Raad.2011 - Raadslid.Nu

aad.2011
Magazine voor gemeenteraadsleden, griffiers, burgemeesters en wethouders, uitgave winter 2011
“ een
Van schone straat
tot klimaatbeleid
Peter Otten
“Rol raadslid alleen
maar complexer”
De kennis ligt
op straat
Academie met
actualiteit en actie
veilige minister Ivo Opstelten
gemeente ”
begint bij de raad
André Bolhuis
“Sport heeft hoog
rendement”
Raadslid in beeld

tevreden burgers,
efficiënte dienstverlening,
krachtig bestuur
decentralisaties, bezuinigingen,
excellente dienstverlening en tevreden
inwoners: gemeenten staan voor grote
uitdagingen. het kwaliteitsinstituut
nederlandse gemeenten (king) is
opgericht door de vng en helpt
gemeenten kosteloos bij deze uitdagingen
met advies, ondersteuning en tools.
Tevreden burgers
Hoe denken uw burgers en ondernemers eigenlijk over hun gemeente?
Hoe veilig is de gemeente? Hoe hoog scoort de organisatie op klanttevredenheid?
Op deze en nog veel meer vragen vinden alle gemeenten
antwoord op de website waarstaatjegemeente.nl van KING.
Goed bestuur, krachtige gemeente
Een goed en collegiaal bestuur: iedereen wil het, maar hoe krijg je het?
KING geeft workshops en adviezen over bestuurskracht. Voor gemeenten die
zowel intern als extern prima samen willen werken. Van raad en college tot
ambtelijke organisatie en externe partners. KING helpt gemeenten bij de vraag:
doen wij als gemeente de goede dingen en doen wij die op de goede manier?
E-overheid: efficiënte en snelle dienstverlening
E­dienstverlening kan een gemeente veel opleveren: burgerparticipatie,
snellere en efficiëntere dienstverlening en daardoor tevreden burgers en
ondernemers. KING heeft een aantal tools en standaarden in huis waarmee
gemeenten meteen aan de slag kunnen.
www.kinggemeenten.nl
3094.1093 Adv Raadslid nu_166x242_WT.indd 1 18-10-11 16:47
voorwoord
U leest nu de
eerste uitgave
van Raad.2011,
een magazine
dat is gemaakt
in nauwe samen-
werking met de
Nederlandse
vereniging voor
raadsleden
(Raadslid.Nu).
In dit voor-
woord leggen
wij u graag uit
hoe het maga-
zine tot stand
is gekomen.
Tijdens het onlangs gehouden jaarcongres
van de vereniging, dat in het teken
stond van ‘Het raadslid van de toekomst’,
passeerde een groot aantal actuele onderwerpen
de revue. Van bezuinigingen
en duurzaamheid tot de decentralisatie
van taken en van nieuwe wet- en regelgeving
tot papierloos werken en social
media. Allemaal onderwerpen die bij de
koepelorganisatie voor gemeenteraadsleden
op de agenda staan, maar die ook
voor burgemeesters, wethouders, gemeentesecretarissen,
griffiers en ambtenaren
interessant zijn. Het gaat immers
om ontwikkelingen waarmee alle bestuurders
en werknemers van gemeenten
te maken hebben. Om die reden is
besloten om een aantal actuele thema’s
verder uit te diepen in een magazine, dat
alle genoemde partijen gratis ontvangen.
In deze eerste editie leest u achtergrondverhalen,
reportages en interviews van
bestuurders, overheidsexperts, bedrijven
en organisaties die dagelijks bij gemeenten
aan het werk zijn. Zij geven hun
visie of komen met antwoorden op actuele
vraagstukken waarmee de lokale
overheid te maken heeft. Zo kunt u in
een interview met minister Ivo Opstelten
van Veiligheid en Justitie alles lezen over
de nieuwe wet- en regelgeving die met
zijn portefeuille te maken heeft. “Nederland
veiliger maken” ziet hij als zijn belangrijkste
opdracht. Paal en perk stellen
aan criminaliteit, overlast en geweld.
Daarom is hij bezig met het vergroten
van de slagkracht van politie en justitie.
Peter Otten, voorzitter van Raadslid.Nu,
geeft in een interview aan dat ‘zijn’ ge-
meenteraadsleden turbulente tijden beleven.
“Er zijn nogal wat nieuwe zaken
waarmee raadsleden te maken krijgen.
Ik denk aan de decentralisatie van taken
vanuit het Rijk en de provincies, maar
ook aan de mogelijke vermindering van
het aantal raadsleden per gemeente, het
thema veiligheid en de consequenties
van de steeds verdergaande automatisering,
de elektronische dienstverlening en
het gebruik van social media. De wereld
van de lokale overheid is behoorlijk aan
het veranderen.”
Roel Wever, directeur van het advies-
bureau BMC, geeft in deze uitgave aan
dat gemeenten door de toename van taken
en verantwoordelijkheden ook een
grotere bestuurskracht moeten hebben.
“Dat zal leiden tot schaalvergrotingen en
een toename van allerlei samenwerkingsvarianten”,
aldus Wever.
“Het spel zal gaan over de zorg en de onderkant
van de arbeidsmarkt en over
ruimtelijke ordening. De gemeente krijgt
een grotere verantwoordelijkheid voor
de kwetsbare groepen, voor de veiligheid
in buurten en wijken.”
De verwachting is dat dit magazine voorziet
in een behoefte van bestuurders en
ambtenaren die bij gemeenten werkzaam
zijn. Nog dit jaar wordt onderzocht
of het wellicht de moeite waard is om dit
magazine vaker te laten verschijnen. Het
was in elk geval een boeiende ervaring
om dit blad voor u te mogen maken. We
wensen u veel leesplezier!
Mede namens Raadslid.Nu,
De redactie
raad.2011.1 | 3

adres
redactie
concept en
realisatie
redactie
fotografie
ontwerp en
vormgeving
druk
copyright
uitgave
colofon
Raad.2011
Raad.2011 is een magazine voor
raadsleden, burgemeesters,
wethouders, griffiers en anderen
die beroepsmatig of vanuit interesse
bezig zijn met het openbaar bestuur.
Het magazine wordt uitgegeven
door Actorion Communicatie in een
oplage van 14.000 exemplaren.
Actorion Communicatie
Arnhemsestraatweg 346
6881 NK Velp
T 026 443 82 87
F 026 389 25 48
E adviseurs@actorion.nl
Actorion Communicatie
Hans Bongers, Thomas Cech, Leoni
Delsink, Justine de Haas, Frits de Jong,
Thijs Kolster, Heidi Letter, Hans
Rebers, Peter Smit, Fred Teunissen
Actorion Communicatie, Anoek
Bleumer, Roelof Bos, Harm ten Brink,
Bob Bronshoff, Thadde van der
Bruggen - Van Mourik, Manon
Bruininga, Roeland de Bruyn, the
Flexible Platform, Gemeente Schoon,
Ineke Heijting, Jurgen Huiskes, Rodney
Kersten, Nationale Beeldbank,
NederlandSchoon, NOC*NSF, Rens
Plaschek, ProDemos, Nicole Romijn,
Joop Wever
Ontwerpbureau NEO, Velp
DeltaHage, Den Haag
Het auteursrecht op de in dit magazine
verschenen artikelen wordt door de
uitgever voorbehouden. De verantwoordelijkheid
voor een artikel ligt bij
de betreffende organisatie.
November 2011
inhoud
20 28 54 89
“Een veilige gemeente begint bij de raad”
“Rol raadslid alleen maar complexer”
Klaar voor de toekomst!
Hulp bij burgerparticipatie
Begeleiding kandidaat-raadsleden
Een treetje hoger en toch minder kosten
Investeren in mensen
raadslid in beeld Inge Eshuis-Hermens
“Raad, toon je betrokken!”
column Annemarie Jorritsma
“Sport heeft hoog rendement”
“Een internetverbinding, verder niets”
Samenhang telt, niet de techniek
Van schone straat tot klimaatbeleid
Academie met actualiteit en actie
De raad ontwaakt
Bestrijding van zwerfafval
column Herman Pleij
Samen aan de slag voor een goed debat
Vraagbaak voor politici
Hulp bij aanpak zwerfafval
6
8
10
12
14
16
20
23
24
27
28
32
36
38
42
44
46
49
50
54
58
61 Mirjam van Houwelingen raadslid in beeld
62 “Brug slaan tussen kiezer en gekozene”
65 Roel Wever column
66 De kennis ligt op straat
68 Meer succes met bezuinigen
70 1 miljard kilo
71 Monique Leyenaar column
72 The natural step, succes in de kern
74 Digitaal loket is de toekomst
77 Jan Heijman raadslid in beeld
78 Hergebruik software voordeliger
80 In 30 minuten een voedzame maaltijd op tafel kookraad
82 Onderzoek CCV en Raadslid.Nu
84 Taskforce Midoffice Community
87 Miriam Haagh-Reijne raadslid in beeld
89 Hanneke Balk column
90 I & G Events
91 Frans van der Mooren raadslid in beeld
92 Kennis en vaardigheden
94 Goed bereik, maar geen straling
raad.2011 | 5

Huis voor democratie
en rechtstaat voor het
hele land
minister ivo opstelten
Minister Opstelten
was op 12 novem-
ber hoofdspreker
op het jaarcongres
van Raadslid.Nu.
Wij vroegen de
minister ook bij
te dragen aan het
congresmagazine.
Deze uitnodiging
inspireerde de
heer Opstelten
om nog eens te
benadrukken dat
veiligheid niet al-
leen een zaak van
de politie of Justitie
is, maar het resul-
taat moet zijn van
een veel breder ge-
dragenverantwoor- delijkheid. Ook op
lokaal niveau.
6 | raad.2011
“ een veilige
gemeente
begint
bij de raad”
“Gemeenten hebben een belangrijke rol in het veiliger maken
van Nederland. (Sociale) Veiligheid is namelijk niet alleen een
zaak van politie of Justitie, maar gaat veel breder en moet integraal
worden opgepakt: samen met o.a. onderwijs, welzijn,
jeugdwerk, woningbouwcorporaties, horeca, bedrijfsleven en
de inwoners.
Juist omdat er zoveel instellingen betrokken zijn bij de veiligheid,
is het van belang dat er één is die de regie voert en verantwoordelijk
is voor het beleid en de uitvoering daarvan. Bij
uitstek is dat de gemeente, die de problematiek en behoeften
van de inwoners het best zou moeten kennen.
De afgelopen jaren hebben burgemeesters veel extra middelen
gekregen om hun verantwoordelijkheid op het gebied van
veiligheid te kunnen waarmaken. Ik noem de instrumenten die
voortvloeien uit de Overlastwet, het cameratoezicht en de bevoegdheid
om preventief te kunnen fouilleren op wapenbezit.
Middelen alleen zijn echter niet genoeg; het draait vooral om
handelen.
Minister Ivo Opstelten: “De gemeenteraad is de basis en het sluitstuk van veiligheid!”
U als raadslid kan uw burgemeester oproepen de middelen die
ter beschikking staan ook echt te gebruiken; dat verwachten
de inwoners van uw gemeente ook van u. Veiligheid staat en
valt met het nemen van politieke verantwoordelijkheid. De gemeenteraad
speelt daarbij een cruciale rol!
Ik heb een wetsvoorstel bij de Tweede Kamer ingediend dat
gemeenteraden verplicht om minstens eens per vier jaar een
integraal veiligheidsplan vast te stellen. De raad stelt de kaders
van het integraal veiligheidsbeleid vast, de prioriteiten en
de gewenste resultaten. Het college bereidt die plannen voor,
voert ze uit en maakt afspraken met de betrokken partners. De
gemeenteraad controleert de uitvoering. Als plannen slechts
papier blijven dan hebben onze inwoners er niets aan. De gemeenteraad
moet hier de burgemeester en het college scherp
houden.”
De nationale politie
“De burgemeester heeft het gezag over de politie. Dat is nu zo
en dat blijft ook zo. Wat verandert, is dat de burgemeester zich
niet langer hoeft te bekommeren over het beheer, die aandacht
kan nu worden gestoken in de gezagsrol. Een kans dus
Om u te ondersteunen in uw rol als raadslid, is onderzoek
uitgevoerd naar de behoeften van raadsleden
op het terrein van veiligheid. Het Centrum voor Criminaliteitspreventie
en Veiligheid gaat met de uitkomsten
aan de slag. In elk geval zal volgend jaar een
handreiking voor u verschijnen, specifiek gericht op
veiligheid. Op de website www.hetccv.nl kunt u hierover
meer informatie vinden.
om de politie nog meer te binden aan wat lokaal belangrijk is.
De nationale politie leidt tot méér eenheid en een betere samenwerking.
Ik wil een efficiëntere bedrijfsvoering, met minder
bureaucratie en minder bestuurlijke drukte. Dat gaat ruimte
voor meer professionaliteit opleveren. De nationale politie
stelt dienders zo in staat méér tijd te besteden aan het ‘echte’
politiewerk op straat. Dat komt de veiligheid - en de veiligheidsgevoelens
- van de burgers ten goede.
Terug naar de basis van het veiligheidsbeleid: de gemeenteraad.
Een integraal veiligheidsplan bevat de veiligheidsopdracht
en prioriteiten van de gemeente. En daarmee de beleidsopdracht
voor de politie. Op basis van dat plan moet de
burgemeester aan de slag. Op basis van de doelen en prioriteiten
van de gemeenteraad maakt hij in de driehoek afspraken
met de officier van justitie en de politie over wat de politie gaat
doen in de gemeente. Deze afspraken kunnen bijvoorbeeld
gaan over onder meer de prioriteiten voor de inzet van de politie
in de gemeente, de te behalen doelen door de politie, het
dienstverleningsniveau van politie aan burgers, zoals aangiftemogelijkheden,
(tijden van) bereikbaarheid en beschikbaarheid,
de bestrijding van criminaliteit, samenwerking met toezichts-
en handhavingsdiensten en private partijen en
informatieuitwisseling.
Over de uitoefening van zijn gezag over de politie kan de gemeenteraad
de burgemeester altijd ter verantwoording roepen.
Een handvat voor de raad dus, om er op toe te zien dat de
prioriteiten uit het gemeentelijke integrale veiligheidsplan in
de praktijk ook echt worden uitgevoerd. Zo is de gemeenteraad
de basis en het sluitstuk van veiligheid!”
raad.2011 | 7

aadslid.nu
tekst Peter Smit / fotografie Actorion Communicatie
Een gemeente-
raadslid besteedt
gemiddeld
twintig uur per
week aan de rol
als lokaal volks-
vertegenwoordiger.
En dat wordt in
de toekomst niet
minder. Steeds
meer vraagstukken
en verantwoorde-
lijkheden komen
terecht op het
bordje van de
gemeenteraad.
Voorzitter Peter
Otten van Raads-
lid.Nu: “Het raads-
werk vraagt in
toenemende mate
een professionele
insteek.”
8 | raad.2011
Jasmijn Miete start
Politiek Adviesbureau
PAB
“ rol raadslid
alleen maar
complexer”
Het jaarcongres van Raadslid.Nu, de Nederlandse vereniging
voor raadsleden, stond onlangs in het teken van het thema
‘Het raadslid van de toekomst’. Hoe kijkt Otten zelf tegen dit
onderwerp aan? “Raadsleden krijgen steeds meer beleidsvelden
te behartigen. Tegelijkertijd daalt het aantal politieke
ambtsdragers – van raadslid tot minister en alles ertussenin –
en groeien de budgetten. Daardoor wordt de rol van raadsleden
alleen maar complexer. In deze tijden van veranderingen
moeten raadsleden voortdurend werken aan ontwikkeling en
onderhoud van hun competenties. De invulling van de volksvertegenwoordigende
rol, kaders stellen en controleren, zal
steeds meer aandacht vragen. Inwoners gaan namelijk steeds
meer verwachten van hun gemeente.”
Assessment tool
Raadslid.Nu wil de gemeenteraadsleden de helpende hand
bieden. Speerpunten van de vereniging zijn belangenbehartiging,
deskundigheidsbevordering en het organiseren van themabijeenkomsten
die raadsleden tevens in de gelegenheid
stellen om kennis en ervaring te delen.
Otten: “Tijdens het jaarcongres hebben we een speciale assessment
tool voor raadsleden gepresenteerd. Dit instrument
hebben we in nauwe samenwerking met het Ministerie van
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties door Berenschot
laten maken. Met dit instrument kunnen raadsleden die aan-
Raadslid.Nu wil gemeenteraadsleden de helpende hand bieden
Lidmaatschap Raadslid.Nu
Het lidmaatschap van de Nederlandse vereniging
voor raadsleden (Raadslid.Nu) kost € 75,00 per jaar.
Wordt een gemeenteraad collectief lid, dan geeft
de vereniging een korting van tien procent.
Leden van de verenigingen ontvangen regelmatig
een nieuwsbrief over actuele onderwerpen. Daarnaast
worden geregeld themabijeenkomsten gehouden
met interessante sprekers en workshops.
Een hoogtepunt op de kalender is het jaarcongres.
Meer informatie over de vereniging is te vinden op
www.raadslid.nu. Belangstellenden kunnen zich via
de website aanmelden als lid van de vereniging.
gesloten zijn bij onze vereniging via onze website aan de hand
van een individueel profiel zien op welke competenties zij zich
verder kunnen ontwikkelen en welk aanbod van opleidingen
daarbij hoort. Ik ben heel blij dat we nu over zo’n instrument
beschikken.”
Meer verantwoordelijkheid
De raadsleden krijgen steeds meer op hun bordje. Met name
door de decentralisatie van taken van Rijk en provincies krij-
gen ze meer verantwoordelijkheid: voor Werken naar vermogen,
Begeleiding van AWBZ naar Wmo, de jeugdzorg, ruimte,
natuur en economie en water. In april van dit jaar sloten Rijk,
gemeenten, provincies en waterschappen hierover het Bestuursakkoord
2011-2015. Daarnaast wordt veiligheid in de
directe leefomgeving in buurten en wijken een belangrijk item
in de lokale politiek.
“Vooral wat de basale terreinen aangaat, zoals zorg, jeugdzorg,
welzijn, de onderkant van de arbeidsmarkt en veiligheid,
zal de burger meer verwachten van de lokale overheid”, denkt
Otten. Aan de andere kant schrijven de partijen van het Bestuursakkoord
in de preambule over wat hun ambitie is: “een
krachtige, kleine en dienstverlenende overheid; een overheid
die zich tot haar kerntaken beperkt en waarbij taken zo dicht
mogelijk bij de burger worden gelegd.” De overheid verwacht
meer eigen verantwoordelijkheid van de burger.
Dynamiek
Volgens Otten heb je het in die dynamiek als raadslid nodig
om continu te blijven werken aan het ambt en aan de positionering
ten opzichte van het College van Burgemeester en
Wethouders. “Raadsleden moeten mee met de dynamiek in
het politieke bestel. Die dynamiek komt bij twee krachtenvelden
vandaan: de bezuinigende en krimpende overheid en de
lokale bevolking. Dat vraagt om bezinning op de manier waarop
je je rol als lokale volksvertegenwoordiger invult of in gaat
vullen. Raadslid.Nu ondersteunt de leden hierbij.”
raad.2011 | 9

actueel
Een goed raads-
lid is van alle
markten thuis.
Tijdens het jaar-
congrespasseer- den maar liefst
zestien work-
shops de revue.
Alle informatie
die u als raadslid
nodig hebt om
uw taak goed uit
te voeren, werd
belicht.
En nu kunt u de
informatie nog
eens rustig
nalezen via
www.raadslid.nu.
Een overzicht.
10 | raad.2011
Zestien workshops voor
leergierige raadsleden
klaar voor de
toekomst!
Hoe kun je online politiek bedrijven met sociale media?
Actieprogramma Lokaal Bestuur
Veel raadsleden gebruiken social media om zichzelf online te
profileren. Welke social media zijn er nu eigenlijk en waarvoor
kun je deze nu goed benutten als raadslid? Wat zijn do’s en
don’ts bij bijvoorbeeld het gebruik van Twitter en LinkedIn? Tijdens
deze workshop komen concrete voorbeelden uit de
(raads)praktijk aan de orde.
Integriteit - De Beuk Organisatieadvies
Als raadslid heb je een bijzondere positie in de lokale gemeenschap.
Je bent gekozen door burgers die verwachten dat je
voor hun belangen opkomt. Je bent ook lid van de raad en in
die rol moet je verschillende belangen afwegen. In deze workshop
maakt u kennis met zeven stappen die je helpen individueel
of als fractie tot de juiste keuzes te komen.
Strijd en samenspel - De Beuk Organisatieadvies
Binnenkort vieren we tien jaar dualisering! Ervaren raadsleden
zijn al beter thuis in het duale stelsel, nieuwe raadsleden weten
niet beter. Hoewel? In deze workshop wordt een open discussie
gevoerd aan de hand van stellingen over de verschillende
borden waarop je als raadslid moet schaken.
Teamwork in de openbare ruimte - NVRD
De NVRD en haar circa 500 leden zetten zich dagelijks in voor
maatschappelijk verantwoord afvalbeheer in een schone openbare
ruimte. De gemeente heeft de centrale regierol maar
heeft anderen nodig om de gemeente schoon te krijgen en
schoon te houden. Om gemeenten hierbij te ondersteunen
heeft de VNG het programma Gemeente Schoon geïnitieerd
dat mede wordt uitgevoerd door de NVRD.
Scoren met afval – NVRD
Afval is niet meer alleen maar een grote kostenpost die in gemeenten
naar inwoners wordt doorberekend in de zogeheten
afvalstoffenheffing. Afval levert ook veel op. Tijdens de workshops
gaat het eens een keer niet over zaken die geld kosten,
maar vooral zaken die geld opleveren.
Sta sterk in de decentralisatiestorm
Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten (KING)
Met of zonder bestuursakkoord: waar eerst drie overheidslagen
afzonderlijk en in samenspraak drie omvangrijke wetten
uitvoerden, komen de taken nu volledig in handen van gemeenten.
In deze workshop een zoektocht naar de ideale uitgangspositie
voor gemeente en raad bij de komende decentralisaties.
Help, ik heb een iPad en nu moet ik op Twitter!
Necker van Naem
Tijdens deze sessie worden de beste Tips & Tricks voor efficiënt
online samenwerken en netwerken gedeeld. Er wordt stilgestaan
bij de laatste digitale ontwikkelingen en de beste iPad
apps voor raadsleden. Een praktijkgerichte workshop afgestemd
op uw wensen.
De rol van de raad bij een regievoerende gemeente
Necker van Naem
Spreken we binnenkort óók over de regisserende rol van gemeenteraden?
En staat het voeren van regie dan naast, tegenover
of boven de rollen als kadersteller, volksvertegenwoordiger
en controleur? In deze workshop krijgt het begrip ‘regie
voeren’ werkelijke betekenis (in termen van do’s).
Raad en Griffie 2020 – SDU Information Solutions
In deze workshop wordt aan de hand van stellingen uitgebreid
gedebatteerd over welke ontwikkelingen het werk van de raad
en griffie in de aankomende jaren zullen beïnvloeden. Welke
kansen en bedreigingen zullen zich gaan voordoen? Een actieve
workshop waarbij gezamenlijk de blik op de toekomst
van de lokale democratie gericht wordt!
iTV.Loket, de nieuwe manier van communiceren! – Centric
Met iTV.Loket kan de burger via internet een beveiligde live
verbinding maken met een gewenste ambtenaar van de gemeente.
Ze kunnen elkaar zien en met elkaar spreken, maar
ook samen documenten delen en door websites browsen. De
burger krijgt op een persoonlijke manier informatie en advies
vanachter zijn computer.
De veiligheidsregio en u? Waarom moeilijk doen? Hulp voor
raadsleden! – Nederlands Instituut Fysieke Veiligheid
Workshop over de Wet op de veiligheidregio’s en Infopunt
Veiligheid. Infopunt Veiligheid, hét loket waar professionals en
bestuurders vragen krijgen beantwoord over fysieke (externe)
veiligheid, crisisbeheersing en rampenbestrijding. De Wet op
de veiligheidsregio’s (Wvr) is op 1 oktober 2010 in werking getreden.
In de workshop een handreiking voor uw rol en invloed
als raadslid.
Sport goed voor uw gemeente?! – NOC*NSF
De maatschappelijke waarde van sport is groot. Sport zorgt
voor gezonde, vitale, productieve en participerende burgers.
Sport is een bindmiddel in de wijk. Sport verbroedert. Sport
voedt op. Sport zet uw gemeente op de kaart. Tijdens de workshop
zal NOC*NSF ingaan op de mogelijkheden van raadsleden
bij het vormgeven van effectief beleid met sport.
Papierloos vergaderen – NotuBiz
Binnen gemeenten worden er voor het vergaderen jaarlijks
vele stapels papier gebruikt. Tegenwoordig is de techniek echter
zo ver dat papierloos vergaderen een volwaardig alternatief
is geworden voor al dit papier. Bij deze workshop komt u te
weten welke voordelen NotuBox van NotuBiz u kan bieden als
het om papierloos vergaderen gaat.
Risico’s bij gebiedsontwikkeling en de rol van de gemeenteraad
– Twynstra Gudde
Hoe houdt u als raadslid grip op projecten die vaak aanzienlijke
risico’s met zich meebrengen? Deze projecten hebben vaak
een hoog ambitieniveau, zijn complex en besluitvormingsmomenten
spelen zich af over een langere periode. In een interactieve
workshop zullen de adviseurs van Twynstra Gudde dit
aan de hand van enkele actuele praktijkcases samen met de
deelnemers bespreken.
Duurzame kansen voor de toekomst – Ernst & Young
De workshop van Ernst & Young is gericht op de kwaliteit van
de gemeentelijke overheid met het oog op actuele en toekomstige
vragen die op het gemeentebestuur afkomen. Bezuinigingen
en herijkingen zijn nodig en bieden veel kansen voor de
toekomst. De workshop van Ernst & Young gaat met praktische
handreikingen in op recente ontwikkelingen.
Het Nieuwe Besturen – BMC Advies & Management
Gemeenten zijn behoorlijk in beweging. Het nieuwe werken,
2.0 denken, allerlei vormen van samenwerking, complexe opdrachten,
mondige burgers. Kern hierin is de voortdurende
verandering. De omgeving wordt steeds minder voorspelbaar.
BMC presenteert een aantal ontwikkelingen in de wereld van
bestuur en overheidsorganisaties en hoe raadsleden daarmee
om kunnen gaan.
raad.2011 | 11

