvangen. Voorbij
Mechelen vormt de Dijle samen
met de Zenne en de Nete de
Rupel, die de aansluiting maakt
op het bevaarbaar Belgische en
Europese hoofdwaterwegennet.
De Vaartkom bestond eigenlijk
uit twee kommen, die met
een draaibrug ter hoogte van
de Vaartstraat van elkaar
gescheiden werden. Op de plaats
waar nu het Artoisplein en de
op- en afrit naar de Leuvense
ring gelegen zijn, werd eertijds
een derde kom uitgegraven,
de zogenaamde Beerkom. De
beerkom werd volledig gedempt
met puin, o.m. afkomstig van de
bombardementen van mei 1944.
de wieg van het socialisme
leuven wordt een
transitohaven
Tot vandaag heeft Leuven een belangrijke
economische troef: een strategische ligging
op het knooppunt van verschillende
verkeersassen. De stad was in de 11 de eeuw
ontstaan waar de oude landweg Vlaanderen-Rijnland
de Dijle kruiste. Met de tijd
werden de bestaande verbindingen en
infrastructuur aangepast aan de veranderende
noden.
In de Oostenrijkse periode (18 de eeuw)
werd het kanaal Leuven-Dijle gegraven.
Daarmee werd een oude Leuvense droom
werkelijkheid: de Dijle was immers door
haar bochtig parcours en geringe diepgang
maar beperkt bruikbaar als bevaarbare
waterloop. Aan de oevers van de ‘Leuvense
Vaart’ lagen kansen voor een commerciële
en industriële zone. De nieuwe waterweg
verbond het Scheldebekken en de grote
zeehavens Antwerpen en Oostende met
een uitgestrekt hinterland, waarvan de
uitlopers tot in Zwitserland en Italië reikten.
Tegelijk liet het Oostenrijkse bewind de
toevoerwegen naar Brussel, Tienen, Mechelen,
Namen, Aarschot en Diest ombouwen
tot vlotter berijdbare ‘kasseiwegen’
en alle binnenpoorten in de stad afbreken.
De Franse periode was er een om snel te
vergeten. Met allerlei maatregelen (opeisingen,
sluiting van de universiteit, inflatie,
verkoop van kerken) brachten die de stad
bijna op de rand van de afgrond.
Voor de ondernemende burger zag de
economische toekomst er stralend uit:
Leuven was begin 19 de eeuw een verkeersknooppunt,
een regionaal handelscentrum
voor het agrarische hinterland en een
draaischijf van het internationale transitoverkeer.
Alle transport naar Limburg,
Luik, Namen en Luxemburg ging via de
Leuvense Vaart. En het was de stad en haar
nieuwe aanwinst aan te zien! Door strenge
bouwvoorschriften groeide de Vaartkom
uit tot een urbanistisch eenvormige en
fraaie wijk. Handelspanden, opslagplaatsen,