prodemos
Kars Veling, directeur van ProDemos, Huis voor democratie en rechtstaat
hulp bij
burger-
Huis voor democratie
en rechtstaat voor het
hele land
participatie
tekst Hans Bongers / fotografie Jurgen Huiskes
Mensen bij politiek
en bestuur betrek-
ken en daarmee
zorgen dat de kwa-
liteit van ons demo-
cratisch bestel op
peil blijft, is een
veelomvattende
missie van Pro-
Demos, Huis voor
democratie en
rechtstaat. Uiter-
aard valt ook de
raad hieronder.
Directeur Kars
Veling: “We onder-
Het ‘huis’ staat in Den Haag, tegenover het Binnenhof en is op
15 september 2011 officieel van start gegaan. Het biedt onderdak
aan een bezoekerscentrum waarin ‘politiek Den Haag’ is
nagebouwd. Er wordt via simulaties, rondleidingen, debatten,
exposities en cursussen informatie verstrekt over onder andere
de grondwet, de (geschiedenis van de) Nederlandse democratie,
de rechtsstaat, het Koninkrijk der Nederlanden en Europa.
Daarnaast is ProDemos door het hele land actief en betrekt in
gemeenten en provincie kinderen, scholieren en burgers bij de
democratie. Het bekendste product is de StemWijzer en het
laatste product is de Nationale Begrotingswijzer.
Interesse wekken bij burgers
ProDemos is er ook voor professionals. Gemeenteraadsleden,
bestuurders en ambtenaren kunnen gebruik maken van het
kenniscentrum over alles dat met democratie te maken heeft.
Wie bijvoorbeeld ondersteuning wil bij het inrichten van interactieve
beleidsprocessen kan bij de adviseurs van ProDemos
aankloppen voor advies en ondersteuning.
Het huis heeft ook een huisvader, Kars Veling: geen onbekende
naam in politiek Den Haag. In 2003 werd hij als fractievoor-
zitter van de ChristenUnie opgevolgd door André Rouvoet.
Na enige jaren leiding over een scholengemeenschap keerde
hij eerder dit jaar als directeur van ProDemos terug in de directe
nabijheid van zijn oude liefde, de politiek.
“Een fantastische baan, waarin mijn hart voor politiek, onderwijs
en samenleving heel mooi samenkomen”, zo ervaart de
oud-politicus. Veling ziet voor zijn organisatie een belangrijke
taak weggelegd om bij burgers de interesse te wekken voor politiek
en bestuur, ze actief bij de democratie te betrekken. “We
beschikken hier over fantastische middelen om bezoekers te
laten zien en zelf te laten meemaken hoe onze democratie
werkt met alle instituties die er zijn. Het is elke dag weer inspirerend
om te zien hoe schoolklassen vol met kinderen en groe-
steunenbeginnen- de raadsleden met
cursussen en
helpen gemeenten
bij participatie-
processen, zoals
interactieve beleids-
vorming.”
pen volwassenen enthousiast onze excursieprogramma’s volgen.”
Om te benadrukken dat ProDemos niet alleen een
Haagse aangelegenheid is, werd de officiële opening op
15 september ook in de provincie Overijssel gevierd. “We zijn
door het hele land actief als kenniscentrum en leveren ondersteuning
aan mensen die zich beroepsmatig met burgerparticipatie
en democratie bezighouden. Zo ondersteunen we beginnende
raadsleden met cursussen en hebben we adviseurs en
projectleiders die gemeenten helpen bij participatieprocessen,
zoals interactieve beleidsvorming.”
Lokale ondersteuning
Veling noemt zichzelf een bevoorrecht mens om als directeur
van deze organisatie bij te dragen aan de kwaliteit van onze
samenleving. “Het is ook mijn persoonlijke missie om bij te dragen
aan een goed contact tussen de bevolking en alles dat met
het bestuur van het land te maken heeft. Als politicus deed ik
dat natuurlijk ook al, maar dan ingevuld vanuit een politieke
opvatting. Nu is de politiek een belangrijke partner om onze
doelstelling te realiseren. ProDemos biedt programma’s en instrumenten
voor alle doelgroepen. We zijn door het hele land
met veel energie bezig onze positie in te nemen in de wereld
van democratie en rechtstaat. We staan daarbij uiteraard boven
de partijen en bieden aan organisaties en lokale overheden
ondersteuning.” Hij ziet daarbij het liefst structurele relaties op
gemeentelijk niveau ontstaan. De gemeentelijke overheid en
de politiek zitten echt heel dicht bij de bevolking en het is eigenlijk
de beste plek om te werken aan een goede verbinding
met de burger. Het zou fantastisch zijn als op een heleboel
plekken in het land ProDemossen ontstaan!” aldus een enthousiaste
Veling.
Op de pagina’s 14 en 15 leest u meer over het aanbod van Pro-
Demos voor raadsleden.
raad.2011 | 13

prodemos Voor
tekst Hans Bongers / fotografie ProDemos
Raadsleden zijn
moeilijk te vinden
en te veel nieuwe
raadsleden ver-
kijken zich op hun
werk. Het aantal
raadsleden dat
vroegtijdig opstapt
is hoog. Het is
kennelijk moeilijk
om vooraf een
goed beeld te
vormen wat het
raadswerk inhoudt.
ProDemos - Huis
voor democratie en
rechtsstaat, heeft
ervaring met ken-
nismakingstrajec-
ten voorafgaand
aan het gemeente-
raadslidschap.
Juist nu, ruim-
14 | raad.2011
schoots voor de vol-
gende verkiezingen,
is het tijd om een
start te maken met
dit soort trajecten.
Goed voor humeur
raadsleden en
kwaliteit bestuur
begeleiding
kandidaat-
raadsleden
Beginnende raadsleden beschrijven vaak hoe moeilijk het is
om in het raadswerk te komen, terwijl belangstellende burgers
veel moeite hebben om te begrijpen hoe het nu eigenlijk
gaat in de gemeenteraad. ProDemos is er juist om die kloof
tussen politiek en burgers te overbruggen. Het instituut verzorgt
twee ‘cursuslijnen’, waarmee in de afgelopen jaren veel
ervaringen is opgedaan:
scholing voor burgers en voor potentiële raadsleden. De cursussen
zouden, in de visie van ProDemos, in elke gemeente
structureel ingebed moeten worden. Dat hoort in een breder
beleid te passen om burgers en openbaar bestuur met elkaar
te verbinden. ProDemos ondersteunt lokale initiatieven die
daar op gericht zijn.
Kennismaking met politiek
Voor belangstellende burgers, die willen begrijpen hoe de
raad werkt, is een kennismakingscursus ontwikkeld van vijf of
burgers met interesse in het raadlidmaatschap heeft ProDemos een kennismakingscursus
ontwikkeld van vijf of zes avonden
zes avonden. Op die avonden oriënteren de deelnemers zich
op de lokale politieke situatie. Het Nederlandse politieke bestel
wordt uitgelegd: van heden naar verleden. De lokale politieke
partijen worden verkend en de manieren waarop je
daarbinnen actief kunt zijn of daarop invloed kunt uitoefenen.
Hoe is de burgerparticipatie in de gemeente georganiseerd en
welke mogelijkheden zijn er voor burgerinitiatieven? Er is een
kennismaking met de lokale politici. Praktische vaardigheden
zoals duidelijk spreken en presentatietechniek komen aan de
orde.
En zelf de raad in
Voor mensen, die echt belangstelling hebben voor het raadslidmaatschap,
gaat de cursus verder.
Leidend daarbij is de vraag hoe je een goed raadslid kunt worden.
De rollen van de gemeenteraad komen aan de orde: vertegenwoordigen,
kaderstellen en controleren en ook wat
hoofdlijnen en wat details zijn. Ook wordt veel aandacht gegeven
aan de specifieke vaardigheden van raadsleden, zoals
argumenteren en debatteren. Vooral als de gemeente bij het
werven van nieuwe raadsleden ook graag burgers van buiten
de kring van bekenden rond de gemeenteraad wil interesseren
voor het raadslidmaatschap kan de cursus Politieke Participatie
nuttig zijn. Natuurlijk komen niet alle deelnemers aan
de training uiteindelijk in de gemeenteraad. Maar er komen
wel mensen in de gemeenteraad, die daar eerst helemaal niet
aan dachten. Honderden deelnemers hebben zo kennisgemaakt
met de politiek.
Ondersteuning Raadslid.Nu
De grote landelijke partijen hebben over het algemeen eigen
programma’s voor belangstellenden, net als enkele gemeen-
ten. ProDemos wil met het cursus- en trainingsaanbod de gemeenten,
maar ook de politieke partijen die daar behoefte
aan hebben, de helpende hand bieden. ProDemos richt zich
hierbij vooral op inwoners die nog geen definitieve keuze voor
een politieke partij hebben gemaakt. Voor veel mensen een
hoge drempel. ProDemos ziet daarbij veel aanknopingspunten
met Raadslid.Nu. Vooral de competentiescan waarover
Raadslid.Nu beschikt, ziet ProDemos als een mooi begin. Met
de beschikbare kennis en ervaring kan ProDemos bijvoorbeeld
ondersteuning bieden bij het vinden van mogelijke kandidaten
voor gemeenteraden en bij het ondersteunen van
potentiële raadsleden om zich voor te bereiden en de goede
keuzes te maken.
Teleurstelling omdat er te hoge verwachtingen zijn over wat
men als raadslid kan bereiken, kan daarmee voorkomen worden.
Vroegtijdig afhaken van raadsleden heeft een negatief
effect op de kwaliteit van het gemeentebestuur. ProDemos
ziet daarom een goede voorbereiding op het raadslidmaatschap
als een belangrijke bijdrage aan stabielere gemeenteraden
en hopelijk ook aan een leuker raadslidmaatschap.
De medewerkers van ProDemos zijn in ieder geval de overtuiging
toegedaan dat raadsleden die goed in hun vel zitten
beter functioneren en de kwaliteit en de openheid van het bestuur
ten goede komen. Meer informatie over de Cursus
Politieke Participatie is te verkrijgen via www.prodemos.nl.
ProDemos is tot stand gekomen na een samenvoeging van
het Instituut voor Publiek en Politiek (IPP) en het Bezoekerscentrum
Binnenhof.
raad.2011 | 15

ernst & young
Rob Ellermeijer, sectorleider Public Sector bij Ernst & Young
tekst Hans Bongers / fotografie Harm ten Brink
Door de huidige
economische crisis
zijn gemeenten
genoodzaakt fors
te bezuinigen.
Maar er liggen
ook kansen voor
heroverwegingen
en een andere
aanpak die de
pijn verzachten
of zelfs ruimte
geven voor
nieuwe ontwikke-
lingen.
Uit onderzoek
van Ernst & Young
blijkt dat 66
procent van de
bezuinigings-
maatregelen niet
duurzaam is.
Tweederde van
de potentiële
bezuinigingen
wordt binnen
een periode van
drie jaar niet
gerealiseerd.
Er valt dus nog
een wereld te
winnen!
Duurzaam ombuigen
met Ernst & Young
een treetje
hoger en
toch minder
kosten
De kaasschaaf voldoet niet meer. Het
gaat nu om echte beleidskeuzes en om
stevige efficiencyverhoging. Het is tijd
om kritisch te kijken naar de gemeentelijke
processen: hard werken is nog niet
hetzelfde als efficiënt werken. Verbetering
van werkprocessen vraagt om een
lange adem. Eigenlijk moet je als bestuurder
van een overheidsorganisatie
altijd bezig zijn met de vraag hoe je de
organisatie beter afstemt op de omgeving.
Een omgeving die continu verandert.
“Wat van nu is, is niet meer van
toen, straks is niet meer van nu.” Wijze
woorden van een man die een carrière
lang werkt aan het verbeteren van organisaties
in de publieke sector. Aan het
woord is Rob Ellermeijer, sectorleider
Public Sector bij Ernst & Young.
raad.2011 | 17

ernst & young
Nieuw evenwicht
Iedere gemeente is wel druk bezig met het terugdringen van
kosten, de oplopende werkloosheid, de stijgende spanning op
de arbeidsmarkt, het beteugelen van rente en inflatie en de
malaise op de vastgoedmarkt. Rob Ellermeijer wijst op de oorzaak
die is te vinden in een onevenwichtige economische situatie.
“Het principe is dat wat we uitgeven in de publieke sector
in de private sector moet worden verdiend. We zien dat de uitgaven
in de private sector te ver zijn doorgeschoten ten opzichte
van de inkomsten in de private sector. We zitten nu midden
in een tijd waarin we een nieuwe balans moeten vinden”.
Het is, volgens Ellermeijer, zaak om weer evenwicht te brengen
tussen de publieke en private sector. “Dat vraagt heel duidelijk
om terugdringen van kosten en dus ook van het aantal
medewerkers bij overheidsorganisaties. Door efficiënter en
bedrijfsmatiger te werken kan het aantal functies verminderen
en nemen de kosten af. Nadelige gevolgen voor de arbeidsmarkt
kunnen beperkt blijven als mensen over kunnen
stappen naar de private sector. Maar dat gaat pas soepel als
privaat en publiek meer naar elkaar toe groeien, bijvoorbeeld
door zakelijker en bedrijfsmatiger te werken. Binnen de overheid
zijn al veel functies die uitwisselbaar zijn met het bedrijfsleven.
Dat zou verder gestimuleerd moeten worden zodat
mensen flexibel van de ene sector naar de andere kunnen
switchen.”
“In zo’n arbeidsmarkt is het belangrijk dat de overheid een
aantrekkelijke werkgever blijft”, zo stelt Ellermeijer. De arbeidsvoorwaarden
en omstandigheden in de publieke sector
moeten in een krappe arbeidsmarkt kunnen concurreren met
die in de private sector. Over een aantal jaren neemt het aantal
werkenden met tien tot twintig procent af als gevolg van de
vergrijzing. Daar zorgen over maken lijkt misschien raar in
deze tijd van bezuinigingen, want nu zetten afslankingsoperaties
nog de toon.
“Het punt is dat we op langere termijn met minder mensen de
kwaliteit van de dienstverlening op peil moeten houden in een
situatie waarin steeds hogere eisen aan de overheid worden
gesteld. Dat vraagt om fundamentele veranderingen in de organisatie
van de overheid”, aldus Ellermeijer. Hij wijst er daarbij
op dat veel winst is te behalen door slimmer gebruik te maken
van ICT, door een efficiëntere inrichting van de
procesketens voor jeugdzorg, het sociale domein en voor de
werklozenzorg en re-integratie en door uitvoerende werkzaamheden
naar een groter schaalniveau te brengen.
18 | raad.2011
Politieke keuzes
De huidige taakstellingen vragen om duidelijke keuzes: welke
voorzieningen blijven en op welk niveau? Ellermeijer: “Het
gaat vooral om de combinatie van serieus terugdringen van
kosten en het handhaven van bepaalde volumes en voldoende
kwaliteit van dienstverlening. Dit betekent dat er vanuit verschillende
invalshoeken – ook vanuit de politiek – moet worden
nagedacht over de mogelijkheden die er zijn om tekorten
terug te brengen. Daarbij kan het gaan om beleidsmatige
maatregelen zoals het heroverwegen van beleidsdoelstellingen,
de keuze van beleidsinstrumenten en het optimaliseren
van de doelgroepbenadering. Ook de inzet van ICT en het realiseren
van meer schaalgrootte en flexibiliteit door met omliggende
gemeenten samen te werken in bijvoorbeeld shared
service centers bieden goede mogelijkheden.”
Dat soort ontwikkelingen vraagt om eerst goed de voors en
tegens in beeld te brengen, te kijken naar de verschillende
processen en daarbij de vraag te stellen aan welke opties de
voorkeur wordt gegeven. Veel werkprocessen kunnen met behulp
van ICT efficiënter worden ingericht, andere lenen zich
erg goed voor een gezamenlijke aanpak met omliggende gemeenten.
“Verdergaande automatisering en het verhogen van de efficiency
in publieke organisaties vragen juist nu om actief investeren
in veranderingen. Het slechtste wat je nu kan doen is stilvallen
en afwachten”, benadrukt Ellermeijer.
Winst is volgens hem ook te behalen door eens de ketenprocessen
in de sociaal-maatschappelijke zorg goed tegen het
licht te houden. Meestal levert dat én efficiencywinst én kwa-
liteitsverbeteringen op. “Vaak zie je dat
waar verschillende organisaties samenwerken
on-gemerkt dubbelingen en andere
inefficiënties naast elkaar bestaan.
Ieder raadslid weet dat het politiek gevoelige
onderwerpen zijn, waar je voorzichtig
mee om moet gaan. Maar kwaliteit
bevorderen door zaken slimmer te
organiseren tast de politieke doelstellingen
niet aan en tegen efficiënter werken
zal weinig weerstand zijn. Ook slimme
toepassingen van automatisering kunnen
hier de kosten drukken en de dienstverlening
verbeteren.”
Goed medicijn
Nieuwe kansen benutten en meer doen
met minder zijn uitdagingen waarin samenwerking
met buurgemeenten een
belangrijke rol kan spelen. Eigenlijk is samenwerking
in een tijdperk waarin met
minder mensen en middelen meer moet
worden gedaan niet een keuze maar een
must. Het handhaven van bepaalde
voorzieningen en van kwaliteitsniveaus
lukt meestal wel in een grotere schaal
waarin de kosten lager uitvallen. Veel gemeenten
onderzoeken inmiddels mogelijkheden
voor samenwerking en er zijn
al genoeg voorbeelden van geslaagde
initiatieven die hebben geleid tot lichte
of heel omvangrijke samenwerkingsconstructies.
Toch zie je, zo vervolgt Ellermeijer,
dat er nog veel koudwatervrees
is, ondanks de goede voorbeelden in het
land.
“Meestal starten initiatieven voor samenwerking
in moeilijk vaarwater. Er is
vaak angst voor het verlies van de ‘eigen’
cultuur. Het vraagt om enig inzicht en
ook wel lef om door te zetten ondanks
de ‘leeuwen en beren’ die opdoemen. Bij
evaluaties hoor je dat de betrokkenen
erg gelukkig zijn met de genomen stappen
en dan zie je dat het verlies van de
Bron van inspiratie en vernieuwing
Als de middelen schaars worden, is het belangrijk de ‘goede dingen’ te
kiezen en deze ‘goed te doen’. Bij het uitwerken van mogelijkheden voor
duurzame vernieuwing om efficiënter en beter te kunnen werken en
kostenreducties te realiseren heeft het veel toegevoegde waarde om
externe expertise mee te laten kijken. Ook in de aanloop naar het realiseren
van gemeenschappelijke uitvoeringsorganisaties, kan ervaring
van buitenaf in een later stadium veel narigheid en extra kosten voorkomen.
Binnen Ernst & Young is veel expertise verzameld over de publieke
sector. Er is in ieder geval voldoende ervaring en kennis voorhanden om
lokale overheden te inspireren en te helpen met vernieuwende ideeën
en deze in de praktijk te realiseren. De adviseurs van Ernst & Young werken
daarbij vanuit de vier expertisegebieden, de pijlers waarop de
dienstverlening van de Public Sector van Ernst & Young is gebaseerd:
• Informatietechnologie: beveiliging en continuïteit.
• Public finance: planning en control en ondersteuning van de financiële
functie om te komen tot een solide financiële positie, ondersteuning bij
ontwikkelen en realiseren van mogelijkheden voor kostenbesparing.
• Transformatie: samenwerkingsprocessen; inrichting gezamenlijke
uitvoeringsorganisaties; scenarioplanning.
• Corporate responsibility: duurzaamheid en MVO: werken aan een
duurzame samenleving en vorm geven aan maatschappelijke betrokkenheid.
‘eigen’ cultuur wel meevalt en zeker opweegt
tegen de voordelen voor de burger.”
Die voordelen zitten volgens Ellermeijer
vooral in de continuïteit,
kwaliteitsverbetering, efficiency, slagkracht
en meer kansen voor innovatie.
Zaken die zich goed lenen voor samenwerking
zijn bijna alle gemeentelijke taken
op gebied van onderhoud en beheer,
en ook de uitvoerende taken op het gebied
van administratie, ICT, HRM en
communicatie. Goede, doordachte afspraken
als basis zijn daarbij essentieel.
“Uit de praktijk blijkt iedere keer weer
dat de aandacht in het begin om goede
afspraken vast te leggen zich later dub-
bel en dwars terugbetaalt. De betrokken
gemeenteraden zullen daarbij vooral
belangstelling hebben voor het niveau
van de dienstverlening en de wijze waarop
de gemeentelijke verantwoordelijkheden,
invloed en controle worden geborgd.
Gemeenten moeten beseffen dat
ze de verantwoordelijkheid houden, en
dus bij uitbesteden invloed en controle
goed moeten regelen”, aldus Ellermeijer.
“Als het later fout gaat kom je immers
niet weg door te zeggen dat het
uitbesteed is en dat we daar dus niet
meer over gaan”, zo besluit hij met nadruk.
raad.2011 | 19

erenschot
Jasmijn Miete start
Politiek Adviesbureau
PAB
tekst Hans Rebers / fotografie Rodney Kersten, Studio Bell
Op het jaarcongres
van Raadslid.Nu is
de assessmenttool
gepresenteerd die
raadsleden en
wethouders advies
op maat biedt, met
daaraan gekoppeld
een opleidingen-
aanbod.
Organisatieadvies-
bureau Berenschot
beschreef beide
competentie-
profielen. Een
logische keus,
gezien de meer dan
75 jaar ervaring in
de publieke sector.
“Als geen ander
kennen we de
gemeente van bin-
nenuit en weten wij
20 | raad.2011
aan te sluiten bij
wat er goed gaat
binnen een gemeen-
te en te onder-
steunen bij wat er
nog beter kan.”
investeren
in mensen
Jan van Leijenhorst, adviseur bij Berenschot én voormalig
raadslid en wethouder: “Professionalisering van het openbaar
lokale bestuur staat hoog op de agenda. De omgeving is complex
en er wordt zowel van de medewerkers van de ambtelijke
organisatie als van de politiek steeds meer gevraagd. Omdat
de financiële middelen beperkt zijn, dienen bepaalde zaken,
denk aan jeugdzorg en de regionale uitvoeringsdiensten, slimmer
en efficiënter opgepakt te worden. Het vraagt om een andere
manier van werken en, zeker bij kleinere gemeenten, om
krachtenbundeling op regionaal niveau. Dit laatste ligt, zeker
op politiek niveau, vaak nog erg gevoelig.”
Welke vragen komen jullie tegen?
“Gemeentesecretarissen geven ons aan met vragen te zitten
als: Hoe vertaal ik de nieuwe koers van de gemeente naar het
dagelijkse gedrag van medewerkers? Hoe doorbreek ik daarbij
vastgeroeste patronen? Hoe komen wij van uitvoering naar regie?
Hoe zorg ik ervoor dat de goede mensen blijven? Recente
bezuinigingen leiden tot vragen als: Hoe kunnen we binnen de
gemeente met minder mensen toch ons werk goed blijven
Jan van Leijenhorst, adviseur bij Berenschot
doen? Hoe vergroot ik de effectiviteit van mijn medewerkers?
Hoe houd ik medewerkers onder hoge druk gemotiveerd?”
Zijn er redenen voor zorgen?
“Vanuit mijn ervaring bij eerder werk bij de VNG en nu Berenschot
kan ik zeggen dat het lokale bestuur grotendeels op
orde is. Maar soms ook wel kwetsbaar. Dat wordt ook erkend.
Bij grote decentralisaties als de WWB, WMO en komend jaar
de jeugdzorg, wordt de lat wel erg hoog gelegd.”
Welke ondersteuning biedt Berenschot?
“Wij buigen ons op meerdere plaatsen over vraagstukken van
dualisering, samenwerking met andere gemeenten, professionalisering
van bestuur, integriteitkwesties en morele bewustwording
van zowel college, raad als ambtelijk apparaat.
Zo voeren we assessments uit voor (kandidaat)burgemeesters
en trainen we directies en management van ambtelijke
organisaties. Samen zorgen wij er zo voor dat de ambities in
concrete doelstellingen worden vertaald en zo daadwerkelijk
kunnen worden verwezenlijkt. Strategische keuzes zoals
decentralisatie, regionalisering, ‘meer met minder’ en een
andere manier van werken, hebben altijd gevolgen voor het
gedrag van medewerkers en leidinggevenden binnen een gemeente.
Daarom maken wij ook de vertaling naar mogelijke
raad.2011 | 21

22
>
berenschot
gevolgen voor het feitelijke gedrag van mensen. Als het gaat
om hoe je een samenwerking tussen gemeenten moet vormgeven,
heeft Berenschot de toon gezet. Het project rondom
de Drechtsteden geldt daarbij als hét voorbeeld.”
Wat heeft Berenschot op het terrein van HRM
te bieden?
“Naast assessments verzorgen wij leiderschapsprogramma’s,
waarbij leden van de directieraad, sectormanagers, afdelings-
Het Berenschot Competentiespel
Welke competenties hebben wij als fractie nodig om succesvol
te zijn? In welke competenties zijn wij goed en
welke moeten wij nog verder versterken? Hoe draag je
als raadslid bij aan het succes van de fractie?
Dit is slechts een greep uit de vragen die beantwoord
worden met behulp van het Berenschot Competentiespel.
Berenschot heeft dit spel ontwikkeld om op een interactieve
manier met elkaar in gesprek te raken over competenties,
bijvoorbeeld voor de functie van raadslid, fractiemedewerker
of woordvoerder. Tevens is het spel zeer
hoofden en teamleiders een op maat gemaakt ontwikkelingstraject
doorlopen. Ook begeleiden we gemeenten bij het
doorvoeren van een bepaalde gewenste cultuurverandering,
door zowel bij de analyse als in de uitvoering met de voeten in
de klei, te ondersteunen. Daar waar gewenst geven we allerlei
trainingen aan ambtenaren of raadsleden, bijvoorbeeld politiek
bestuurlijke sensitiviteit, project- en programmamanagement,
stakeholdermanagement, het nieuwe werken, het voeren
van functioneringsgesprekken et cetera.”
geschikt voor het bepalen van teamcompetenties, zoals
de gehele fractie.
Hoe werkt het?
Het spel helpt de deelnemers om op een praktische manier
naar competenties te kijken. Het spel zet aan tot nadenken
over concreet, gewenst gedrag. Aan de hand van
vraagkaartjes, foto’s en het spel(profiel)bord krijgen
deelnemers inzicht in de betekenis die zij zelf en die anderen
aan bepaalde competenties geven. Spelenderwijs
stuurt het spel aan op een onderlinge normafstemming
over gewenst gedrag. Het Berenschot Competentiespel
kan voor elke (doel)groep op maat worden gemaakt.
raadslid in beeld
Inge Eshuis-Hermens, 50 jaar
D66, Assen
Raadslid sinds 2002
Waarom raadslid?
Liever stuurman op het schip dan aan
de wal! Ik vind het een uitdaging om
niet alleen te roepen, maar ook om
daadwerkelijk een bijdrage te leveren
aan een leefbare stad.
Ambitie?
Tot 2014: Zorgen dat de regeringstaakstellingen
die grote consequenties
hebben voor de gemeente en dus haar
inwoners goed uitpakken voor alle
partijen. Dit is een enorme uitdaging.
Hierbij liggen ook kansen. Dáár moeten
we het over hebben!
De aantrekkelijkste kant?
Het is een divers en dynamisch vak en
je ontmoet allerlei mensen. Ik vergelijk
het weleens met topsport: je moet
kunnen schakelen op (onverwachte)
momenten en een groot uithoudings-
en incasseringsvermogen hebben.
Minder leuk...
Niet alles kan. En dat is soms moeilijk
uit te leggen. Wij hebben miljoenen
ontvangen aan compensatiegelden
voor het niet doorgaan van de Zuiderzeelijn.
Maar dat geld mag je niet inzetten
om bijvoorbeeld een voedselbank
in de benen te houden. Ook al is
dat wat de mensen willen.
Tip voor de toekomst
De bekende drie W’s: waarom doen
we iets, wie moet het doen en welk resultaat
moet het hebben? Er is veel
creativiteit aanwezig bij alle partijen,
maak daar gebruik van. Begin met de
verbonden partijen (je partners), wie
doet wat? Waarom? En wat moet het
resultaat zijn? Wij hebben deze sessies
gehad in het kader van de nieuwe
wetswijzigingen op zorg. Verrassende
uitslagen waarmee je verder kunt.
raad.2011 | 23

king
tekst Hans Bongers / fotografie Jurgen Huiskes
Dit is de harten-
kreet van Tof
Thissen, directeur
van het Kwaliteits-
instituutNeder- landse Gemeenten,
KING kortweg.
Twee jaar geleden
is het instituut
opgericht om
gemeenten te
helpen de dienst-
verlening op een
hoger plan te
brengen.
De respons vanuit
de lokale overheid
is inmiddels zeer
bemoedigend.
24 | raad.2011
klant is koning
“ raad, toon je
betrokken!”
KING is een initiatief van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten
(VNG). Voor Tof Thissen is het werkgebied bekend
terrein. Hij heeft een lange politieke en bestuurlijke carrière
achter de rug bij de lokale overheid. Sinds 2004 is hij tevens lid
van de Eerste Kamer en hij kent het klappen van de zweep dus
vanuit verschillende politieke en bestuurlijke niveaus. Thissen:
“We merken dat we meer dan welkom zijn. We zijn er voor de
gemeenteraad, voor B&W en voor de ambtelijke organisatie.
Wij staan klaar, of dat nou is voor de bestuurder, voor de overheidsmanager
of voor raadsleden. We staan klaar met de
website ‘Waar staat je Gemeente’, met ‘Slimmer organiseren
door samenwerking’, met concepten van ‘Leren en ontwikkelen’
en met diverse ICT-programma’s en standaarden. Allemaal
om gemeenten te helpen hun diensten aan burgers en
bedrijven op een excellent niveau te brengen.”
Meest ‘nabije’ overheid
Voor Thissen staat bevlogenheid voor de publieke sector en
vooral voor de lokale overheid voorop. Gemeenten zijn, zoals
hij het noemt, de meest ‘nabije overheid’. Hij wil met zijn instituut
op de eerste plaats een betrouwbare partner zijn van de
gemeenten in hun zoektocht naar manieren om de burger beter
van dienst te zijn. “Je ziet dat het voor de gemeentelijke
overheid lastig is om met de mondige burger om te gaan.
Vroeger was men gewend om binnen de muren van het gemeentehuis
te bedenken wat goed was voor de burger. Maar
dat wil nog niet betekenen dat het resultaat ook werkelijk
door de burger werd omarmd.” Als voorbeeld haalt Thissen
het leerproces aan dat het elektronicaconcern Philips met
schade en schande doormaakte. In de jaren negentig was
Tof Thissen, directeur Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten
er de slogan ‘Let’s make things better!’.
Totaal vanuit de interne organisatie bedacht.
Wetenschappers bedachten mooie
dingen voor de consument. Philips
maakte producten die knap in elkaar
zaten, maar die niet aansloten bij de consument.
Philips heeft ervan geleerd en
de slogan luidt nu: ‘sense en simplicity’,
gedacht vanuit de vraag wat de consument
graag wil hebben en hoe het moet
werken. “Kijk, zo zou de gemeentelijke
overheid ook moeten werken.”
raad.2011 | 25

De drie pijlers van KING
king annemarie jorritsma
Andere aanpak
raadswerk
Lokale politici spelen een cruciale rol in
de contacten met de burger. Voor de
burger zichtbaar zijn, echt aandacht besteden
aan de volksvertegenwoordigende
rol is erg belangrijk. Raadsleden kunnen
de gemeente helpen van buiten
naar binnen te denken en zodoende bijdragen
aan een betere relatie met de
burger. Het is jammer dat veel raadsleden
na de verkiezingen nauwelijks meer
zichtbaar zijn voor de burger. “Je alleen
bezighouden met raadstukken en vergaderagenda’s
is niet goed. Zorg dat je
op een andere manier aan informatie
komt en wees zichtbaar voor de burger.
Mobiliseer mensen met specifieke deskundigheid
rond ingewikkelde thema’s.
Laat je zien op bijeenkomsten met burgers
en weet de weg te vinden naar
maatschappelijke organisaties die je
kunnen helpen. Het is in mijn ogen de
basale werkwijze van het raadslid, en
bovendien past het beter bij deze tijd
waarin het raadswerk steeds ingewikkelder
wordt.” Aldus Tof Thissen, wijzend
op de decentralisatiegolf met de
AWBZ, de Jeugdzorg en de Wet werken
naar vermogen. “Als je ziet wat er de komende
jaren op de gemeentelijke overheid
afkomt – en dan hebben we het
over een bedrag van 8,5 miljard aan extra
werk bovenop het huidige totaal van
15 miljard euro – dan is het echt nodig je
werk als raadslid anders in te richten”,
26 | raad.2011
KING richt zich op drie terreinen. De eerste is de ondersteuning gericht op
de verbetering van de elektronische dienstverlening. Een slimme inzet
van ICT is het werkterrein van een aantal goed ingevoerde adviseurs van
KING. Een aandachtsgebied daarbij is standaardisering. Te veel gemeenten
besteden nog energie, tijd en geld aan eigen oplossingen terwijl dat al
lang niet meer hoeft. KING beheert en ontwikkelt een aantal standaarden
ten behoeve van gemeenten, bijvoorbeeld het Standaard Uitwisselingsformaat
(StUF). KING denkt ook mee over de ontwikkeling van standaarden
en doelstellingen op landelijk niveau, zoals NORA, GEMMA en NUP.
Een tweede pijler is het verbeteren van bestuurskracht. KING doet dat
door gemeenten te adviseren hoe je als overheid de goede dingen doet en
hoe je die goed doet. Samen met KING kan een gemeente zichzelf verbeteren
op het gebied van dienstverlening en inrichting van de organisatie.
De derde pijler bestaat uit de activiteiten gericht op benchmark, ontwikkeling
en innovatie: wat vinden burgers van de dienstverlening en hoe
kunnen gemeenten die verbeteren? KING adviseert over benchmarks op
diverse terreinen en geeft heel concreet inzicht in hun sterke en zwakke
kanten. Kijk maar eens op www.waarstaatjegemeente.nl!
benadrukt hij. “Als KING willen we daar
graag bij helpen. Wij zijn er voor de gemeenten
en bewijzen dat ook door heel
concreet naar gemeenten toe te komen!”
Daarbij is het volgens directeur Thissen
vooral zaak om als organisatie klein en
wendbaar te blijven en daardoor optimaal
toegerust te zijn om het lokale bestuur
te helpen de dienstverlening op
essentiële punten te verbeteren. “Dat
doen we vanuit veel betrokkenheid, een
warm hart voor de publieke zaak en met
veel gevoel en respect voor de moeilijke
situatie waarin gemeenten opereren!”
Voorzitter Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Een glazen bol heb ik niet nodig om te weten hoe het raadslid
van de toekomst er uitziet. Als ik mijn ogen sluit zie ik
echte volksvertegenwoordigers voor me: bevlogen mensen
die de straat opgaan en hun oor te luister leggen. Die
vragen stellen aan de buurman zodat ze weten van welke
gemeentelijke regels hij last heeft. Die luisteren naar wat
de buurvrouw vertelt over haar situatie, hoe ze zich moet
zien te redden met drie schoolgaande kinderen. Die bij
werkgevers langsgaan en kijken hoe de gemeente hen kan
helpen. Kortom, die weten wat er leeft, niet alleen in hun
eigen straat maar ook in de andere buurten van de stad of
de dorpen die tot de gemeente behoren.
Laat zien dat
u er bent!
Maar hoe kom je daar achter? Daar heb ik maar een antwoord
op: ga naar buiten! Naar de markt, een concert van
de muziekschool, een inspraakavond voor omwonenden,
een buurtbarbeque of leg werkbezoeken af aan bedrijven
en werkgevers. Wees zichtbaar als raadslid en leg je oor te
luister.
Die zichtbaarheid is om twee redenen belangrijk. Allereerst,
en dat heb ik hierboven al voldoende aangeven, om
te weten wat er in de maatschappij leeft. Maar het is ook
belangrijk omdat een raadslid moet kunnen – en willen –
uitleggen wat er in de politiek gebeurt. Waarom worden
bepaalde besluiten genomen? Hoe kan het dat de partij
toch heeft ingestemd met een voorstel waar ze eerst op
tegen was? Zichtbare raadsleden zijn nodig om draagvlak
te creëren voor besluiten. Want je moet soms water bij de
wijn doen om te overleven. Wat dat betreft is politiek soms
net een doorsnee gezin, want ook daar is onderhandelen
onvermijdelijk: over feestjes, make-up, de scooter, het zakgeld,
de kleding, noem maar op.
Dat brengt me op een ander punt dat van belang is voor
alle (toekomstige) raadsleden: focus op de hoofdlijnen.
Verlies u niet in details. En volg in het begin zoveel mogelijk
cursussen. Dat heb ik zelf ook gedaan toen ik raadslid werd.
Hier ligt ook een taak voor Raadslid.Nu: zorg ervoor dat
raadsleden kennis kunnen delen, start intervisiegroepjes
op en geef tips. Maar er ligt ook een taak voor ambtenaren
om begrijpelijk(er) te schrijven en de conclusies van een
voorstel op een A4-tje te presenteren.
Mijn tip aan alle huidige en toekomstige raadsleden: laat
zien dat u er bent. Raadslid zijn is een belangrijke functie
waar u heel trots op mag zijn. U bent gekozen door het volk
en dat is niet niets. Zelf ben ik altijd met veel plezier raadslid
geweest en dat plezier wil ik graag aan u en alle toekomstige
raadsleden doorgeven.
raad.2011 | 27

noc*nsf
André Bolhuis, voorzitter sportkoepel NOC*NSF
tekst Peter Smit / fotografie NOC*NSF
“Sport was in veel
gemeenten lange
NOC*NSF-voorzitter
André Bolhuis rekent op
steun van gemeenten
tijd een ondergeschoven
kindje.
“ sport heeft
Gelukkig zien
steeds meer gemeentebestuurders
hoog
sport als een volwassenbeleidsrendement”
thema dat hoog op
de politieke agenda
staat. Sport brengt
mensen bij elkaar,
bevordert de
gezondheid en
heeft in toenemen-
de mate een
economische
betekenis. Sport
kost geld, maar
heeft ook een hoog
rendement.”
Woorden van André Bolhuis (65), voorzitter
van de sportkoepel NOC*NSF. De
bestuurder maakte zelf furore als hockeyspeler.
Met Kampong werd hij diverse
keren landskampioen en in de jaren
zeventig boekte hij zijn grootste successen
als international: hij werd zowel wereldkampioen
in 1973 als Europees kampioen
in 1978. Hij nam twee keer deel
aan de Olympische Spelen (in 1972 en in
1976).
Na zijn loopbaan als speler bleef hij actief
in de sportwereld. Zo was hij twee
keer chef de mission van de Olympische
Zomerspelen, in 1992 in Barcelona en in
1996 in Atlanta. In 1996 werd hij vicevoorzitter
van de Koninklijke Nederlandse
Hockeybond en in 1998 voorzitter.
In 2006 legde hij deze functie neer.
Begin 2010 volgde hij Erica Terpstra op
als voorzitter van NOC*NSF.
“We hebben op dit moment eigenlijk
niets te klagen”, meent Bolhuis. “Er
wordt volop bezuinigd, maar gelukkig
heeft de rijksoverheid niet gesneden in
de sportbudgetten. Het huidige kabinet
heeft topsport en sportparticipatie hoog
in het vaandel staan. En het is goed om
te zien dat gemeenten sport serieus nemen.
Overheden zien steeds meer de
samenhang tussen sport en andere beleidsvelden.
Goede sportvoorzieningen
trekken mensen aan, sport heeft een directe
verbinding met welzijn en gezondheid,
het hoort bij onderwijs en opvoering,
het is meer en meer een
economische factor, het levert een bij-
raad.2011 | 29

noc*nsf
Alphen aan de Rijn
drage aan het imago van een gemeente,
enzovoort.”
Positief effect
Volgens de voorzitter van de sportkoepel
heeft het Olympisch Plan 2028 een
positief effect gehad op het sportbeleid
van de diverse overheden. “Samen met
overheden, bedrijven en andere organisaties
maken we ons sterk voor de organisatie
van de Olympische en Paralympische
Spelen in 2028. De overheden
hebben deze ambitie uitstekend opgepakt.
Samen proberen we Nederland op
Olympisch niveau te brengen. Daar
werkt de rijksoverheid aan mee, maar
ook provincies en gemeenten dragen
hun steentje bij. Veel gemeenten hebben
hun sportbeleid naar een hoger plan
getild. Dat is een zeer positieve ontwikkeling.
We richten ons nu eerst op 2016,
dan kijken we waar we staan en of Nederland
daadwerkelijk een serieuze kandidaat
kan zijn voor de organisatie van
de Olympische Spelen in 2028. Het besluit
hierover wordt pas in 2021 genomen.”
André Bolhuis geeft aan dat het verbeteren
van het sportbeleid in een gemeente
niet direct meer geld hoeft te
kosten. “Door creatief en inventief te
handelen kunnen mooie dingen ontstaan.
Kijk maar eens naar de ontwikkelingen
binnen de kinderopvang en de
buitenschoolse opvang. Op steeds meer
locaties kunnen kinderen sporten. Dat is
gezond en goed voor hun algemene ontwikkeling.
Veel kinderen kampen met
overgewicht. Met sport en beweging
kunnen we daar iets aan doen. Ook binnen
het onderwijs moet de sport beter
worden ingevuld.”
Nationale Sport Week
De Nationale Sport Week, die elk jaar in
de maand april plaatsvindt, laat zien dat
30 | raad.2011
veel gemeenten actief zijn op het gebied
van sportpromotie en -participatie. “We
hebben te maken met een explosieve
groei van het aantal gemeenten dat aan
de Nationale Sport Week deelneemt.
Nog niet zo lang geleden spraken we
over enkele tientallen deelnemende gemeenten,
maar dit jaar waren het al
meer dan 120 gemeenten met in totaal
meer dan 750.000 deelnemers in alle
leeftijdscategorieën. Dat zijn mooie cijfers.
De participatiegraad van gemeenten
en deelnemers zal in 2012 opnieuw
toenemen.”
“Sport heeft gewoon aantrekkingskracht.
En dat wordt alleen maar gestimuleerd
als we blijven investeren in de
(top)sport. Er valt nog genoeg te doen.
Vooral in gemeenten kunnen we nog
meer doen. Denk aan een beter gebruik
van sportaccommodaties en van sportparken.
Of de opzet van buurtcompetities.
Breng de sport naar de mensen toe!
De praktijk toont aan dat sport ook een
belangrijke rol kan spelen in sociaalmaatschappelijke
projecten. Ook mensen
zonder werk kunnen een rol van betekenis
spelen in de sport. Als actief
deelnemer of als vrijwilliger.”
Gemeente met
geweldig
sportklimaat
Volgens André de Jeu, raadslid namens
de lokale partij Nieuw Elan, heeft de gemeente
Alphen aan de Rijn een “geweldig
sportklimaat”. De 47-jarige Alphenaar,
die jarenlang topsport bedreef als
waterpoloër van AZC De Robben, heeft
een nauwe band met sport. Als raadslid
en als lid van het directieteam van de
Vereniging Sport en Gemeenten (VSG).
“Alphen aan de Rijn is een echte sportgemeente.
Net als NOC*NSF zetten wij
in op een leven lang sporten. Ons sportbeleid
is gericht op alle leeftijdsfases
van de inwoners. Beweging is vooral
voor kleine kinderen belangrijk. In de
leeftijd tot vier jaar leggen kinderen de
basis voor de rest van hun leven. Kinderen
die al vroeg leren bewegen blijven
als volwassene langer actief”, aldus De
Jeu.
“Alphen aan de Rijn bezuinigt niet op de
sociale infrastructuur. De sport krijgt
zelfs extra geld. De gemeente werkt
goed samen met de sportverenigingen.
We hebben veel gedaan aan de vernieuwing
van de buitensport, we bieden
onze inwoners zeven dagen per week
sportarrangementen aan en volgend
jaar nemen we een nieuw zwembad in
gebruik.”
“Alphen aan de Rijn staat niet voor niets
in de top tien van sportgemeenten. Met
de voorzieningen en activiteiten op
sportgebied zetten we de gemeente
goed op de kaart. We zitten nu in een
herindelingstraject met Boskoop en
Rijnwoude. Dat betekent dat we straks
een gemeente worden met meer dan
100.000 inwoners. Dat geeft weer een
nieuwe dynamiek, ook als het om sport
gaat.”
Amsterdam
Meer budget
dan ooit
voor de sport
Het VVD-raadslid Brian Benjamin (38)
raakt niet uitgepraat over het sportbeleid
van de gemeente Amsterdam. “We
bezuinigen op alle beleidsvelden, maar
niet op sport en onderwijs. We hebben
voor sport een budget van ongeveer 80
miljoen euro. Dat is meer dan ooit. We
investeren in topsport én in de breedtesport.
Er lopen allerlei programma’s om
inwoners, jong en oud, aan het sporten
te krijgen.”
“Uiteraard deelt Amsterdam de Olympische
ambities van NOC*NSF. En dan
gaat het niet alleen om goede sportvoorzieningen,
we willen ook dat inwoners
ten aanzien van de sport een hoger
bewustzijn krijgen. Heel concreet is de
samenwerking met de universiteiten en
de HBO-instellingen om talenten goede
faciliteiten te bieden. We bieden centrale
huisvesting en bijvoorbeeld centrale
krachttrainingen aan. Dit is een werkwijze
die voor Nederland heel vernieuwend
is, maar die erg lijkt op de Amerikaanse
aanpak. Amsterdam heeft een
heldere visie op sport, van topsport tot
breedtesport tot sport in de wijk en in
het onderwijs.”
“Ook de breedtesport krijgt in de hoofdstad
alle aandacht. Ik denk dat Amsterdam
in heel veel zaken voorop loopt. Zo
hebben we samen met de GGD en Agis
een speciaal programma voor kinderen
op basisscholen in achterstandswijken.
Kinderen met overgewicht krijgen individuele
begeleiding. En samen met verenigingen
zorgen we voor verbreding en
verbetering van het sportaanbod bij naschoolse
opvang. Het is belangrijk om
steeds weer nieuwe wegen in te slaan en
projecten op maat te maken. Amsterdam
maakt daar elke dag werk van.”
Rotterdam
Heel belangrijk
dat kinderen
kunnen sporten
“Rotterdam heeft topsport én breedtesport
al jaren hoog in het vaandel staan.
Heel belangrijk is dat kinderen de kans
krijgen om aan sport kunnen doen. Dat
is goed voor hun geestelijke en lichamelijke
ontwikkeling. Bij kinderen tot 12
jaar springt de gemeente bij als ouders
de contributie niet kunnen betalen. Ook
kunnen we dankzij het Jeugdsportfonds
‘startsetjes’ uitdelen.”
Aldus Leo Bruin (54), PvdA-raadslid in
Rotterdam. De gemeente stimuleert dat
Rotterdammers aan sport gaan doen,
maar dat gaat niet altijd even makkelijk.
“We zijn een stad met veel verschillende
nationaliteiten. In diverse culturen is het
helemaal niet gebruikelijk dat bijvoorbeeld
moeders aan sport doen.”
“Rotterdam kent een breed en actief
sportbeleid. Er lopen programma’s om
meer mensen aan het sporten te krijgen,
we werken samen met scholen, we zetten
professionals in en we proberen vrijwilligers
te ondersteunen. Uiteraard
doen we er ook alles aan om Rotterdam
op Olympisch niveau te brengen in verband
met de mogelijke kandidatuur
voor de Spelen van 2028. We krijgen in
elk geval in Zuid een nieuw wedstrijdzwembad
waarmee we voor de dag kunnen
komen.”
raad.2011 | 31

centric
tekst Frits de Jong / fotografie Jurgen Huiskes
Een medewerker
bij een gemeente,
bibliotheek of
bank zien en spre-
ken op het moment
dat het jou uitkomt.
Dankzij iTV.Loket,
een door Centric
ontwikkelde digi-
tale toepassing,
kan het.
“Het enige dat de
burger, consument
of klant nodig heeft,
is een internet-
verbinding”, aldus
Jaap Koster, senior
accountmanager bij
Centric.
32 | raad.2011
klant is koning
“ een internet-
verbinding,
verder niets”
Het moet circa drie jaar geleden zijn geweest dat Gerrit
Scheers, directeur Particulieren en Private Banking Rabobank
Graafschap-Noord, bij IT-dienstverlener Centric aanklopte
met de vraag om na te denken over het probleem van de wegblijvende
klanten. Scheers zei: we hebben veel banken en veel
gebouwen, alleen komen de klanten niet meer naar ons toe.
Toch willen wij een ‘dichtbij-bank’ zijn. “Die vraag triggerde
ons en uiteindelijk heeft die specifieke vraag voor die ene lokale
Rabobank geleid tot dit product. Inmiddels wordt het gebruikt
door meerdere bedrijven en organisaties”, aldus Jaap
Koster.
Webcam
Kern van het product is dat gebruikers met behulp van een
speciaal daarvoor aangemaakte website contact hebben met
een medewerker van een gemeente, bank of bibliotheek. Zo
kunnen burgers, op een tijdstip dat het hen schikt, via internet
verbinding maken met bijvoorbeeld een ambtenaar van hun
gemeente. De burger en ambtenaar kunnen elkaar zien (“Mits
beide partijen beschikken over een webcam.”) en digitaal met
elkaar spreken. Ook het doornemen en delen van documenten
behoort tot de mogelijkheden. “Het hebben van een webcam
door de gebruiker is overigens geen verplichting. Mocht
de gebruiker geen webcam hebben, dan kan de ambtenaar de
burger niet zien, maar andersom gaat dat nog altijd wel.”
Jaap Koster, senior accountmanager bij Centric
De Centric-toepassing heeft ten opzichte
van al bestaande oplossingen een
aantal voordelen, zo laat Koster weten.
“Wat je ziet is dat er best wel onderdelen
van onze oplossing in de markt aanwezig
waren, maar wij hebben een aan-
tal dingen gecombineerd. Grootste
voordeel is dat de consument of burger
alleen maar internet nodig heeft en zelf
geen software hoeft te installeren. Dat
maakt het een erg flexibel systeem,
waarbij het bovendien niet uitmaakt
met welk besturingssysteem of met
welke browser verbinding wordt gemaakt.
Momenteel zijn we bezig om de
toepassing ook beschikbaar te maken
voor tablet-pc’s (zoals de iPad en de Galaxy
Tab) en smartphones.”
raad.2011 | 33

Duurzaam Ombuigen
De huidige economische crisis is uniek in zijn aard
en de gevolgen voor de overheidsfinanciën zijn
ingrijpend. Centrale en decentrale overheidsorganisaties
zijn genoodzaakt fors te bezuinigen.
Dit vraag om keuzes en een ingrijpende transformatie
van de organisatie. Samenwerking en herijking van
processen, ondersteund met slimme IT oplossingen,
bevorderen de efficiency en kwaliteit van de
overheid. Veranderingsprocessen die moeten leiden
tot een daadkrachtige overheid met een solide
financiële positie en een overheidsapparaat dat
inhoud geeft aan de veranderende maatschappelijke
ontwikkelingen. Ernst & Young speelt daar met het
programma Duurzaam Ombuigen optimaal op in.
Onze overheids professionals van de Public Sector
bieden u passende oplossingen om doelstellingen
te realiseren. Van accountant tot fiscalist en van
jurist tot adviseur spelen wij samen met u in op
actuele ontwikkelingen. Met praktische oplossingen
benutten wij alle mogelijkheden die bijdragen aan
een transparante, betrouwbare en doelmatige lokale
overheid. Graag ondersteunen wij uw organisatie
bij Duurzaam Ombuigen.
Kijk voor meer informatie op www.ey.nl
Contactpersonen:
Rob Ellermeijer RA • + 31 (0)88­407 12 67
drs. Jan Willem Pauw • + 31 (0)88­407 14 36
>
centric
Veiligheid
Het in eerste instantie voor een lokale Rabobank ontwikkelde
product, wordt inmiddels door een groeiend aantal partijen
gebruikt. “In binnen- en buitenland. Momenteel wordt een pilot
uitgevoerd bij de Politie Rotterdam-Rijnmond, waarbij de
toepassing gebruikt wordt om vanuit huis aangiftes te doen.
Hierover zijn ze zeer tevreden en ze hebben nu al aangegeven
na de pilotfase graag door te willen gaan”, aldus Koster, die
laat weten dat veiligheid een belangrijk thema is. “Voordat wij
bij de eerste commerciële partij iets mochten doen, hebben
we een uitgebreide veiligheidscheck moeten ondergaan. We
hebben één groot voordeel. Met deze applicatie leggen we alleen
de metagegevens van een gesprek vast. Hoelang was het
gesprek, waar ging het over, wie voerde het gesprek. Dat soort
gegevens. Beelden of gesprekken worden niet vastgelegd.”
Ook bij een aantal gemeenten zijn er inmiddels plannen om de
toepassing te gebruiken. Zoals bij de gemeente Zoetermeer,
waar Centric momenteel bezig is om een pilot van de grond te
krijgen. “Het staat er en binnenkort zal er echt mee worden
gestart.” Koster schetst dat meer gemeenten serieus geïnteresseerd
zijn, maar dat krimpende budgetten een beetje in de
weg zitten. “We merken dat in gemeenteland er weinig budget
is voor nieuwe zaken.” Over geld gesproken: een ‘standaardversie’
van het pakket komt neer op een eenmalige investering
van circa 20.000 euro en jaarlijks 10.000 euro aan
licenties. “Dan heb je een pakket waar de meeste partijen
goed mee uit de voeten kunnen. Hoeveel je daarmee bespaart?
Dat is moeilijk te zeggen, omdat iedere partij andere
wensen heeft en de mogelijkheden steeds groter worden.”
Volgens Koster moet de digitale toepassing gezien worden als
een additioneel communicatiekanaal. “De gemeente is dienstverlenend
en heeft diverse communicatiekanalen met zijn
burger. Dit moet je beschouwen als één daarvan. Op dit moment
is het misschien nog redelijk innovatief, futuristisch,
maar ík ben ervan overtuigd dat over drie jaar een enorm aantal
overheidsorganisaties en bedrijven deze manier van zich
openstellen naar de consument of burger heeft gerealiseerd”,
aldus Koster, die benadrukt dat de overstap wel een nieuwe
manier van werken met zich meebrengt. “Het is niet gezegd
dat iemand die goed in telefonie is, ook goed voor de camera
werkt. Zo leert de ervaring dat telefonie erg servicegericht is,
en dat werken voor de camera vooral sturend is.”
Ouderen
Belangrijkste voorwaarde om gebruik te kunnen maken van
iTV.Loket is een internetaansluiting. Uit onderzoek van de
Universiteit Twente (2010) is gebleken dat in 2009 circa tien
procent van de Nederlandse bevolking geen beschikking heeft
over een pc of anderszins gebruikmaakt van het internet.
Ouderen bijvoorbeeld. “Ook daaraan hebben we gedacht.
Er draait een aantal pilots waarbij ruimten in bejaardentehuizen
zijn ingericht als pc-ruimte. Daarvan wordt relatief veel
gebruikgemaakt en tot onze verbazing is gebleken dat juist
deze oudere groep dit een erg interessante toepassing vindt.
Misschien ook omdat het hen op die manier in staat stelt om
contact te houden met de kleinkinderen. Deze digitale oplossing
heeft nog een voordeel. Vaak zijn ouderen niet meer goed
ter been en deze toepassing zorgt ervoor dat het reiscomponent
wegvalt. Bijvoorbeeld richting bank of gemeentehuis.
Een hele zorg minder.”
Koster heeft in de afgelopen maanden gemerkt dat niet alleen
ouderen enthousiast zijn over iTV.Loket. Ook raads-
leden blijken de toepassing interessant te vinden. “Ik heb met
een flink aantal raadsleden gesproken en wat zij als een erg
interessante optie zien is het feit dat zij zich door middel van
een digitaal vragenuur/spreekuur zouden kunnen openstellen
voor de mensen uit hun gemeente. Zij zien dat dan als een
mogelijkheid om een erg interessant contact te kunnen
maken met hun achterban.” Het zijn deze en andere ervaringen
die Koster tot de overtuiging brengen dat de door Centric
ontwikkelde toepassing binnen niet al te lange termijn door
steeds meer gemeenten en organisaties gebruikt gaat
worden. “Door burgers en consumenten zal ook steeds vaker
gevraagd worden om dit soort diensten. Wat dat betreft
komen we precies op tijd.”
raad.2011 | 35

doxis
Jan Erik Stijnman, manager Operatie en Titia Beuker, manager Sales & Delivery bij Doxis
36 | raad.2011
Informatievoorziening
als slagader van de hele
organisatie
samenhang
telt, niet de
techniek
tekst Hans Bongers / fotografie Jurgen Huiskes
Een raadslid dat via een Ipad
werkt, verwacht toegang te
krijgen tot veel meer dan al-
leen een enkel documentje:
ingekomen post bekijken, een
Het digitale tijdperk heeft een hele revolutie
teweeggebracht in de informatievoorziening.
Digitalisering, de e-dienstverlening
aan de burger en de toegenomen
informatiebehoefte hebben de documentaire
informatievoorziening op een heel
ander niveau gebracht. Van analoog naar
digitaal is meer dan een gedaanteverandering
en het toepassen van techniek. Het
grijpt in op de achterliggende organisatie
en werkprocessen. Juist op dat gebied
heeft Doxis veel te bieden. Aan het woord
zijn Titia Beuker, manager Sales & Delivery
en Jan Erik Stijnman, manager Operatie.
Verantwoording
Stijnman: “We zien helaas maar al te vaak
dat een organisatie informatisering met ITmiddelen
probeert op te lossen, zonder de
onderliggende organisatie en processen in
het verhaal mee te nemen. Dat loopt vroeg
of laat mis. Een goede aanpak vraagt om
een integrale visie en samenhangende oplossingen
door de hele organisatie heen.
Geen knoopwerkje van verschillende sys-
Ipads in Den Bosch
temen.” Doxis beschikt over diepgaande
kennis en ervaring op het gebied van informatisering
en archivering en van de gehele
wetgeving erom heen. Beuker: “Kenmerkend
daarbij zijn ook de eisen die verbonden
zijn aan ons democratische bestel. Er
is regelgeving waarin de verantwoording
naar de burger is geregeld. Documenten
die een rol hebben of hadden bij besluitvorming
moeten dus aan bepaalde normen
en waarden voldoen.”
Integrale aanpak
In de gemeentelijke organisatie is informatiemanagement
een dynamisch onderdeel
geworden van de bedrijfsprocessen. Stijnman:
“Wij volgen alle nieuwe ontwikkelingen
op dat vlak en proberen hierin zoveel
mogelijk vooraan te lopen. Onze expertise
is de juiste vertaalslag te maken naar verantwoorde
ontwikkelingen binnen overheidsorganisaties.”
Een integrale aanpak richt zich op drie niveaus:
de organisatie, de informatie (content)
en de processen. Hierbij is het hante-
Het gebruik van Ipads neemt een grote vlucht. Zo ook bij de gemeente
Den Bosch, waar Doxis bij college en gemeenteraad de implementatie ondersteunt
van Ipads. Vanuit de kennis van de IT-systemen zorgt Doxis voor
een naadloze aansluiting op bestaande informatiesystemen, zodat gebruikers
optimaal ‘papierloos’, tijd- en plaatsongebonden kunnen werken.
Doxis is ooit ontstaan uit de VNG-organisatie en nu met ruim honderd professionals
actief bij gemeenten, provinciale overheden, ZBO’s, wooncorporaties,
zakelijke dienstverlening en onderwijs. Doxis biedt competenties op
alle functieniveaus, van informatiespecialisten tot adviseurs en managers.
beleidsnotitie inzien of een
motie van tien maanden gele-
den raadplegen. En hoe staat
het met de Wabo-vergunning
voor het bedrijf van Jansen?
ren van dezelfde werkwijzen door de hele
organisatie heen van groot belang.
Stijnman: “Op organisatieniveau krijgt ook
het zaakgericht werken aandacht. Denk
aan koppelingen met de vergunningenverlening,
zoals de Wabo. En wat gebeurt
er met de e-formulieren die binnen-
komen? Worden deze digitaal via een
workflow afgehandeld? Of toch nog geprint
en via de interne post?”
Proces en techniek
Het tweede niveau is het gebied van inhoud
en vorm. Hoe ga je om met social
media? Opslaan? Archiveren? En hoe richt
je het ‘Nieuwe werken’ in? Hier komen informatiemanagement
en ICT samen. Ordenen
en structureren van informatie is
het kennisgebied van Doxis; systemen die
van IT-specialisten.
De derde laag behelst het proces. Hoe
wordt informatie bewaard, beheerd en
toegankelijk gehouden? “Wij kennen de
techniek, de gemeentelijke processen en
de wet- en regelgeving. Dat geeft ons
meerwaarde om de goede adviezen te geven
over de in te zetten middelen en techniek
en een beoogd doel te bereiken. Maatwerk
dus, afgestemd op de organisatie en
de mensen die er mee moeten werken”,
aldus Beuker. Zij signaleert dat het nog wel
eens mis gaat als de techniek overheerst.
Een kloof tussen systeem en gebruiker is
dan dikwijls het gevolg. “Onze werkwijze is
om direct al een goede verbinding te maken
tussen gebruiker, proces en techniek.
Wij zitten er dus op een andere manier in.”
raad.2011 | 37

nvrd
Bas Peeters (l), coördinerend beleidsmedewerker en Erik de Baedts, directeur van de NVRD
tekst Peter Smit / fotografie Anoek Bleumer
Nog niet zo lang
geleden was afval
een saai onder-
werp, maar
tegenwoordig is
het een aantrek-
kelijk thema.
“Afval heeft in
korte tijd een
geheel andere
dimensie gekre-
gen”, constateert
Erik de Baedts,
directeur van
de NVRD.
“Afval en reiniging
zijn van groot
maatschappelijk
belang. En dan
doel ik niet alleen
op het belang van
een schone straat,
maar ook de
invloed van afval
op ons klimaat en
de toekomstige
grondstoffen-
voorziening voor
onze economische
ontwikkeling.”
met maatschappelijke
partners alles uit afval
halen
van schone
straat tot
klimaatbeleid
De NVRD, gevestigd in Arnhem, is de
brancheorganisatie voor het afvalbeheer
en de reiniging van de openbare ruimte.
Het is een overkoepelend orgaan van gemeenten
en hun gemeentelijke afvalbedrijven
in een wereld die voortdurend en
in een hoog tempo verandert.
En toch bestaat de club al meer dan een
eeuw, omdat directeuren van reinigingsdiensten
in diverse grote steden in ons
land het in 1907 belangrijk vonden om
kennis met elkaar te delen en de krachten
te bundelen.
De Baedts: “Meer dan honderd jaar na
de oprichting vinden we het nog steeds
raad.2011 | 39

nvrd
belangrijk om kennis te delen en elkaar te helpen. Onze organisatie
verenigt nog steeds de gemeenten die verantwoordelijk
zijn voor afvalinzameling en reiniging en hun publieke bedrijven.
Anno 2011 zijn in de totale branche honderden publieke en private
bedrijven actief. Samen hebben zij meer dan 28.000
werknemers en een omzet van meer dan zes miljard euro.
Afval en reiniging zijn belangrijke beleidsthema’s geworden,
die een directe relatie hebben met hygiëne, volksgezondheid,
milieu, grondstoffen en klimaat.”
Duurzaamheid
Afval is niet meer alleen maar een grote kostenpost die in
gemeenten naar inwoners wordt doorberekend in de zogeheten
afvalstoffenheffing. “Afval levert ook veel op. Op het
gebied van recycling zijn elektronicaproducten op dit moment
gewoon geld waard en dan hebben we het nog niet
eens over de bijdrage van het afvalbeleid op het gebied van
duurzaamheid.
Door goed om te gaan met afval kunnen we als branche een
belangrijke bijdrage leveren aan het behalen van de internationale
klimaatdoelstellingen. Als NVRD vinden we dan ook
dat nieuwe inzamelmethodes en verwerkingstechnieken van
afval moeten leiden tot een forse CO2-reductie. In Nederland
zetten we op dit gebied goede stappen, maar het kan
nog veel beter”, aldus De Baedts.
Bas Peeters, coördinerend beleidsmedewerker van de NVRD,
onderschrijft de woorden van zijn directeur: “We helpen
gemeenten en hun publieke bedrijven bij het bereiken van
hun doelstellingen en brengen professionals bij elkaar.
Dat doen we door onder meer een nationaal en internationaal
erkend platform te vormen voor de uitwisselingen van
kennis en ervaring op het gebied van afvalbeheer en reiniging.
Samen zetten we ons in voor maatschappelijk verantwoord
afvalbeheer in een schone openbare ruimte.”
Netwerk
De NVRD is het kloppende hart van een netwerk waarbij meer
dan vijfhonderd organisaties, gemeenten en hun afval- en reinigingsbedrijven
zijn aangesloten. Deze leden zijn ingedeeld
in drie sectoren: de regievoerende gemeenten, publieke
dienstverlenende bedrijven in afval en reiniging van de openbare
ruimte en de dienstverleners aan de afval- en reinigingsbranche.
40 | raad.2011
Peeters: “We zitten in een sector waarin veel innovatieve
ontwikkelingen plaatsvinden. Het recyclen van afval staat in
Nederland al op een hoog niveau. Twintig jaar geleden ging
een groot deel van het afval nog naar de stortplaats of de
verbrandingsoven. Tegenwoordig wordt maar liefst tachtig
procent van het afval van huishoudens en bedrijven hergebruikt.
En het is de bedoeling dat dit percentage de komende
jaren nog verder toeneemt.”
“Sommige soorten afval zijn geen kostenposten meer, maar
leveren juist geld op”, zegt De Baedts. “Denk aan de elektronicaproducten,
maar ook textiel. Veel bedrijven zijn al bezig om
uit afval weer nieuwe grondstoffen te maken. Door een goede
inzameling te stimuleren kunnen gemeenten recycling bevorderen
en tegelijkertijd de afvalstoffenheffing verlagen.
Recyclen is niet alleen een goede zaak voor het milieu, het is
ook pure noodzaak. Als we niet structureel en gestructureerd
recyclen, dan hebben we over een jaar of tien geen kostbare
metalen voor onze mobiele telefoon meer.”
“Als we ons gedrag niet aanpassen, dan zijn diverse soorten
grondstoffen straks gewoon op. Aan de andere kant ligt het
geld gewoon op straat: voor diverse soorten afval wordt
betaald of er zijn subsidiemogelijkheden om de inzameling
en verwerking in goede banen te leiden. Hierin kan de NVRD
gemeenten adviseren.
Ook voert de NVRD een benchmark uit waarmee de leden geprikkeld
en gestimuleerd worden om doeltreffender en doelmatiger
te werken. Bij de verwerking van afval volgen we de
voorkeursvolgorde die is vastgelegd in de zogeheten Ladder
van Lansink. Hierbij gaat het om afvalpreventie, product-
hergebruik, materiaalhergebruik, verbranden met energie-
terugwinning, verbranden en storten. Dat rijtje bestaat al lang,
maar het werkt nog steeds.”
Burgerparticipatie
“De burgers, beter gezegd de consumenten, zijn in Nederland
druk bezig met het inzamelen van allerlei soorten afval”, aldus
Peeters. “Denk aan groente-, fruit- en tuinafval, papier, glas,
plastic en restafval. Het is dan ook belangrijk de burger actief
te laten meewerken aan een schone stad, vooral als de
budgetten onder druk staan. Waarom de gemeente bellen om
iets op te ruimen als je als burger ook zelf de handen uit de
mouwen kunt steken? Dat heeft een positieve invloed op de
beleving van de burger en de leefbaarheid in de stad. Op het
gebied van afval en reiniging kan burgerparticipatie
uitstekend werken. Als inwoners
kunnen meepraten, dan heb je
als gemeente direct draagvlak voor het
nieuwe beleid.”
Een van de nieuwe trends is het op-
wekken van energie met bijvoorbeeld
snoeihout, mest of groente-, fruit- en
tuinafval.
De NVRD heeft hiervoor het spoorboek-
je biomassa gemaakt. “Duurzaam energie
opwekken vraagt vaak om forse investeringen”,
zegt Peeters. “Essentieel
is dat klanten inzicht krijgen in de mogelijkheden
om op een rendabele wijze
energie op te wekken. In het spoorboekje
geven we aan welk proces moet
worden doorlopen in één of meerdere
gemeenten om een project te realiseren
en welke afwegingen daarbij een rol van
betekenis spelen.”
raad.2011 | 41

actueel
Verschillende
advies- en trai-
ningsbureaus
organiseren vol-
gend jaar samen
een nieuwe cur-
sus voor gemeen-
teraadsleden:
De Academie.
De cursus staat
in het teken van
actuele thema’s
en (inter)actie.
Het programma
kent internet-
sessies, trainingen,
workshops en
excursies. Raads-
leden kunnen
de cursus in de
eerste helft van
2012 in de eigen
regio volgen.
42 | raad.2011
academie met
actualiteit
en actie
Speciale cursus voor
gemeenteraadsleden
Het verbeteren van de eigen competenties staat bij raadsleden
hoog in het vaandel. Tegelijkertijd hebben de lokale volks-
vertegenwoordigers (te) weinig tijd om opleidingen en trainingen
te volgen. Daarom heeft een groep van bedrijven besloten
om raadsleden één cursus met tien verschillende thema’s aan
te bieden. De titel van deze unieke cursus: De Academie.
Tijdens de cursus komen de volgende thema’s aan bod:
• Persoonlijke effectiviteit
• Decentralisaties
• Omgaan met de pers
• Duurzaamheid en Maatschappelijk Verantwoord Besturen
• Debattechniek voor gevorderden
• Het Nieuwe Besturen
• Het gebruik van social media
• Nieuwe wet- en regelgeving
(o.a. politie, jeugdzorg, WWnV)
• Papierloos Werken
• Op bezoek bij de Tweede Kamer (excursie).
Excursie
Voor een deel kunnen de raadsleden de cursus gewoon thuis
volgen. Dit zijn de thema’s die volgens het concept van e-learning
kunnen worden belicht en bestudeerd. Daarnaast zijn er
interactieve trainingen en workshops, waarbij het verstandig is
dat de docenten de cursisten elkaar op locatie ontmoeten.
Bij de afronding van de cursus vindt een excursie plaats naar
Den Haag, waarbij de cursisten na een rondleiding door het
gebouw van de Tweede Kamer in gespek gaan met een aantal
landelijke politici.
Waarde
“De Academie biedt de raadsleden toegevoegde waarde”,
zegt Peter Smit, directeur van Actorion Communicatie en één
van de initiatiefnemers van De Academie. “We verwachten
dat raadsleden direct baat hebben bij het volgen van de praktische
lessen die wij aanbieden. Het gaat om een gebundelde
reeks van thema’s die bij veel raadsleden hoog op de agenda
staat.”
Aan de cursus wordt meegewerkt door advies- en trainingsbureaus
die de wereld van de lokale overheid door en door
kennen. Het programma is opgezet in overleg met de Nederlandse
vereniging voor raadsleden (Raadslid.Nu). Deel-
nemende bureaus en organisaties zijn o.a. BMC, NotuBiz, De
Beuk, ProDemos, KING, Politiek Adviesbureau PAB, Debatrix,
the Sustainability Company en Actorion Communicatie.
Impuls
“Het is de bedoeling dat raadsleden bij De Academie kennis en
ervaring opdoen die ze direct naar de praktijk kunnen vertalen”,
aldus Smit. “We willen graag een positieve impuls geven
aan de pittige functie die raadsleden hebben. We zien De Academie
als een bijzonder experiment. In Nederland is een dergelijk
cursusprogramma nog niet eerder in deze vorm aangeboden.
Bij voldoende deelname gaan we in vier regio’s aan de slag.
Met als afsluiting een gezamenlijke excursie naar Den Haag.
Slaat het programma aan, dan is de kans groot dat De Academie
blijf bestaan.”
De cursus kost € 850,00. Leden van Raadslid.Nu krijgen 10%
korting. Dit bedrag is inclusief lesmateriaal, excursiekosten,
accommodatiekosten en catering. Meer informatie over
De Academie is te vinden op de website www.actorion.nl.
De cursus start in januari en loopt door tot en met de maand
juni. De deelnemers ontvangen bij voltooiing van de cursus
een certificaat.
raad.2011 | 43

actorion
tekst Thijs Kolster / fotografie Rens Plaschek, Joop Wever
Raadscommunicatie
is sinds de invoe-
ring van het dualis-
me een nieuwe tak
van sport binnen de
overheidscommuni-
catie geworden. Hoe
kan de gemeente-
raad zich profileren
en beter positione-
ren, is een steeds
vaker gestelde
vraag. De ervaring
van Actorion Com-
municatie is dat de
gemeenteraad op
dit terrein geen
‘sleeping giant’ is,
maar een ontwaken-
de reus, die de
komende jaren aan
communicatie-
kracht zal winnen.
44 | raad.2011
In dit artikel geven
vier adviseurs hun
eigen kijk op de mo-
gelijkheden voor
raadscommunicatie.
de raad
Raadscommunicatie
vanuit vier disciplines
bekeken
ontwaakt
Peter Smit, directeur Actorion Communicatie en een ervaren
adviseur met een geheel eigen kijk op communicatie, “Ik mis
soms in de raadscommunicatie het simpele handwerk. Er is
nog veel ‘laaghangend fruit’ te plukken. Ik bedoel daarmee
dat de raadsvergadering zelf een mogelijkheid is om mensen
voor uit te nodigen en van dichtbij mee te laten beleven hoe
betekenisvol het raadswerk is. Waarom geef je ieder raadslid
niet dertig VIP-kaarten? Die dertig kaarten kan hij gedurende
het jaar geven aan iedereen die hij wil uitnodigen, maximaal
drie per vergadering. Voor deze speciale gasten is hij dan zelf
ook verantwoordelijk om ze te ontvangen en samen met de
andere raadsleden een introductie te geven en na afloop nog
even mee na te praten. Als je dit omlijst met bijvoorbeeld een
permanente expositie of mooie presentatiewanden waarop je
in woord en beeld laat zien wie je bent en wat je doet als gemeenteraad,
dan lever je een mooi visitekaartje af!”
Hans Rebers, adviseur nieuwe en social media: “Ik adviseer
wel eens een gemeenteraad om niet individueel als raadslid te
‘tweeten’ maar collectief als raad. Doe aan gezamenlijke agendasetting
voor de stad via Twitter en ‘vecht’ de politieke discussies
uit in de raadsarena. Het aantal volgers op dat ene kanaal
neemt toe en raakt niet nodeloos versnipperd. Je kunt
individuele raadsleden niet verbieden hun tweets te plaatsen,
maar een raadstwitteraccount kan een zeer sterk medium zijn
in het maatschappelijk debat en de agendasetting van een
stad. Koppel dat bijvoorbeeld aan een eigen YouTube-kanaal
waarop je in korte filmpjes laat zien waar een onderwerp op de
agenda van de gemeenteraad om gaat, en je maakt met beelden
zo’n krachtig statement!”
Hans Bongers, senior adviseur communicatiestrategie, “De
afgelopen jaren is de rol van een raadslid aan steeds meer invloeden
onderhevig. De toenemende individualisering van
onze samenleving maakt dat een raadslid bijvoorbeeld niet
langer automatisch kan vertrouwen op zijn politieke achterban.
De huidige kiezer kiest zijn thema’s, is mondiger en verwacht
ook meer. Ik zeg wel eens in gesprekken met raadsleden
dat vooral die thematische keuze van kiezers voor
raadsleden geweldige kansen biedt. Je kunt je als raadslid een
onderwerp toe-eigenen. Daardoor zelfs het gezicht worden
van een probleem in een wijk of buurt. En daarmee in gesprek
met je achterban komen. Daar waar het probleem mensen
zelf raakt, moet een raadslid zichtbaar zijn, meedenken, oplossingen
aanbieden en die in de politieke arena ook realiseren.
‘Maar dan ben ik met de bijzaken bezig en niet met de
kaderstelling’, wordt mij dan wel eens tegengeworpen. Ik zie
juist voor een raadslid de taak om die bijzaak te gebruiken om
de hoofdzaak aan te kaarten en die voor de stad op te lossen.
En dan mag de opgeloste bijzaak exemplarisch zijn in de communicatie
om de hoofdzaak tastbaar te maken.”
Corine Jansen, event manager, “Het organiseren van evenementen
is in mijn ogen: leren dat een evenement in dienst
staat van je opdrachtgever om iets te bereiken. Dienstverlenend
is hoe ik mijn vak dan ook zie. Ik ben niet de grootste
expert op het gebied van raadscommunicatie, maar gemeenteraadsvergaderingen
heb ik wel eens bekeken met mijn evenementenbril.
Dan begint een raadsvergadering voor mij met
gastvrijheid. Voelen je bezoekers zich welkom, heb je aandacht
voor ze, wil je echt met hen in gesprek? Raadsleden hebben
een voorbeeldfunctie. Een beetje show is altijd mooi maar
het moet wel ergens om gaan en mensen moeten zich verbonden
gaan voelen met een gemeenteraad. Laat als raad zien
dat je gaat voor je stad. Die eenheid zal mensen aanspreken.
En ik hoop daarnaast dat de gemeenteraad juist uit zijn eigen
raadszaal gaat. Ik heb dat principe van een vaste vergaderplek
nooit echt begrepen. Waarom kun je niet naar de mensen
gaan met je vergadering? Ik denk dat zelf bewegen naar de
ander communicatief meer effect heeft dan wachten tot de
ander in jouw huiskamer komt.”
raad.2011 | 45

nederlandschoon
tekst Justine de Haas / fotografie NederlandSchoon
NederlandSchoon is
een onafhankelijke
stichting die zich
richt op de preven-
tie en bestrijding
van de hinder van
zwerfafval. Doel is
om uiteindelijk het
gedrag van de bur-
ger/consument in
de juiste richting
om te buigen.
Daarbij is de lijf-
spreuk “Met het-
zelfde gemak gooi je
het in de afvalbak.”
46 | raad.2011
Zorg voor een
hoger schoonpeil
in je gemeente
bestrijding
van
zwerfafval
In de afgelopen jaren is Nederland objectief
een heel stuk schoner geworden.
Behaalden we in 2001 nog een 6,2 als
rapportcijfer, nu ligt dat al op een mooie
7,7. Maar er is nog wel een fors aantal
gebieden die stevig onder dit gemiddelde
scoort. Deze zogenaamde focus-
gebieden zijn winkelcentra, Openbaar
Vervoer-gebieden, scholen en verzorgingsplaatsen.
Mede hierdoor blijft de
beleving fors achter bij de werkelijkheid.
En daar wil NederlandSchoon nadrukkelijk
iets aan gaan doen.
Om dit te bereiken werkt Nederland-
Schoon nauw samen met beheerders
zoals VNG, NVRD, Rijkswaterstaat (o.a.
parkeerplaatsen langs snelwegen), Nederlandse
Spoorwegen en andere partijen.
Ook het bedrijfsleven, zoals supermarktketens,
horecabedrijven en
diverse fabrikanten, is een belangrijke
partner in het realiseren van deze doelstellingen.
Schoonpeil
Hoe zorgt u voor een nog hoger ‘schoonpeil’
in uw gemeente? Raadsleden be-
kleden verschillende rollen binnen hun
gemeente. Kaderstelling, waakhondfunctie,
controleur, u zult ze allemaal al
eerder hebben gehoord. Maar bovenal
oefent u grote invloed uit op de agendasetting
binnen de gemeente. Zo kunt u
bij het college van B&W het belang benadrukken
om burgers te stimuleren
een actieve bijdrage te leveren aan het
schoonhouden van de eigen woonomgeving.
Uiteraard blijft het ook belangrijk
om zelf het goede voorbeeld te geven
en bijvoorbeeld op de Landelijke
Opschoondag op 10 maart 2012 met de
gehele gemeenteraad de directe omgeving
van het gemeentehuis van zwerfafval
te ontdoen. Goed voorbeeld doet
immers goed volgen!
Projecten
Jaarlijks organiseert NederlandSchoon
verschillende projecten die inmiddels
landelijk grote bekendheid genieten.
De Week van NederlandSchoon
Medio maart is de Week van Nederland-
Schoon. De Week wordt traditiegetrouw
gestart met de Landelijke Opschoondag waarop gemeenten,
bedrijven, vrijwilligersorganisaties en scholen op feestelijke
wijze de voorjaarsschoonmaak inluiden. Aansluitend vinden
er gedurende de week verschillende activiteiten plaats waarbij
de focusgebieden centraal staan. Hou de website www.nederlandschoon.nl
in de gaten om op de hoogte te blijven van het
programma.
Verkiezing Schoonste Strand
De verkiezing van het Schoonste Strand heeft ertoe geleid dat
de Nederlandse stranden inmiddels meer dan twee keer zo
schoon zijn. Een mooi resultaat! Vanaf dit jaar kan ook het publiek
bepalen wat zij het schoonste strand vinden. Volgend
jaar is een jubileumjaar: dan bestaat de verkiezing alweer tien
jaar. Voldoende reden voor een speciale editie met een grootse
aanpak!
Resultaten campagne 2011
• 18% vindt dat Nederland schoon is.
Voor onze campagne was dit nog 14%
• 66% zegt nooit afval op straat te gooien.
Voor de campagne was dit 60%
• 49% wil meehelpen hun eigen buurt schoon
te houden. Voor de campagne was dit 40%
• TV campagne heeft een verrassend hoog bereik
en hoge recall gehad op jongeren
• Uitingen op tv worden hoog gewaardeerd, met 7,2
• 68% van de personen die het gezien heeft,
geeft aan dat dit een stimulans is om de eigen
omgeving schoon te houden
ZwerfAfvalPakker verkiezingen
ZAP’pers zijn mensen die altijd klaar staan om onze omgeving
schoon te houden. Mensen die alleen of samen met anderen
op pad gaan om het zwerfafval op te ruimen. Deze mensen
verdienen het om in het zonnetje te worden gezet. Om deze
reden heeft NederlandSchoon de verkiezing ZAP’per van het
jaar geïntroduceerd, dit jaar op 8 december. Met deze verkiezing
kunnen actieve vrijwilligers een blijk van waardering krijgen.
Ook een groeiend aantal gemeenten doet mee met de
ZAP-activiteiten van NederlandSchoon. Om gemeenten verder
te stimuleren hun ZAP-activiteiten uit te breiden, is de
ZAP-gemeente van het jaar in het leven geroepen. Om voor
deze titel in aanmerking te komen, hoeft een gemeente
slechts een mooi verslag van de feestelijke bijeenkomst te maken
die zij zelf voor hun vrijwilligers in december organiseren.
Dit verslag sturen zij met een aantal sprekende foto’s en een
toelichting op de wijze waarop de gemeente zijn vrijwilligers
ondersteunt naar Stichting Nederland Schoon. Uiteindelijk
wordt in de Week van NederlandSchoon de winnende gemeente
bekend gemaakt. Deze winnaar krijgt een volledig
verzorgd ZAP-evenement bij de volgende editie.
De plannen voor 2012
Voor het komende jaar staat een geïntegreerde communicatiecampagne
op landelijk en lokaal niveau op de agenda. Hiermee
wil NederlandSchoon de perceptie over schoon Nederland
veranderen, de waardering ervoor vergroten en
uiteindelijk het gedrag van Nederlanders beïnvloeden. In de
communicatie ligt de focus op het positieve (de oplossing) en
niet op het probleem (zwerfafval). Een positieve benadering
waarin gewenst gedrag aantrekkelijk wordt gemaakt, de vooruitgang
wordt benadrukt, goed gedrag normaal is en inspirerende
voorbeeldpersonen worden ingezet. De nieuwe campagnemiddelen
zijn vanaf 1 februari in de webwinkel van
NederlandSchoon te bestellen. In de planning van de campagnes
voor 2012 op pagina 48 staat alles op een rijtje.
raad.2011 | 47

Landelijke campagne NederlandSchoon 2012
1
2
3
AGENDA THEMA 2012 AGENDA
Voorjaarscampagne
rondom Landelijke
Opschoondag en
Week NederlandSchoon
Nederlanders oproepen om
massaal te participeren
aan de schoonmaak van de
eigen woonomgeving tijdens
de Landelijke Opschoondag.
Ombuigen van
schoonmaken naar
schoonhouden van Nederland
Nederlanders blijven stimuleren
en enthousiasmeren om
de eigen omgeving schoon
te houden, ook ná de grote
voorjaarsschoonmaak.
Beleving is Schoon
Nederlanders de schoonheid
van Nederland tonen.
Bewijzen dat Nederland schoon
is d.m.v. bekendmaking
onderzoeksresultaten en
winnaars.
januari
februari
maart
april
mei
juni
juli
augustus
september
oktober
november
december
1 februari - 16 maart 2012
Beschikbare materialen:
Gepersonaliseerde posters
Landelijke Opschoondag
10 maart
Landelijke Opschoondag
12-16 maart
Week van NederlandSchoon
1 april - 1 oktober 2012
Beschikbare materialen:
Gepersonaliseerde posters
25 april
Start Strandcompetitie
juni - juli
Schoonste Evenement
van Nederland
11 juli
Paviljoen Verkiezing
30 Augustus
Prijsuitreiking
Schoonste Strand
24 September
Duurzaamste Fastservice
Bedrijf
13 December
Verkiezing ZAP’per
herman pleij
Cultuurhistoricus en als hoogleraar Historische Nederlandse letterkunde verbonden aan de Universiteit
van Amsterdam
Hoewel wij Nederlanders er een handje van hebben te klagen
over alles wat los of vast zit, is Nederland al zes eeuwen
lang een zeer gelukkig en welvarend land. De gouden
formule hiervoor is volgens mij decentralisatie. Onze op
gelijkheid gebaseerde samenleving heeft nooit iets moeten
hebben van centraal gezag, van een sterke staat. Nee,
in Nederland zijn gemeenten de baas. Het verzet tegen het
Spaans-Habsburgse bewind toont dit denk ik het beste
aan. de Habsburgers wilden in de zestiende eeuw een modern
bewind, met hiërarchische structuren en een sterk
centrum. Dit was tegen het zere been van de Hollandse
steden. Zij hadden immers welvaart vergaard door op basis
Toon
initiatief!
van middeleeuwse privileges zaken te doen in de wereld.
Dit botste enorm met de plannen die de Habsburgers voor
ogen hadden. De opstand tegen dit gezag is dus ook niet
zozeer een revolutie, maar juist verzet tegen een nieuw
systeem! De steden waren gewend te doen wat ze wilden,
en wilden dit graag zo houden.
Dit is ook altijd de kracht van gemeenten en daarmee Nederland
geweest: doen wat je wilt, initiatief ontplooien.
Raadsleden in Nederland moet hiervan profiteren. Bedenk
dingen, toon initiatief! Op die manier vergroot je je eigen
speelruimte. Dat we hier zo goed in zijn, komt door egaliteit.
In Nederland bemoeit iedereen zich met van alles, met
als voedingsbodem ons onderwijssysteem. We hebben
geen topuniversiteit die een happy few produceert en vele
anderen gedesillusioneerd achterlaat. Onze universiteiten
verschillen qua niveau nauwelijks van elkaar, en zorgen ervoor
dat velen kunnen participeren aan de brede top. Dit
wordt tegenwoordig minachtend de zesjescultuur genoemd,
maar het is wel waar we onze welvaart aan te danken
hebben!
Dat iedereen overal maar iets van vindt, komt op social media
overigens overduidelijk naar voren. Moderne communicatiemiddelen
hebben de geïnformeerdheid fabelachtig
doen toenemen, zowel in omvang als in snelheid. Laat ik
vooropstellen dat ik dit een positieve ontwikkeling vindt.
Voor raadsleden zijn er echter wel enkele valkuilen. Hoe filter
je bijvoorbeeld de juiste informatie uit dat enorme aanbod?
En bereik je de mensen nog wel, die zelf ook aan een
overkill aan informatie blootgesteld worden? Om mensen
écht te bereiken, zal je ze moeten emotioneren, confronteren.
En dit gaat veel makkelijker door ze recht in de ogen
aan te kijken, dan toe te spreken via een tweet. Leren omgaan
met moderne middelen is dan ook een belangrijke
opgave voor het raadslid van de toekomst.
raad.2011 | 49

debatrix
tekst Leoni Delsink / fotografie Joop Wever
Als hoogste orgaan
in de gemeente,
is het nemen van
heldere beslissin-
gen een van de
belangrijkste taken
van de gemeente-
raad. Het debat is
hierbij een onmis-
baar middel om
abstracte onder-
werpen concreet te
maken en meningen
en standpunten
gezamenlijk te
onderzoeken.
Maar wat nu als
het debat niet ver-
helderend werkt?
En het niet duide-
lijk wordt waar
men het wel en
niet over eens is?
50 | raad.2011
Trainingen voor
raadsleden, fracties
en bestuursleden
samen aan de
slag voor een
goed debat
Met dit dilemma weten Lars Duursma en John Bijl van Debatrix
wel raad. Debatrix traint veel raden, fracties en bestuurders
in de lokale, landelijke en internationale politiek. Het trainingsbureau
richt zich echt op de toepassing van het debat.
Duursma: “Het probleem is niet zozeer dat volksvertegenwoordigers
niet weten op te komen voor het standpunt van
hun partij. Ieder fractie traint zijn leden immers vaak uitgebreid
op het beheersen van de debatvaardigheden. Maar hiermee
zijn zij er nog niet, want uiteindelijk gaat het er om dat
een debat leidt tot een gezamenlijk besluit en het iedereen
duidelijk is wie wat vond en waarom. Dat gebeurt nu nog te
weinig, maar we zijn hard bezig om daar verandering in te
brengen.”
Samen verantwoordelijk
Volgens Duursma en Bijl zit de kracht van een goede raadsvergadering
niet alleen in het duidelijk maken van je standpunt,
maar vooral ook in het elkaar ondervragen naar wat dat standpunt
dan precies betekent voor de gemeente. Het op gang
brengen van die dialoog is een belangrijke drijfveer voor
Duursma: “Wanneer een debat een dialoog wordt, is het voor
mij pas echt een debat. Raadsleden moeten beseffen dat zij
gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor een overzichtelijk debat.”
Bijl, die werkte als raadslid van de Rotterdamse deelgemeente
Delfshaven, vertelt: “Die verantwoordelijkheid geef
je niet alleen vorm door je eigen standpunt te bespreken,
Lars Duursma en John Bijl, de directie van Debatrix
maar vooral door goed te luisteren naar de standpunten van
anderen en daar op in te gaan. Zo bewaar je echt het overzicht
– voor deelnemers en toehoorders.”
Debat in de praktijk
Het overzichtelijk houden van het debat is uiteindelijk een belangrijke
voorwaarde voor het beter besturen van de gemeen-
te. Voor veel volksvertegenwoordigers is dit echter nog een
struikelblok. “Dit komt doordat veel raadsleden in hun betoog
vaak de aanname maken dat iets wat zij belangrijk vinden ook
belangrijk is voor een ander”, aldus Bijl. Duursma: “Inderdaad.
Ze hebben er een handje van om dat wat zij belangrijk vinden
terloops te noemen, omdat het voor hen zo vanzelfsprekend
is. Juist het duidelijk blijven maken van de waarom-vraag is
raad.2011 | 51

De NVRD verenigt de Nederlandse gemeenten en hun publieke bedrijven die verantwoordelijk
zijn voor het afvalbeheer en de reiniging van de openbare ruimte.
DE NVRD STAAT VOOR
DE PUBLIEKE ZAAK!
DIT KAN DE NVRD VOOR U BETEKENEN:
• U blijft op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op het gebied van afval- en
grondsto enbeheer en beheer openbare ruimte.
• Uw belangen als gemeente worden actief ingebracht in Den Haag en Brussel.
• Wij zorgen ervoor dat u handige hulpmiddelen en instrumenten tot uw beschikking hebt,
die u helpen bij het maken van beleidskeuzes zoals zelf doen of uitbesteden.
Lid worden of meer weten? Kom op dit congres naar de NVRD stand. Kijk op www.nvrd.nl of bel naar 026 3771 333.
> debatrix
Het debat in uw gemeenteraad
onmisbaar voor een goed debat. Dit inzicht
proberen wij raadsleden in onze
trainingen daarom ook echt mee te geven.”
In de visie van Debatrix spreekt een
volksvertegenwoordiger in de raadszaal
ook om mensen aan het denken te zetten.
Duursma geeft hiervan een pakkend
voorbeeld. “In een gemeente waar
wij net een training hadden gegeven
ontstond een discussie over het
raadshuis. De grootste fractie vond dat
er een nieuw raadshuis moest komen
aan het stadsplein om de levendigheid
van het centrum te vergroten.” Bijl
springt bij en vertelt verder: “Waarop
een eenmansfractie zei: als je een levendig
stadscentrum wilt, dan moet je er
juist geen stadshuis neerzetten. Mensen
komen daar voor hun paspoort, vergunning
of om bij deze vergadering te zijn.
Maar niet om gezellig iets drinken met
vrienden. Dus juist als je voor levendigheid
bent, kies je niet voor het stadshuis
aan het stadsplein.”
Duursma en Bijl kijken op zo’n moment
met trots hoe het debat zich ontwikkelt.
Bijl: “De succesfactor hier was dat hij het
meningsverschil niet alleen heeft weten
te gebruiken om zijn eigen standpunt te
versterken, maar ook andere fracties
aan het denken zette en uiteindelijk voor
zich won. Als dat lukt, dan stijgt het debat
tot nieuwe hoogten.”
Het campagneplan
Het raadswerk en -debat laat zich moeilijk
vergelijken met een ander ambt. Een
reden voor Duursma om in zijn team alleen
te werken met trainers met politieke
ervaring. Zij kennen en herkennen de
werkwijzen van de raad als geen ander.
Bijl vertelt hoe de trainingen worden opgezet:
“Als we aan de slag gaan met het
Als u wilt weten of het debat in uw gemeenteraad goed verloopt, kun u
uzelf de volgende vragen stellen:
1 Is na afloop van ieder raadsdebat duidelijk wie wat vond?
2 Is altijd duidelijk welk besluit is genomen en waarom?
3 Gebruiken wij het debat daadwerkelijk om onze gemeente
beter te besturen?
Is het antwoord vaker nee dan ja, dan is er volgens Debatrix nog ruimte
voor verbetering.
Wie gingen u voor?
Peter van Gool raadslid in Tilburg: “Wat ik erg merk is dat raadsleden in
Tilburg na de training van Debatrix zich veel bewuster zijn geworden
van de gezamenlijke verantwoordelijkheid die we dragen voor het voeren
van een goed debat. En belangrijk is dat duidelijk wordt waarover
we van mening verschillen en ook op zoek gaan naar de overeenkomsten.
Dat is voor mij de winst die we hebben behaald ten opzichte van de
periode voor de training.”
Bülent Isek, raadslid in Utrecht: “Als nieuw raadslid heb ik heel veel
geleerd van de trainingen en coaching van Debatrix. Door de goede
structuur van de training, de feitelijke situaties die de trainers als voorbeeld
nemen, had ik elke keer weer zin om naar de training te gaan.
Ik ben van mening dat het voor ieder raadslid, wethouder en andere personen
die deelnemen aan debatten, een aanrader is om deze training te
volgen.”
verbeteren van een debat, beginnen we
meestal met een observatie vanaf de
publieke tribune. We kijken dan precies
hoe het debat gevoerd wordt, letten op
wat er goed en wat er slecht gaat en
waar dit door komt.
Daarna organiseren we een plenaire bijeenkomst
waarin we de hele raad onze
observaties voorhouden. We hebben
bovendien een oefendebat ontwikkeld
speciaal om raadsleden het belang van
luisteren en debatteren vanuit een gezamenlijke
verantwoordelijkheid te laten
ervaren.”
Het doel van deze specifieke aanpak is
voor Duursma erg duidelijk. “Wij trainen
vaak niet zozeer in debatvaardigheden,
want daarmee alleen verbeter je het debat
niet. We kijken naar alle factoren die
de kwaliteit van het debat en de besluitvorming
beïnvloeden. Als gevolg van
onze trainingen moet de raad als geheel
beter gaan functioneren.” Bijl vult aan:
“Wij leren hen om het bestuursinstrument
dat zij hebben, effectiever te gebruiken.”
“En dat is ontzettend belangrijk,” vervolgt
Duursma, “want wanneer de raad
beter debatteert, kan zij de gemeente
beter besturen. ”
raad.2011 | 53

vertrouwenslijn
Ellen Verbeem, manager communicatie van de Vertrouwenslijn
tekst Hans Bongers / fotografie Roeland de Bruyn
Bestuurders en
politici zijn voor
iedereen zicht-
baar en benader-
baar. Dat bete-
kent dat ze ook
makkelijk slacht-
offer kunnen
worden van
agressie of
bedreiging.
Voor hen is er de
Vertrouwenslijn.
“De Vertrouwens-
lijn biedt een
mogelijkheid om
stoom af te blazen
en geeft deskun-
dige onder-
steuning bij het
zetten van de
juiste stappen.”
Angstaanjagende
telefoontjes, hatemails
en erger
vraagbaak
voor politici
Een raadslid maakt nogal een punt van
overlast door hangjongeren. Vanaf dat
moment krijgt ze het voor haar kiezen:
ruiten besmeurd, auto bekrast, rare telefoontjes,
achtervolging en na afloop
van openbare bijeenkomsten staat altijd
hetzelfde groepje jongeren zwijgend en
grijnzend bij de uitgang.
Ze houdt het lang voor zich, wil haar gezin
niet belasten met de dreigementen.
Op een ochtend ziet ze tot haar schrik
dat de zojuist opnieuw aangelegde tuin
grondig is vernield. Haar echtgenoot is
in alle staten en vraagt haar dringend uit
die ‘rotpolitiek’ te stappen. Gaat ze het
bijltje erbij neergooien?
Dreigbrieven, nachtelijke telefoontjes,
stalking, vernieling en soms fysiek geweld.
De helft van alle burgemeesters
en wethouders en éénderde van de
raadsleden is in aanraking gekomen met
intimidatie, agressie en geweld.
De bedreigingen richten zich vaak ook
op de directe familieleden: telefonische
bedreigingen met teksten als ‘Ik weet
waar je kinderen zijn’, zijn niet zeldzaam.
Bestuurders blijven vaak zitten met
vragen.
• Wanneer en hoe vertel ik het aan mijn
partner, of aan mijn kinderen?
• Wanneer is het tijd om de politie in te
schakelen en aangifte te doen?
• Licht ik mijn collega’s in, of neem ik de
burgemeester in vertrouwen? In de
politiek wordt het al snel tegen je gebruikt!
• De dader is opgepakt, maar hoe ga ik
verder na deze nachtmerrie?
raad.2011 | 55

vertrouwenslijn De Vertrouwenslijn
De Vertrouwenslijn
Bedreigingen die maar doorgaan, hebben uiteindelijk invloed
op het functioneren van bestuurders en politici. Zij lijden snel
schade als dit soort zaken op straat komt te liggen. De persoon
in kwestie zal daarom niet snel iemand in zijn directe omgeving
in vertrouwen nemen. Dat zie je ook terug in het aantal
aangiften: slechts in één op de vier gevallen volgt aangifte.
Om bestuurders en politici in deze situaties bij te staan, is de
Vertrouwenslijn opgericht. Het is een initiatief van de Rijksoverheid.
De lijn wordt beheerd door Stichting M., bekend van
‘Meld Misdaad Anoniem’.
Vertrouwelijkheid voorop
Ellen Verbeem is communicatiemanager van de Vertrouwenslijn:
“Iedereen kent de openlijke bedreigingen die vaak de media
halen als een politicus fysiek is aangevallen of als groepen
jongeren het huis van een burgemeester belagen. Maar vaker
zijn het de meer subtiele bedreigingen. Het gaat dan bijvoorbeeld
om stalking, telefoontjes en e-mails. Psychologische
oorlogsvoering, die je functioneren gaat beïnvloeden en uiteindelijk
toch ook de besluitvorming.” De Vertrouwenslijn is
geen hulpverleningsinstantie, zo maakt Verbeem duidelijk:
“We zijn eerste aanspreekpunt en vangnet: een mogelijkheid
om stoom af te blazen en we bieden deskundige ondersteuning
om de juiste stappen te zetten.” Vertrouwelijkheid en politiek
onafhankelijkheid staan daarbij voorop, benadrukt ze.
Ambtsgenoten geven steun
Wie de Vertrouwenslijn belt, wordt te woord gestaan door een
ervaren vertrouwenspersoon. Deze brengt de aard van het
probleem in kaart en geeft een eerste advies. Daarnaast wordt
de mogelijkheid geboden om contact te leggen met een collega
die vergelijkbare ervaring heeft opgedaan.
Verbeem: “Aan de Vertrouwenslijn is een klein netwerk van
56 | raad.2011
088-55 43 288
De Vertrouwenslijn is bedoeld voor alle openbaar
bestuurders, politieke ambtsdragers, politici, volksvertegenwoordigers
én hun familieleden. De lijn is
op alle dagen bereikbaar via nummer 088 55 43 288.
Voor meer informatie: www.devertrouwenslijn.nl.
Workshops
De Vertrouwenslijn organiseert op verzoek ook workshops
voor lokale bestuurders en politici. Deze a-politieke
workshops zijn ontwikkeld samen met een exraadslid
en zijn bedoeld om de deelnemers bewust te
maken van situaties die bedreigend kunnen zijn.
Daarnaast wordt aandacht besteed aan de vraag hoe
je iemand weerbaarder maakt tegen ongewenst gedrag.
Ook het omgaan met de media en de do’s en
don’ts in het gebruik van sociale media komen aan
bod. De Vertrouwenslijn kan ook helpen met het opstellen
van een protocol voor mogelijk te nemen
maatregelen.
mensen in soortgelijke beroepen verbonden, om in alle vertrouwelijkheid
collega’s in problemen bij te staan. Het zijn vakgenoten
uit de praktijk: politici en burgemeesters die begrijpen
wat er aan de hand is en goede adviezen en coaching
kunnen geven. Bijvoorbeeld hoe om te gaan met bedreiging
van gezinsleden en hoe te voorkomen dat je in een isolement
komt. Die mensen bieden niet alleen een luisterend oor, maar
weten ook de goede vragen te stellen. Ze kunnen praktische
adviezen geven om beroepsmatige schade te beperken.”
Zo’n collegiaal gesprek kan ook ‘onder vier ogen’ plaatsvinden.
Er wordt dan een afspraak gemaakt om samen de zaak
verder te bespreken en te komen tot de goede stappen.
Burgemeester onder druk
B&W staan op het punt een bedrijf te sluiten dat al
lang de milieuwetten overtreedt. Sluiting zal tot faillissement
leiden. Er is verdeeldheid in de gemeente
vanwege het verlies van werkgelegenheid. De burgemeester
moet de doorslag geven. Hij is op de hoogte
van de dreiging van de bedrijfseigenaar dat hij zijn
gezin en zichzelf ‘iets’ aan zal doen als zijn bedrijf,
zijn levenswerk, failliet gaat. De lokale media weten
dat de burgemeester van die dreiging op de hoogte
is. De besluitvorming gaat gewoon door en de media
beginnen zich te roeren. Een journalist maakt er een
sport van de burgemeester voortdurend negatief
neer te zetten. Ook in eerdere zaken is de burgemeester
door de journalist voortdurend in een kwaad
daglicht gesteld. De stemmingmakerij neemt heftige
vormen aan en de burgemeester voelt zich sterk onder
druk gezet. Hij vermoedt dat de bewuste journalist
hier achter zit.
Bedreigde wethouder
Vanwege ernstige personele wantoestanden besluit
een wethouder het bedrijf van een bollenteler te sluiten.
De wethouder komt niet uit de streek. De omgeving
veroordeelt hem scherp: hij zou geen hart hebben
voor de telers omdat hij van buitenaf komt. Er
ontstaat een hetze tegen de bestuurder en er zijn
anonieme bedreigingen. De wethouder krijgt ’s
avonds thuis een beller die ‘wel weet waar zijn kinderen
naar school gaan’. Hij probeert het voor zijn
vrouw te verbergen. Straks wil ze nog dat hij zijn
baan opgeeft. Er komen gemeenteraadsverkiezingen
aan. In de partij van de wethouder rijst twijfel of
het wel goed is nu zo’n impopulaire maatregel te
treffen. Ondertussen weet de politie dat de wantoestanden
erger waren dan gedacht. Maar de wethouder
raakt in een isolement. Hij vertelt niemand van
de bedreigingen. Af en toe twijfelt hij aan de juistheid
van zijn besluit. Dat baart hem zorgen.
Raadslid gestalkt
Er loopt een aanbesteding voor bedrijven die het ouderenvervoer
in een gemeente willen verzorgen. De
gemeenteraad heeft voorkeur voor één van aanbestedende
bedrijven. Een raadslid verbaast zich daarover:
een ander bedrijf biedt veel betere garanties.
Ze krijgt de indruk dat er sterk is gelobbyd voor het
bedrijf dat de voorkeur krijgt. In een raadsvergadering
geeft ze voorkeur aan het andere vervoersbedrijf.
Tijdens de raad zit een man in een zwart leren
jasje haar de hele vergadering aan te staren. Bij elke
volgende vergadering over het onderwerp herhaalt
zich dat. Het raadslid is alleenstaand. Op straat wordt
ze door de man gestalkt. Als ze naar hem kijkt, loopt
hij hard weg. Thuis gaat steeds de telefoon over. Als
ze opneemt blijft het stil. De situatie raakt haar meer
dan haar lief is. Na verloop van tijd stoppen de acties.
Ze denkt dat het is overgewaaid. Maar op een avond
zit een bierviltje achter haar ruitenwisser met daarop
getekend een smiley met een sardonische grijns. Ze
overweegt uit de raad te stappen.
Burgemeester mist gezin
De aanhoudende stankoverlast doet een burgemeester
besluiten een vergunningaanvraag voor de uitbreiding
van een varkenshouderij af te wijzen.
Na de opening te hebben verricht van een nieuw
bowlingcentrum blijken de banden van zijn auto lek
te zijn gestoken. Zit hier de benadeelde varkenshouder
achter? De burgemeester gaat een gesprek met
hem aan. Hij ontkent en wijst andere mogelijke
schuldigen aan. Een dag later vliegt een steen door
de ruit bij de burgemeester thuis. De politie vindt
geen verdachte. De sfeer in het dorp wordt grimmig.
Enkele inwoners steunen hem, maar hij mist zijn gezin
dat tijdelijk bij familie elders is ondergebracht.
raad.2011 | 57

gemeente
schoon
tekst Thomas Cech / fotografie Gemeente Schoon
Het staat steevast
in de ergernissen-
top 3 van burgers:
zwerfafval. Boven-
dien draagt het bij
aan verloedering
van de leefomgeving
en het gevoel van
onveiligheid.
Belangrijk dus om
de gemeente schoon
te houden. Maar
hoe pak je dat in
krappe tijden slim
aan? Gemeente
Schoon biedt de
helpende hand.
En maakt nuttige
kennis en ervaring
van andere gemeen-
ten beschikbaar.
Bijvoorbeeld voor
een gezamenlijke
58 | raad.2011
aanpak met bur-
gers, bedrijven en
organisaties.
hulp bij
aanpak
Met één telefoontje naar
een schonere en veiligere
gemeente?
zwerfafval
Gemeenten moeten de openbare ruimte schoon, heel en veilig
houden. Het voorkomen en opruimen van zwerfafval
draagt hieraan bij. Hoe doe je dit goed, slim en efficiënt? Gemeenten
die deelnemen aan Gemeente Schoon gebruiken
hierbij elkaars expertise. Denk aan verbeterde reinigingsmethoden
en communicatie voor gedragsverandering. Of een
inrichting van de openbare ruimte die zwerfafval voorkomt én
opruimen makkelijk maakt. Een zwerfafvalaanpak met betrokken
en actieve burgers, bedrijven en organisaties draagt
bovendien bij aan sociale cohesie, werkgelegenheid en kostenbesparing
en een betere leefomgeving. Inventieve gemeenten
maakten met hun slimme, integrale zwerfafvalaanpak
al een forse slag – zowel beleidsmatig als in de uitvoering.
Andere gemeenten kunnen ook bij Gemeente Schoon aanhaken
en zo hun voordeel doen door bestaande kennis en ervaring
te benutten.
Kosteloos een flinke slag slaan
Gemeente Schoon is een actieprogramma voor gemeenten in
opdracht van de VNG, uitgevoerd door Agentschap NL en de
NVRD. Het biedt gemeenten kosteloze inzet van deskundige
bureaus. Met zwerfafvaltrajecten en
trainingen helpt dit actieprogramma
gemeenten een flinke slag te slaan bij
de verbetering van de leefomgeving
van bijvoorbeeld winkelcentra, binnensteden
en snoeproutes in OV-gebieden
en schoolomgevingen. Ook als gemeenten
de aanpak op een bepaald onderdeel
willen verbeteren, krijgen ze deze
ondersteuning. Bijvoorbeeld voor de
reinigingsmethode, communicatie, participatie,
handhaving, afvalbakken of
de monitoring. Maatwerk is hierbij het
uitgangspunt. Gemeente Schoon regelt
de inzet en betaalt de bureaus. En bespreekt
met iedere gemeente welke
zwerfafvaltrajecten en -trainingen het
best passen bij de wensen. ‘U de lusten,
wij de lasten: makkelijker kunnen we
het echt niet maken’, is het credo van
het actieprogramma.
Van kennis en advies
tot grijpers en campagnemateriaal
Voor uitwisseling van kennis en ervaringen
verzorgt Gemeente Schoon voor
gemeenten ook een kwartaalmagazine,
een digitale nieuwsbrief, een kennisbank,
netwerkbijeenkomsten door het
hele land, een jaarlijks zwerfafvalcongres
en social media als LinkedIn en
Twitter. De webwinkel biedt bovendien
campagnemateriaal dat met eigen ge-
meentelijke logo’s en boodschap inzetbaar
is voor positieve beïnvloeding van
weggooigedrag. Maar ook gratis grijpers,
zakken en hesjes voor actieve burgers.
Daarnaast zet Gemeente Schoon
een benchmark ‘zwerfafval’ op, waarin
gemeenten door actieve prestatievergelijking
van elkaar leren.
Wilt u ook gaan voor een schonere leefomgeving?
Wijs de verantwoordelijken
van uw gemeente dan op het Gemeente
Schoon-programma.
Ga voor alle mogelijkheden naar de
website: www.gemeenteschoon.nl.
raad.2011 | 59

LOKAAL BESTUUR = SAMENSPEL!
In het lokaal bestuur is sprake van veranderende verhoudingen en rollen.
Gemeenten krijgen meer taken, verantwoordelijkheden en mogelijkheden.
Een goed samenspel binnen de gemeenten is daarom van groot belang.
Het Actieprogramma Lokaal Bestuur ondersteunt daarbij. Ontdek wat het
Actieprogramma voor ú als raadslid kan betekenen!
• Kennis en Kunde: workshops voor
gemeenteraden.
• Quick Scan Lokaal Bestuur: hoe
werken raad, college en ambtelijke
organisatie samen?
• Raad op zaterdag: regionale raadsledencongressen
waar kennis, vaardigheden
en ervaringsuitwisseling centraal staan.
• Raadgevers: beknopte en actuele
informatie over onderwerpen waar
raadsleden regelmatig mee te maken
hebben.
• Hoe kunt u de
ideeën en denkkracht van inwoners van
uw gemeente benutten? Wij bieden
bijeenkomsten en praktijkvoorbeelden.
Op de hoogte blijven van de activiteiten van het Actieprogramma?
Meld u aan via actieprogramma.nl en ontvang de digitale nieuwsbrief.
Het Actieprogramma Lokaal Bestuur is een gezamenlijk project
van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en het ministerie van
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK).
De kortste weg
naar schone
straten en
tevreden burgers
Actieprogramma Lokaal Bestuur
p/a Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Postbus 30435, 2500 GK DEN HAAG
T 070 373 8020
E actieprogramma@vng.nl
www.AcTIEPROGRAMMA.NL
0933.1082 Adv VNG Congresmagazine_WT.indd 1 18-10-11 16:46
Zelfs uw begroting
knapt ervan op
Burgers ergeren zich aan zwerfafval op straat.
Met een structurele aanpak van dit hardnekkige
probleem investeert u duurzaam en ef ciënt in hun
gevoel van welbevinden en veiligheid. In deze tijd
van bezuinigingen is dat mooi meegenomen.
Met Gemeente Schoon een vliegende start
Wij helpen gemeenten met begeleidingstrajecten op
maat, workshops en trainingen en een landelijk kennisnetwerk.
Maar ook met praktijkvoorbeelden, methodieken,
online tools en lokale campagnemiddelen.
Deelnemen aan Gemeente Schoon is gratis en zonder
administratief gedoe.
Vind alle mogelijkheden op www.gemeenteschoon.nl
of bel 088-6022707.
Gemeente Schoon is een actieprogramma van
www.gemeenteschoon.nl
raadslid in beeld
Mirjam van Houwelingen, 26 jaar
VVD, Bergambacht
Raadslid sinds maart 2010
Waarom raadslid?
Omdat het een leuke, (netto-)energiegevende
‘hobby’ is waarmee je ook
nog een bijdrage kan leveren aan de
lokale leefomgeving.
Ambitie?
Een mens zonder ambitie? Die staat
stil. Ambitie om de ambitie? Dan ren
je het doel voor eigenbelang voorbij.
Ambitie voor een doel? Ja, dan doe je
gewoon en draag je je steentje bij aan
het doel: bij mij is dat met een liberale
agenda bijdragen aan een ruimtebiedende
overheid in plaats van een hinderend
blok en aan het simpelweg
goed en veilig kunnen leven.
De aantrekkelijkste kant?
Heeft u even? Ik heb na één jaar raadlidmaatschap
een evaluerend betoog
geschreven van ruim twee pagina’s.
Het meest aantrekkelijke is dat hoewel
je veel dient te praten en lezen, je
daar ook wat mee bereikt! Daarbij is
het fijn het gemak te ervaren van
slechts één vraag centraal stellen bij
alles wat je doet: wat kost iets en wat
levert het op? Trouwens, wat het oplevert
hoeft niet per se in financiële zin
te zijn, het kan ook een toegevoegde
waarde zijn aan het genot in onze
gemeente te wonen, werken of recreeren.
Minder leuk...
Staande recepties. Eenieder die mij
kent weet dat mijn lengte stokt bij
circa 1,5 meter.
Tip voor de toekomst
Verander wat je niet accepteren kunt,
accepteer wat je niet veranderen
kunt.
raad.2011 | 61

pab
tekst Peter Smit / fotografie Manon Bruininga
Jasmijn Miete start
Politiek Adviesbureau
PAB
Jasmijn Miete
“ brug slaan
had helemaal
geen politieke er-
varing toen ze in
2001 debuteerde
als raadslid en als
fractievoorzitter
van Leefbaar Pur-
merend. Ze was
21 jaar en zat nog
middenin het
studentenleven.
Nu, een decennium
later, gaat ze door
het leven als direc-
teur van Politiek
Adviesbureau PAB.
“Het publieke do-
mein is erg boeiend.
Ik maak dagelijks
gebruik van de erva-
ring die ik in de poli-
tiek heb opgedaan.”
62 | raad.2011
tussen kiezer
en gekozene”
Het geboortejaar van Politiek Adviesbureau PAB is 2011. “Ja, ik
ben als ondernemer eigenlijk nog maar net bezig. Ik heb al
lange tijd het idee dat bij veel mensen behoefte bestaat aan
een aanspreekpunt waar zij terecht kunnen met vragen over
de politiek”, aldus Jasmijn Miete. “Daarom heb ik Politiek Adviesbureau
PAB opgezet. Iedereen kan een beroep op ons
doen: mensen die geen ervaring hebben in de politiek, maar
ook mensen die politiek actief zijn en ondersteuning nodig
hebben. Ik wil met het bureau een brug slaan tussen de kiezer
en de gekozene, maar ook tussen een ambtelijke organisatie
en de inwoners. Wil je iets met elkaar bereiken, dan moet je
elkaars taal spreken. Ik kan partijen daarbij helpen.”
Jasmijn Miete werd op 15 juni 1980 geboren in Amsterdam als
oudste kind van een vierling. De flatwoning in de hoofdstad
werd voor een gezin van zes personen al snel te klein. De familie
verhuisde uiteindelijk naar een grotere woning in Purmerend.
En in die gemeente woont ze nog steeds.
Bliksemcarrière
Als raadslid maakte Jasmijn Miete een bliksemcarrière.
De nieuwe partij Leefbaar Purmerend boekte een klinkende
overwinning bij de raadsverkiezingen in 2002 en kwam met
maar liefst acht zetels in de gemeenteraad. De partij leverde
twee wethouders en de jonge Jasmijn Miete, die nog volop
bezig was met haar studie staats- en bestuursrecht aan de
Vrije Universiteit Amsterdam, werd fractievoorzitter.
“Je springt op zo’n moment echt in het
diepe, maar het was tegelijkertijd een
boeiend tijdperk. We kwamen uit het
niets en stonden opeens in het middelpunt
van de belangstelling. Het was een
hectische periode waarin ik veel heb geleerd.
Naast het raadslidmaatschap
kreeg ik bestuursfuncties bij de Vereniging
van Nederlandse Gemeenten, bij
de koepelorganisatie voor lokale partijen
en bij Raadslid.Nu, de Nederlandse
vereniging voor raadsleden. Ik ben in
korte tijd veel wijzer geworden.”
“In 2006 moesten we als Leefbaar Purmerend
een stapje terug doen: we gingen
van acht naar vijf zetels en kwamen
in de oppositie terecht. Eind 2009 ben ik
gestopt als raadslid. Na ruim 7,5 jaar in
de gemeenteraad vond ik het tijd om
iets anders te gaan doen. Ik heb als
raadslid veel in de spotlights gestaan.
raad.2011 | 63

pab
roel wever
Ik vond het prettig om wat meer achter de schermen te gaan
werken. Als ondernemer ben ik dit jaar begonnen aan een
nieuw hoofdstuk mijn loopbaan. Ik wil de kennis en ervaring
die ik in de politiek heb opgedaan, graag met anderen delen.”
Dualisme
Het jaar van haar debuut als raadslid was ook het jaar van de
invoering van het dualisme. “Daar hebben we allemaal wel
even aan moeten wennen. Het dualisme in de raadszaal moest
zich nog nestelen. In deze pioniersfase vonden interessante
ontwikkelingen plaats. Elke gemeenteraad kreeg de beschikking
over een eigen griffie en ook een thema als ‘de communicatie
van de raad’ kreeg aandacht.”
“De laatste tijd zie ik een terugval. De dynamiek van de eerste
jaren van het dualisme lijkt over. De griffies worden gewone
afdelingen en de periode van nieuwe initiatieven en vernieuwing
lijkt achter de rug. Vooral in de grote steden lijkt de tijd
van vernieuwing voorbij. Ik zou graag zien dat de griffies weer
op zoek gaan naar verbeteringen. In 2012 bestaat het dualisme
precies tien jaar. Dat lijkt me een mooi moment om het
dualisme nog eens goed tegen het licht te houden”, aldus Jasmijn
Miete die zelf jarenlang als raadsadviseur bij de gemeente
Hoorn werkte.
Netwerk
Politiek Adviesbureau PAB is meer dan Jasmijn Miete. “Ik werk
nauw samen met een netwerk van een stuk of dertig specialisten.
Dit zijn doorgewinterde professionals die, als dat nodig is,
mij kunnen helpen bij het uitvoeren van opdrachten. Ik kan opdrachten
op eigen titel uitvoeren, maar we kunnen ook in
teamverband opereren. Ik zit trouwens vaak bij mijn klanten,
maar ik heb ook de beschikking over ruimte in Amsterdam
waar ook trainingen kunnen worden gegeven.”
64 | raad.2011
“Ik vind het belangrijk dat ik een klant maatwerk kan bieden.
Op dit moment ben ik bezig met een omvangrijke opdracht bij
de gemeente Amsterdam, maar ik adviseer ook een belangenvereniging
over de contacten met de overheid. In mijn werk
laat ik vooral zien hoe de politiek werkt en hoe je de politiek
kunt beïnvloeden. Ik begeleid mensen die politiek actief willen
worden en mensen die op een gestructureerde manier campagne
willen voeren. Dus niet alleen in de aanloop naar de verkiezingen,
maar gedurende een gehele bestuursperiode. Als
raadslid moet je laten zien waar je mee bezig bent en wat de
ambities zijn. Daar hebben de kiezers recht op.”
Eilandjes
Jasmijn Miete ziet binnen gemeenten nog steeds veel eilanden.
“Bestuurders, ambtenaren en inwoners hebben op zich
weinig met elkaar te maken. Elke groep heeft zijn eigen gewoontes
en patronen. Het komt nog vaak voor dat deze groepen
langs elkaar heen werken of elkaar niet begrijpen.”
“Beleidsmakers in een ambtelijke organisatie moeten producten
maken die aansluiten bij de wensen van de gemeenteraad.
Maar dat lijken verschillende werelden. Ik hoor vaak het verwijt
dat ambtenaren niet aanvoelen wat de politiek wil en andersom
dat raadsleden te weinig kennis hebben van het werk
van de ambtenaren. Hetzelfde geldt voor de relatie met de inwoners.
Ik ontmoet veel mensen die moeite hebben met de
wijze waarop bestuurders en ambtenaren opereren. De inwoners
kennen de wetten en regels niet en zijn niet thuis in de
overheidscultuur. Hierdoor krijg je vaak misverstanden en
frustraties. Ik probeer partijen op dezelfde golflengte te brengen.
De ene keer werk ik voor een gemeente, de andere keer
begeleid ik inwoners. Het is heel leuk werk. En het geeft erg
veel voldoening als het gewenste resultaat wordt bereikt.”
Directeur adviesbureau BMC
In de toekomst zijn de decentralisering van taken en de bezuinigingen
cruciaal voor het lokaal bestuur. Voor gemeenteraadsleden
betekent het dat zij zich hun kaderstellende
rol goed eigen moeten maken.
BMC is kennispartner van Raadslid.Nu, de Nederlandse
Vereniging voor Raadsleden. Het adviesbureau, dat al decennia
een toonaangevende rol speelt in de wereld van lokale
overheden, helpt veel gemeenten bij het oplossen van
nieuwe, complexe vraagstukken.
Als adviesbureau voor de publieke sector willen wij een bijdrage
leveren aan de kwaliteit van het lokale openbaar be-
Meer schaal-
vergroting,
meer samen-
werking
stuur, dus ook zéker aan het hart daarvan: de gemeenteraad.
BMC ondersteunt gemeenteraden met diverse
visietrajecten op maat. Dat doen we ook voor colleges van
B&W. Nee, dat werkt geen verschillende loyaliteiten in de
hand. Het gaat in het dualisme juist om het samenspel en
ieders positionering daarin. We hebben hiervoor een heel
aardige spelsituatie ontwikkeld. Die werken we helemaal
op maat uit, toegespitst op de eigen lokale en politieke
omgeving van de opdrachtgever.
Hoe het politieke spel in 2020 gespeeld wordt en waar het
over zal gaan? De tendens is dat gemeenten meer taken en
verantwoordelijkheden krijgen. Dat betekent dat gemeenten
een grotere bestuurskracht moeten hebben. Dat zal
leiden tot meer schaalvergrotingen en een toename van allerlei
samenwerkingsvarianten waarin gemeenten een van
de spelers zullen zijn, meestal in een regisserende rol. Gemeenten
worden zo steeds meer onderdeel van de samenleving.
Het spel zal gaan over de zorg en de onderkant van de arbeidsmarkt
en over ruimtelijke ordening. De gemeente
krijgt een grotere verantwoordelijkheid voor de kwetsbare
groepen, voor de veiligheid in buurten en wijken.
raad.2011 | 65

Jasmijn Miete start
Politiek Adviesbureau
PAB
gemeenteoplossingen
René Notenbomer, directeur van GemeenteOplossingen
de kennis
ligt op straat
tekst Thomas Cech / fotografie Roelof Bos
GemeenteOplossingen biedt
al 15 jaar webbased innovaties
voor overheidsinstellingen.
Voor raadsleden is er het
De afgelopen jaren hebben technologische
innovaties burgers én beter geïnformeerd
én ervoor gezorgd dat ze deze
informatie op eenvoudige wijze met andere
burgers kunnen delen. Notenbomer
is van mening dat deze informatie
de politiek nog niet voldoende bereikt.
“The wisdom of the crowd is enorm,
maar er blijft nog teveel kennis op straat
liggen. De meeste raadsleden laten zich
voornamelijk informeren door de ambtelijke
organisatie en deze informatie
kan gekleurd zijn. Volledig objectieve informatie
bestaat niet, maar wanneer
een raadslid verschillende informatiebronnen
raadpleegt, dan is de kans groter
dat de pluriformiteit van de samenleving
in de besluiten van de raad tot zijn
recht komt.”
Raad2020
Als specialist in innovatieve webbased
oplossingen voor de overheid ontwikkelde
GemeenteOplossingen een zeer
veelzijdig Raadsinformatiesysteem. Notenbomer:
“Samen met onze klanten en
onze partner Sdu Uitgevers werken we
nu aan de toekomst. In het nieuwe concept
Raad2020 wordt innovatieve technologie
gecombineerd met betrouwbare
content, kennis en dialoog. Het
resultaat is een volksvertegenwoordiger
die perfect op de hoogte is van de mogelijkheden,
meningen en eventuele oplossingen
voor een bepaald thema. Het
op de hoogte zijn heeft niet eindeloos
speurwerk, diepte-interviews en ander
researchwerk gekost. Slimme technologie
structureert kennis en maakt deze
integraal toegankelijk via de raadsite,
digitale fractiekamers en apps.”
Kennis structureren
Raad2020 maakt informatie toegankelijk
voor gemeenteraadsleden, om een
beter inzicht te krijgen in alle belangrijke
ontwikkelingen in de gemeente. Agendapunten,
documenten en themadossiers
vanuit de eigen organisatie worden
aangevuld met extra content: videowebcasts,
social media, naslagwerken
en expertisedatabases. Ook hulpmiddelen
voor het stimuleren van de openbare
dialoog en het structureren van kennis
worden opgenomen in Raad2020. GemeenteOplossingen
is in de levering van
deze integrale informatieketen uniek.
Op de app zijn ze natuurlijk extra trots.
“Dat we zo snel met de juiste technieken
mee kunnen gaan is wel een verdienste
voor iedereen binnen GemeenteOplossingen.
Het kenmerkt ook echt onze organisatie”,
aldus Notenbomer.
Van debat naar kennis
De discussies en standpunten van de
straat als kennis bij het raadslid krijgen
is ronduit een uitdaging, beseft Notenbomer.
“Over negentig procent van de
thema’s waar het raadslid mee bezig is,
zullen individuele burgers zich niet bekommeren.
Maar de tien procent die
overblijft, is groot en relevant genoeg
om hier toch mee bezig te zijn. Het ultieme
doel is in ieder geval de straat mee
te laten praten over een onderwerp en
de uitkomst van die discussie toegankelijk
te maken voor het raadslid. En natuurlijk
ook het participeren en luisteren
naar deze discussies door raadsleden.
Hierbij worden ze geholpen door de
Raadsinformatiesysteem,
dat verschillende soorten
kennis voor een raadslid ont-
sluit en toegankelijk maakt.
techniek. Tien tot vijftien jaar geleden
was dit toch lastig. Tegenwoordig is er
door het gebruik van social media de
mogelijkheid om de burgers met elkaar
te laten praten over een onderwerp en
ook om dit als buitenstaander te bekijken
en er je voordeel mee te doen. Dit is
wat Raad2020 beoogt.”
Papierloos
Sinds september wordt er in Flevoland
succesvol gewerkt met iPad’s en een
app. Sinds begin oktober zijn ze in Amsterdam
stadsdeel Zuidoost ook met de
app van GemeenteOplossingen aan de
slag. Griffier Sjam Jokhan: “De resultaten
zijn zeer positief en de besparingen
in papierverbruik zijn enorm. Elke verandering
is even wennen natuurlijk,
maar het verloopt bijzonder soepel. Nu
staan alleen de raadsstukken erin, maar
vanaf november worden de videoverslagen
ook toegankelijk via de app. Het
is echt de toekomst.” Ook is Gemeente-
Oplossingen in samenwerking met Sdu
Uitgevers bezig om kennisbronnen toegankelijk
te kunnen maken via het systeem.
Notenbomer: “De gedachte is dat
alle burgers toegang hebben tot bestuurlijke
informatie en op die wijze zal
het raadslid er ook iets voor terug krijgen.
Met zijn allen weten we gewoon
meer en de hedendaagse techniek
(maar ook de mindset van de burgers)
maakt het mogelijk om deze kennis te
gebruiken en dus mee te nemen in de
beslissingen in de raadszaal. Dat is in de
ogen van GemeenteOplossingen de gemeenteraad
van de toekomst, en met
ons systeem dragen we er graag aan bij
dit mogelijk te maken.”
raad.2011 | 67

obmc
consulting
Frank Rozenberg is directeur van OBMC Consulting en combineert zijn advieswerkzaamheden met het
raadslidmaatschap in de gemeente Leidschendam-Voorburg. Hij is tevens secretaris van de Nederlandse
vereniging voor raadsleden, Raadslid.Nu. Verder is hij lid van de VNG-commissie Bestuur en Veiligheid.
meer succes
met
bezuinigen
OBMC Consulting BV en Schotman Achttienribbe,
Adviseurs voor Bestuur en Organisatie,
hebben onlangs de Bezuinigingskiezer.nl
gelanceerd. Dit praktische
hulpmiddel geeft gemeenten inzicht hoe
en waar het best bezuinigd kan worden.
Maatwerk opties
Frank Rozenberg van OBMC Consulting
legt uit: “Bezuinigingskiezer.nl leidt een
gemeente naar een viertal mogelijke
thema’s om bezuinigingen te realiseren.
Het gaat daarbij om een op de gemeentelijke
situatie afgestemd programma,
met opties op het gebied van kerntakendiscussie,
uitbesteding, samenwerken
en procesoptimalisatie.” Aan de hand
van een aantal vragen stelt Bezuinigingskiezer.nl
een specifiek profiel voor een
gemeente op. “Na het invullen van de
gemeentenaam, de rol die men heeft,
dus bestuurder, raadslid of ambtenaar,
en het beantwoorden van de vragen is
het profiel te downloaden. ”Het profiel
bestaat uit een korte omschrijving van
de gemeente, een pdf-bestand met de
Bezuinigingskiezer.nl
helpt de uitgaven
duurzaam te verlagen
uitkomsten van de IFLO-begrotingsscan,
de score op de vier thema’s en een nadere
toelichting op deze thema’s. Ook
bevat het profiel een aantal aandachtspunten
om bij een bezuinigingsoperatie
rekening mee te houden.
Stoere doelen
Rozenberg: “Mijn collega Wim Schotman
en ik weten maar al te goed hoe het
met bezuinigingen gaat. Er worden stoere
doelen gesteld, in de gemeenteraad
volgen hevige discussies over de bezuinigingen
en na verloop van tijd liggen de
uitgaven weer op hetzelfde zo niet hoger
niveau. Bezuinigen heeft daarmee veel
weg van het volgen van een dieet. In
onze verbeelding zien wie onszelf na een
paar maanden lijnen altijd met een six
pack voor de spiegel staan. In de praktijk
komt daar door het zogenoemde jojoeffect
meestal niets van terecht. ”Hij
wijst erop dat door onrealistische bezuinigingsdoelen
te stellen, een terugval in
de oude situatie, of soms nog erger, vaak
plaatsvindt.
tekst Hans Bongers / fotografie Joop Wever
We willen allemaal
bezuinigen: maar
veel voorstellen
leveren in de prak-
tijk nauwelijks iets
op. Met haalbare,
realistische plan-
nen komen is een
vak apart. Twee
adviesbureaus
slaan de handen
ineen en presen-
Beide adviseurs hebben al veel gemeenten in deze situaties
kunnen helpen. “Onze ruime kennis van en ervaring met bedrijfsvoering
en bestuurlijke processen in gemeenten hebben
wij nu vertaald naar de Bezuinigingskiezer.nl. Met dit instrument
verwachten we veel gemeenten te helpen met succesvolle
bezuinigingen.” Op Bezuinigingskiezer.nl. is meer informatie
is te vinden.
Verdere verdieping
Samenwerken is een optie waarmee structureel veel kosten
kunnen worden bespaard. Een goede invulling daarvan is ook
niet altijd even gemakkelijk te vinden. Rozenberg: “Op dit punt
willen we een verdere verdieping aan Bezuinigingskiezer.nl
geven. Samenwerken is niet alleen een item om bezuinigingen
te realiseren, maar ook een middel om de kwaliteit van de gemeentelijke
dienstverlening naar bestuur, inwoners en bedrijfsleven
te waarborgen. Het gaat dan om de Samenwerkingskiezer.nl.
Op dit moment werken we er hard aan om ook
deze zo snel mogelijk voor gemeenten beschikbaar te hebben.”
Samenwerkingskiezer.nl werkt volgens hetzelfde principe als
de Bezuinigingskiezer: aan de hand van een aantal vragen
wordt voor uw gemeente een samenwerkingsprofiel opgesteld.
Deze vragen hebben betrekking op de situationele samenwerking
(met welke partner samengewerkt gaat worden),
het zelf als centrumgemeente optreden of van een andere gemeente
met die rol gebruikmaken, het SETA-model (Samen
En Toch Apart), het inrichten van een shared service of de gezamenlijke
ambtelijke uitvoeringsorganisatie.
Ook de vraag of toch herindeling een meer passende oplossing
is, wordt door de samenwerkingskiezer beantwoord.
Wie meer wil weten over dit instrument kijkt op de website
Samenwerkingskiezer.nl.
OBMC Consulting
teren‘Bezuinigings- kiezer.nl’, een
instrument dat
gemeenten helpt
de uitgaven duur-
zaam te verlagen.
OBMC Consulting B.V. is een gespecialiseerd adviesbureau
op het gebied van strategische beleidsadvisering,
bestuurlijke organisatie (zoals samenwerking
tussen en herindeling en fusie van gemeenten) en
veiligheid (politie, brandweer, veiligheidsregio’s en
gemeentelijk veiligheidsbeleid). OBMC Consulting
geeft heldere en pragmatische adviezen met oog
voor de politiek-bestuurlijke context en de operationele
uitvoerbaarheid.
Wilt u meer weten over OBMC Consulting? Kijk dan
op www.obmc.nl.
raad.2011 | 69

wecycle
De producenten
en importeurs van
elektrische appa-
raten en energie-
zuinige verlichting
hebben sinds de
start van hun natio-
naal inzamel-
systeem in 1999
inmiddels meer
dan één miljard
kilo afgedankte ap-
paraten en spaar-
lampen (e-waste)
duurzaam laten
inzamelen en
recyclen. Dit is een
mijlpaal op een
nog lange weg naar
het inzamelen en
recyclen van al het
e-waste dat vrij-
komt in Nederland.
70 | raad.2011
Mijlpaal inzameling
elektronisch afval
1 miljard kilo
In Nederland organiseert Wecycle de
inzameling en recycling van afgedankte
elektrische apparaten en kapotte
energiezuinige verlichting. Ook
Wecycle passeerde een mijlpaal door
in 2010 voor het eerst meer dan 100
miljoen kilo e-waste in te zamelen:
een stijging van 27 procent ten opzichte
van het jaar ervoor. De goede
resultaten in 2010 zijn toe te schrijven
aan meerdere factoren. Wecycle
heeft afgiftecontracten gesloten met
alle gemeenten en een inzamelconvenant
ondertekend met de Branchevereniging
Kringloopbedrijven Nederland.
De stijging in de inzamelresultaten is
het meest zichtbaar bij groot witgoedapparaten
(bijvoorbeeld wasmachines,
vaatwassers, magnetrons)
en kleine elektrische apparaten. Jan
Vlak, directeur Wecycle, is verheugd
over de forse stijging van de inzameling:
“Wecycle garandeert dat alle apparaten
die in ons systeem komen,
verantwoord worden gerecycled.
Hierdoor hoeven minder grondstoffen
te worden onttrokken aan de natuur
en komen schadelijke stoffen
niet in het milieu terecht. Gebruikte
apparaten komen ook niet terecht in
de illegale export.” Wecycle rapporteert
over de resultaten aan het ministerie
van Infrastructuur en Milieu.
Hulp voor gemeenten
Op dit moment wordt ruim veertig
procent van al het vrijgekomen ewaste
geregistreerd gerecycled. De
Europese Unie bereidt een nieuwe
richtlijn voor die ertoe leidt dat over
tien jaar zo’n tachtig procent van het
vrijgekomen e-waste moet worden
ingezameld. “Wecycle doet er alles
aan zoveel mogelijk in te zamelen”,
zegt Vlak. “Zo krijgen gemeenten
hulp en ondersteuning om de gescheiden
inzameling van e-waste bij
hun inwoners te stimuleren. Zij kunnen
een aanvraag doen uit het Wecycle-fonds
voor pilots om de inzameling
van e-waste te stimuleren en
communicatieprojecten die daaraan
bijdragen. Ook onze accountmanager
kunnen ze vragen om advies.”
Met name voor kleine apparaten en
spaarlampen vraagt Wecycle extra
om de aandacht: nog steeds verdwijnt
hiervan zo’n twee kilo per persoon
in de vuilnisbak, in totaal zo’n
33 miljoen kilo per jaar.
monique leyenaar
Hoogleraar Vergelijkende Politicologie i.h.b. Politieke Participatie en Politieke Vernieuwing, Radboud
Universiteit Nijmegen
Het politieke landschap heeft wel iets weg van de glazen
bolletjes die toeristen van de meest onmogelijke oorden
mee naar huis slepen. Binnenin zit een markant tafereeltje
opgesloten: de slag bij Waterloo, de Lorelei op de Drachenfels,
een dansend paar onder de Eifeltoren of erger. Als je er
niet aankomt, blijft alles in serene rust. Maar houd je het
ding even op zijn kop, dan steekt er een woedende storm
op van witte sneeuw, gouden glitters, groene blaadjes of
blauwe regen die het geheel een totaal ander aanzien
geeft. Na verloop van tijd keert de rust terug en blijkt alles
bij het oude te zijn gebleven. Verandering vereist dus continu
ingrijpen.
Glazen Bol
Mutatis mutandis geldt dit ook voor het raadslid. Om nog
even bij de metafoor van de glazen bol te blijven: de afgelopen
jaren is er door velen aan geschud, maar papier is
geduldig en bureauladen en ronde archieven zijn gulzig en
onverzadigbaar. Het blijft dus maar al te vaak bij schuddebollen,
maar als de confetti is neergedaald is er ten principale
weinig veranderd.
Teneinde werkelijk over het raadslid van de toekomst te
kunnen spreken, zijn er wezenlijke veranderingen nodig die
te maken hebben met de rol van de politieke partijen en de
rol van burgers in het besluitvormingsproces. Om de bol
geschikt te maken om veranderingen te kunnen zien, is het
nodig om, na eerst flink schudden, het geheel te bevriezen.
In het aldus ontstane peilglas zien we dat de personalisering
van de politiek zich verder heeft gemanifesteerd en
onder meer heeft geleid tot veel meer ‘persoonspartijen’
met vrienden en volgers in plaats van leden en met de sociale
media in plaats van organisaties. De raadsleden zullen,
afhankelijk van het issue, samenwerking zoeken bij andere
raadsleden en zich in hun stemgedrag vooral laten leiden
door de mening van hun vrienden en volgers. Bestaande
politieke partijen kunnen hier natuurlijk ook op inspelen,
maar dienen dan veel minder aan fractiediscipline te hechten
of raadsleden te stijven in een verkrampte opvatting
van het hen door de kiezers verstrekte absolute mandaat.
Een tweede ontwikkeling is dat groepen burgers zich direc-
ter met de besluitvorming zullen willen bemoeien en niet
zoals dat nu gebeurt alleen in de eerste fasen van het besluitvormingsproces.
De instrumenten – zoals burgerjuries,
participatieve begroting, referenda – zijn ontwikkeld, geevalueerd
en in de praktijk getoetst, maar ondanks alle lippendienst
die aan burgerparticipatie wordt bewezen, zien
velen alleen maar beren op de weg naar grotere politieke
invloed van burgers.
Kortom, er zijn vele rijke gedachten ontwikkeld om het
raadslid van de toekomst gestalte te geven. Maar vooralsnog
zitten ze grotendeels als legosteentjes in een grote
doos. Zolang die doos wordt gezien als de ‘bol van Pandora’
zal het vrees ik bij schudden blijven.
raad.2011 | 71

the flexible
platform
Berend Aanraad, mede-oprichter van The Flexible Platform
Gemeente Eindhoven
werkt aan duurzaamheid
volgens Zweeds model
the natural
step, succes
in de kern
Twee decennia na de start in Zweden hebben honderden bedrijven,
overheden en organisaties succesvol gebruik gemaakt
van het framework om wezenlijke stappen richting duurzaamheid
te zetten en duurzaamheid in hun strategie in te bedden,
inmiddels in meer dan vijftig landen over de hele wereld.
Context
“The Natural Step Framework fungeert als een gedeelde taal
en biedt context aan alle instrumenten en concepten voor
duurzaamheid die veel organisaties al gebruiken, maar die nog
niet op een strategische manier worden gebruikt en daardoor
niet tot hun volle potentie worden benut”, zegt Berend Aanraad.
Hij is mede-oprichter van The Flexible Platform, dat werk
maakt van The Natural Step in Nederland. Hij heeft zich gespecialiseerd
in New Business Development op het gebied van
duurzaamheid en de vertaling van MVO naar de praktijk. Door
anders te kijken naar maatschappelijke vraagstukken en de zaken
te benaderen vanuit ‘disruptive innovations’ biedt Aanraad
tekst Peter Smit / fotografie The Flexible Platform
Twintig jaar gele-
den ontwikkelden
wetenschappers
in Zweden een
definitie van duur-
zaamheid, die ie-
dereen kan accepte-
ren, omdat het
ondernemers en overheden inzichten die aanzetten tot denken
maar vooral tot doen.
Aanraad: “Vaak ontbreekt het organisaties aan een definitie
van succes en een visie op de rol van de eigen organisatie in
een duurzame samenleving. Daardoor weten organisaties
vaak niet waar ze naartoe moeten navigeren. Vervolgens belanden
veel organisaties in de details, zonder het grote overzicht
en de verbanden te zien. Wij helpen hen om duurzaamheid
in de kern van hun organisatie te krijgen.”
Schaakspel
Oprichter van The Natural Step en voormalig oncoloog, Dr.
Karl-Henrik Robèrt, vergelijkt het belang van een strategische
benadering van duurzaamheid met een schaakspel. “De complexiteit
van het schaakspel maakt dat we niet van tevoren alle
stappen exact kunnen voorspellen, maar we kunnen wel een
definitie van succes op basis van principes formuleren, zoals
schaakmat. Daarnaast zijn de regels van het spel essentieel
om de juiste stappen richting winst te kunnen zetten. Dit geldt
ook voor een complex probleem als duurzaamheid: voordat
we stappen in de richting van duurzaamheid kunnen zetten,
moeten we eerst een heldere definitie van succes hebben vastgesteld.”
Steeds meer bedrijven en overheden werken volgens deze
aanpak. Voorbeelden hiervan zijn Nike, IKEA, Interface, Philips,
Dublin, Vancouver, Portland en sinds kort ook de gemeente
Eindhoven. Aanraad: “Voor Eindhoven betekent dit dat in
de komende vier jaar alle projecten, afdelingen, processen en
ook de besluitvorming uitgaan van de universele duurzaamheidsprincipes.
In Eindhoven hebben we in de eerste fase onder
meer workshops gehouden. Hieraan namen meer dan 250
personen deel. Iets wat in deze fase weer heel duidelijk beves-
generiek, universeel
en tóch concreet en
operationeel is.
The Natural Step
heeft sinds een jaar
ook een Nederland-
severtegenwoor- diging.
tigd werd, is dat samenwerking tussen het bedrijfsleven, kennisinstellingen
en de overheid nodig is om het succes, dat
Eindhoven voor ogen heeft, in de praktijk ook echt mogelijk te
maken. Open innovatie en weten waar de kennis zich bevindt,
zijn cruciaal voor een succesvolle duurzame gemeente.”
‘MVO doe je zo’
The Natural Step in Nederland ondersteunt het project ‘MVO
doe je zo’, dat dit jaar in de provincie Gelderland is gestart.
Initiatiefnemers van dit project zijn Judy van der Lijke (the Sustainability
Company) en Peter Smit (Actorion Communicatie).
‘MVO doe je zo’, een digitaal platform voor MKB-bedrijven en
gemeenten, is gebaseerd op The Natural Step Framework.
“We willen bedrijven en gemeenten helpen om op een praktische
wijze werk te maken van duurzaamheid en maatschappelijk
verantwoord ondernemen. Het platform krijgt onder
meer een bedrijfsscan, een productenscan en een MVOmarktplaats
waar vraag en aanbod bij elkaar komen”, aldus
Van der Lijke. ‘MVO doe je zo’ heeft een eigen Kennis Council.
In deze groep van deskundigen heeft ook Berend Aanraad zitting
genomen.
De website ‘MVO doe je zo’ gaat naar verwachting begin 2012
de lucht in. Naast de genoemde scans, die worden gemaakt
door de Radboud Universiteit Nijmegen, geeft de site algemene
informatie over The Natural Step en specifieke informatie
over gemeenten en bedrijven die aan het platform gaan
deelnemen. Bezoekers kunnen straks in één oogopslag zien
welke bedrijven zich op het gebied van maatschappelijk verantwoord
ondernemen en duurzaamheid onderscheiden.
www.flexibleplatform.nl
De hoofdtaak is
het verduurzamen
van de samenleving.
Eindhoven is de
eerste grote
gemeente die dit
model met de hele
organisatie volgt.
raad.2011 | 73

iblionet ID
tekst Thomas Cech / fotografie Roelof Bos
Wat voor gemeente
wil je zijn voor je
burger? Volgens
Biblionet ID is dit
een belangrijke
vraag die elk raads-
lid zichzelf zou
moeten stellen.
Met hun producten
als het digitale loket
kunnen zij gemeen-
ten helpen een gro-
te stap richting de
toekomst te zetten.
Het soort digitaal
loket en hoe dat
digitaal loket is
ingericht, draagt
enorm bij aan de
beeldvorming
over de gemeente,
aldus directeur
Michiel Verbeek.
74 | raad.2011
Jasmijn Miete start
Politiek Adviesbureau
PAB
digitaal loket
is de toekomst
Biblionet ID levert complete service op het gebied van digitale
loketten en sociale kaarten, nu al voor ruim honderd gemeenten,
bibliotheken en maatschappelijke instellingen. Ze onderscheiden
zich doordat ze zich zowel met de techniek, vormgeving
als dataverzameling bezighouden, als ook met scholing
en databeheer. Michiel Verbeek, zelf acht jaar wethouder en
zeven jaar raadslid geweest, is er directeur. Hij geeft aan hoe
de producten van Biblionet ID de gemeente van de toekomst
helpen vormgeven: “De mate waarin en de manier waarop een
gemeente zijn inwoners informeert is erg belangrijk. Het ouderwets
zenden van informatie is niet meer voldoende. De huidige
maatschappij verlangt interactieve en op elkaar afgestemde
en geïntegreerde toepassingen van een website.
Klakkeloos de papieren brochure online plaatsen is niet meer
voldoende en laat volgens mij een verouderde indruk achter.”
“In essentie is een digitaal loket een instrument om grote complete
hoeveelheden informatie toegankelijk en inzichtelijk te
maken”, vervolgt Verbeek. “Dit is in sommige gemeentes een
behoorlijk heet hangijzer. De digitale loketten van Biblionet ID
zorgen ervoor dat de inwoners goed geïnformeerd worden en
blijven. Een digitaal loket is niets meer en niets minder dan een
informatieve website voor iedereen die vragen heeft of informatie
zoekt over bijvoorbeeld wonen, welzijn, sport en zorg of
opgroeien en opvoeden. Zo kan een ouder die informatie zoekt
over de groei en ontwikkeling van zijn peuter terecht op het
digitale Centrum voor Jeugd en Gezin.”
Theoretisch klinkt dat vanzelfsprekend en eenvoudig. Toch
blijken genoeg gemeentelijke informatievoorzieningen een
doolhof voor een argeloze burger. Sluit een digitaal loket wel
aan bij de kennis en behoefte van de doelgroep, vooral de ou-
Michiel Verbeek, directeur Biblionet ID
Biblioned ID
Naast het digitale (Wmo-)loket is Biblionet ID verantwoordelijk
voor nog een aantal interessante producten
en diensten. Biblionet ID heeft bijvoorbeeld
goede ervaring met hun chatbot (digitale assistent)
in het CJG. Verbeek: “Deze is zelfs door Kassa goedgekeurd!”
Verder is Bibilonet ID goed in het opstellen
van de sociale kaart (organisaties en producten in
kaart brengen binnen een samenhangend thema) en
zijn ze erg trots op Bemiddelpunt. Verbeek legt uit:
“Bemiddelpunt is een online platform waar enerzijds
mensen hun hulpbehoeftes kunnen aangeven en anderzijds
mensen hun hulp kunnen aanbieden. Vergelijk
het maar met de ouderwetse briefjes in de supermarkt.
Het is soort ‘sociale marktplaats’. Dit initiatief
is inmiddels door een aantal gemeenten omarmd en
de resultaten zijn veelbelovend.”
dere doelgroep? Deze vraag wordt Biblionet ID met regelmaat
gesteld. “Misschien niet bij alle oudere hulpvragers, maar de
groep ouderen die wel vaardig is met de computer en internet
wordt steeds groter. En vergeet de familieleden en andere ondersteuners
van hulpvragers niet!”
Nieuw Wmo-model
Het project De Kanteling van de VNG (Vereniging van Nederlandse
Gemeenten) inspireerde Biblionet ID om een nieuw digitaal
Wmo-loket te ontwikkelen, in samenwerking met een
aantal voorhoedegemeenten (o.a. Kerkrade, Doetinchem, Tilburg
en de regio Rivierenland). De VNG heeft dit initiatief positief
ontvangen. Het nieuwe loket is niet gericht op ‘het recht
op zorg’, maar op ‘zorg en hulp op maat’. Bezoekers van de
site worden geholpen om na te gaan wat ze nog zelf kunnen
doen. Ze krijgen tips en verhalen om samen met hun directe
omgeving problemen op te lossen. Pas in laatste instantie komen
de collectieve en individuele voorzieningen in beeld. Het
is straks de bedoeling dat de Wmo-consulenten bij de mensen
thuis komen om onder andere een goede inschatting van de
situatie te maken en advies op maat kunnen geven. Verbeek:
“Ik kan me goed voorstellen dat het nieuwe digitale Wmo-loket,
of zelfs de app-versie ervan, als hulpmiddel gebruikt worden
tijdens zo’n huisbezoek en het gesprek. De consulent zal
met een tablet samen met de burger door het digitale loket
browsen. Alle informatie is digitaal on the spot beschikbaar.”
“Maar,” vervolgt Verbeek “kinderen of kleinkinderen, kunnen
ook op afstand het digitale loket van de gemeente van ouders
of grootouders raadplegen om op die manier hulp te kunnen
bieden. Onze digitale loketten sluiten zo op verschillende manieren
aan bij verschillende doelgroepen.”
raad.2011 | 75

aadslid in beeld
Jan Heijman, 48 jaar
VVD, Tilburg
Raadslid sinds maart 2010
Waarom raadslid?
Toen ik in 2008 naar Tilburg kwam en
ik actief werd in de Tilburgse VVD, was
het tijd om mij kandidaat te stellen.
Lokale politiek is het meest direct,
de lijnen tussen burger, gemeente-
organisatie en politiek zijn laagdrempelig,
zodat je ook concreet zaken
voor elkaar kan krijgen.
Ambitie?
Ik probeer vooral een zo goed mogelijke
volksvertegenwoordiger te zijn
(en is eigenlijk niet het vak van raadslid
het leukste vak in de politiek?).
Als er dan kansen komen om iets
anders te gaan doen, kijk ik wat ik daar
mee wil.
De aantrekkelijkste kant?
Er zijn heel veel leuke kanten aan de
raadsfunctie. Ik ben voor mijn partij
onder andere woordvoerder op het
gebied van Wonen, Bouwen, Natuur
en Milieu. Omdat je op dit gebied
direct te maken hebt met het leven
en de wensen van burgers vind ik dat
ook direct een van de charmantste
dingen.
Minder leuk...
Het is niet een kwestie van minder
leuk, maar je bent aan het raadslidmaatschap
veel tijd kwijt. Het betekent
wel dat je minder tijd heb voor
familie en vrienden en er lekker op uit
gaan op een moment dat je er zin in
hebt.
Tip voor de toekomst
Positief en optimistisch naar de toekomst
kijken. We moeten vooral beseffen
dat de euro- en bankencrisis
vervelend is, maar ook dat het maar
een tijdelijke terugslag is en dat uiteindelijk
alles weer beter zal gaan.
raad.2011 | 77

osslo
tekst Peter Smit / fotografie Harm ten Brink
Open source soft-
ware en open stan-
daarden zijn niet
meer weg te denken
uit de gemeentelijke
praktijk van alle
dag. Na het Rijk,
de provincies,
waterschappen en
uitvoeringsorgani-
saties oriënteren
nu ook de lokale
overheden zich in
toenemende mate
op vrijelijk her-
bruikbare software.
78 | raad.2011
hergebruik
software
voordeliger
De jaarlijkse monitor van NOiV (Nederland
Open in Verbinding) geeft aan dat
meer dan de helft van de gemeenten
concrete plannen heeft om open software
toe te passen. De kernvraag is waar
ze dan terecht kunnen voor de uiteindelijke
implementatie. Om hieraan tegemoet
te komen is drie jaar geleden de
Open Source Software Leveranciers Organisatie
opgericht, afgekort OSSLO.
Aanspreekpunt
“Wij zijn de landelijke brancheorganisatie
die zich inzet voor de toepassing van
open source software en open standaarden
binnen organisaties. Van grote
generieke dienstverleners tot en met
gespecialiseerde bedrijven, de belangrijkste
spelers op dit gebied zijn vertegenwoordigd”,
vertelt Marc Vloemans,
voorzitter van OSSLO. “Onze organisatie
is in Nederland het centrale aanspreekpunt
voor de markt op het gebied
van open technologie.”
En: “We hebben de OSSLO Referentie
Matrix in het leven geroepen. Hier tref-
Steeds meer gemeenten
kiezen voor open source
software
fen belangstellenden een overzicht aan
van de meeste toegepaste open applicaties;
van zogenaamde ‘operating’ systemen
tot en met specialistische desktoptoepassingen.
Voor medewerkers,
ketenpartners, burgers en andere belanghebbenden.
Bezoekers kunnen anoniem
op dit onderdeel van onze website
www.osslo.nl zoeken naar producten,
diensten, aanbieders en referenties.
Voor specifieke vragen kunnen zij vervolgens
terecht bij experts.”
Vrijheden
Meer dan met traditionele software is
toegestaan geeft open source software
gebruikers aanzienlijke vrijheden bij het
gebruik ervan. Zij mogen naar wens de
software (laten) aanpassen naar eigen
specifieke behoeften en delen met een
ongelimiteerd aantal gebruikers. Een ander
groot voordeel is dat de software
wordt gekenmerkt door afwezigheid van
licentiekosten. Iets wat in tijden van bezuinigingen
een extra reden kan zijn om
de koers te veranderen. Door de toene-
Marc Vloemans, voorzitter van OSSLO
mende populariteit besluiten steeds meer gemeenten om
open source software in gebruik te nemen.
Vloemans: “Open source software wordt in toenemende mate
toegepast binnen de gemeentelijke ICT-architectuur. Deze
software maakt immers uitsluitend gebruik van open standaarden
bij de uitwisseling van allerlei soorten gegevens. Juist
met de komst van de diverse basisregistraties zijn dergelijke
standaarden essentieel gebleken voor een betrouwbare gegevensuitwisseling
tussen een gemeente en haar vele partners in
de informatieketen.”
“Gebruikers kunnen de software naar eigen behoefte (laten)
aanpassen. Hoewel gemeenten in hun taakstelling op elkaar
lijken, hoeft dit zeker niet te gelden voor de specifieke wijze
waarop ze intern een en ander uitvoeren. Open source applicaties
bieden door de grote vrijheid om aanpassingen te mogen
plegen de gelegenheid naar eigen behoefte programma’s in te
richten en op maat te maken. Eigen wensen en eisen blijven
dus leidend en de organisatie en haar werkprocessen hoeven
daarmee niet aangepast te worden aan de software.”
Doublures
Het aloude gezegde ‘Elk wetje een eigen pakketje’ heeft juist
binnen de gemeentelijke wereld ervoor gezorgd dat er onnodig
gelijksoortige - en dus kostbare - software is ontstaan.
Waarbij de ene gemeente niet op de hoogte was dat eenzelfde
software bij de buren reeds was aangekocht en geïmplementeerd.
Laat staan dat ze het zomaar konden overnemen of delen.
Vloemans: “Open source software biedt de unieke mogelijkheid
om kostbare doublures te vermijden. Onder de term ‘Hergebruik
van software’ krijgen gemeenten voortaan de gelegenheid
om in de praktijk bewezen software van elkaar over te
nemen of te delen.”
Naast het hergebruik zorgt ook de afwezigheid van licentiekosten
voor besparingen. Er wordt betaald voor daadwerkelijk
geleverde diensten en niet voor het gebruiksrecht. Reguliere
zaken als beheer en onderhoud zijn ook voor open source geregeld.
“Er is al veel open source software beschikbaar”, aldus Vloemans.
“Zo hebben overheden al geïnvesteerd in allerlei applicaties,
zoals zaak- en content managementsystemen. Steeds
meer gemeenten ontdekken dat deze applicaties ook voor
hen beschikbaar zijn. De overstap naar open source is niet
moeilijk. De dienstverleners van OSSLO zorgen voor keuzevrijheid
uit gespecialiseerde leveranciers en ondersteuning
door betrouwbare partijen.”
raad.2011 | 79

kookraad
In 30 minuten een voedzame maaltijd op tafel
Het leven van een
raadslid is soms
hectisch. Meerdere
avonden per week
een vergadering
is eerder regel
dan uitzondering.
Zie dan nog maar
eens gezond te
eten! Voor Kook-
raad bedacht
Vitam Catering
twee gerechten
die makkelijk te
bereiden zijn.
Voor als u vlak
voor de raads-
vergadering toch
nog iets lekkers
én voedzaams
wilt eten.
80 | raad.2011
thaise
roerbak
Ingrediënten
600 g broccoli
300 g pandanrijst
1 ui
2 tenen knoflook
300 g kipfilet
1 potje bamboescheuten
1 bosje bosui
1 rode peper
3 el arachideolie
1 kippenbouillontablet
4 el oestersaus
1 el sojasaus
1 tl bruine suiker
zout, versgemalen peper
Bereiden
• Snijd een stukje van de onderkant van de broccoli. Breng
2 liter water aan de kook en kook de brocoli 2 minuten, schep
ze in een vergiet.
• Kook in het kookwater de rijst beetgaar volgens de aan-
wijzingen op de verpakking.
• Halveer de ui, snijd de helften in smalle partjes.
• Pel de knoflooktenen en snijd ze in plakjes.
• Snijd de kipfilet in ½ cm dikke reepjes.
• Spoel de bamboescheuten af met water en dep ze droog.
• Snijd de bosui kleine ringen.
• Halveer de peper, verwijder de zaadlijst en snijd in kleine ringen.
• Verhit olie in een wok en bak de knoflook ca. 1 minuut.
• Voeg de ui en rode peper toe.
• Voeg de reepjes vlees toe en roerbak op hoog vuur circa
3 minuten.
• Voeg de groente toe en schep goed door.
• Verkruimel het bouillontablet boven de wok, voeg de oestersaus,
sojasaus, suiker en 200 ml water en toe en breng het
al omscheppend aan de kook.
• Breng pittig op smaak met versgemalen zwarte peper.
pasta
met kip en broccolischeuten met gestoofde groene kool
& gegrilde paprika
Ingrediënten
gegrilde paprika’s
300 g schelpjespasta
olijfolie vierge
0,5 citroen
2 bosjes Basilicum
pijnboompitjes
0,5 knoflook
olijfolie
1 groene kool
tijm
0,5 bosje basilicum
75 g rucola
zout, versgemalen peper
pesto
Bereiden
• Breng alvast een pan met water en zout aan de kook voor de pasta.
De pasta
• Kook de pasta gaar volgens de gebruiksaanwijzing.
De pesto
• Hak basilicum fijn, houd een kwart achter.
• Pel en hak de knoflook.
• Voeg de pijnboompitjes, knoflook, basilicum samen en meng geheel met de staafmixer.
• Voeg langzaam wat olijfolie toe.
• Meng de olijfolie, met het sap van een halve citroen en de pesto met elkaar.
• Giet de pasta af en roer het pestomengsel erdoor.
De groene kool
• Snijd de groene kool in fijne reepjes.
• Verhit een pan met de boter en voeg de groene kool toe, stoof hard aan.
• Hak de tijm fijn en voeg toe.
• Voeg 100 ml water toe en doe de deksel op de pan.
De pasta afmaken
• Snijd de paprika’s in reepjes.
• Voeg dit samen met de groene kool en de basilicum toe aan de pasta.
• Breng ze op smaak met zout en peper.
Eventueel wat rucola toevoegen.
raad.2011 | 81

het ccv
tekst Heidi Letter (CCV) / fotografie Nationale Beeldbank
Raadsleden willen
hun kennis over
lokaal veiligheids-
beleid verbeteren.
Vooral over hun
eigen taken en
bevoegdheden en
over thema’s als
toezicht & handha-
ving, jeugdoverlast
en drugsoverlast
willen raadsleden
informatie. Dat zijn
enkele conclusies
uit het onderzoek
van het Centrum
voor Criminaliteits-
preventie en Veilig-
heid (CCV) in sa-
menwerking met
Raadslid.Nu. De
algehele conclusie
is dat raadsleden
82 | raad.2011
goed geïnformeerd
moeten zijn over
lokaal veiligheids-
beleid om hun
taken beter uit te
kunnen voeren.
onderzoek
ccv en
Raadsleden willen
meer weten over lokaal
veiligheidsbeleid
raadslid.nu
Met dit onderzoek willen het CCV en Raadslid.Nu, de Nederlandse
vereniging voor raadsleden, inzicht krijgen in de kennis
die raadsleden hebben over hun eigen taken en bevoegdheden
bij het lokale veiligheidsbeleid van hun gemeente. Ook is
raadsleden gevraagd aan te geven in welke mate zij nu hierop
invloed uit (kunnen) oefenen en hoe zij dit doen. Tot slot is de
informatiebehoefte op dit onderwerp in kaart gebracht. In totaal
hebben ruim 500 raadsleden deelgenomen aan dit onderzoek.
De gemeenteraad is verantwoordelijk voor het stellen van de
kaders en het controleren van de uitvoering van het lokale veiligheidsbeleid.
Hiermee kan de gemeenteraad invloed uitoefenen
op de koers van een gemeente en de te voeren regie. Het
hebben van kennis over de eigen taken en bevoegdheden is
Raadsleden ervaren weinig mogelijkheden om invloed uit te oefenen op de invulling van de politie op het
lokale veiligheidsbeleid en de bijbehorende prioriteiten.
van belang om de taak als raadslid goed te kunnen uitoefenen.
Zeker als het gaat om het integrale veiligheidsbeleid van een
gemeente.
Uit het onderzoek blijkt dat slechts 37 procent van de raadsleden
aangeeft over voldoende deskundigheid en informatie te
beschikken om tot goede lokale veiligheidsplannen te komen.
Ook geeft een meerderheid (54 procent) aan meer invloed op
het lokale veiligheidsbeleid te willen uitoefenen. Raadsleden
ervaren bijvoorbeeld weinig mogelijkheden om invloed uit te
oefenen op de invulling van de politie op het lokale veiligheidsbeleid
en de bijbehorende prioriteiten. Tot slot is de informatiebehoefte
over veiligheidsonderwerpen inzichtelijk gemaakt.
In totaal gaf 56 procent van de raadsleden aan informatie over
veiligheidsonderwerpen te willen ontvangen, zoals toezicht &
handhaving en jeugdoverlast.
Rol CCV
Het CCV draagt kennis over het lokale integrale veiligheidsbeleid
over aan raadsleden en stelt informatie beschikbaar. Hierbij
richt het CCV zich vooral op de gemeente als geheel, en de
veiligheidspartners met wie de gemeente samenwerkt voor
een goed afgestemd lokaal veiligheidsbeleid. Gemeenteraadsleden
vormen een belangrijke schakel in het veiligheidsbeleid
vanwege hun kaderstellende en controlerende rol. Zij bepalen
de prioriteiten en de kaders voor het lokale veiligheidsbeleid.
Om deze rol goed te kunnen vervullen, is het van belang dat
gemeenteraadsleden beschikken over de juiste en gewenste
Top 10 informatiebehoefte
raadsleden (veiligheids-
thema’s)
Toezicht & Handhaving 62%
Taken/Bevoegdheden gemeenteraad 52%
Jeugdoverlast 47%
Drugsoverlast 40%
Politie 36%
Huiselijk Geweld 32%
Veiligheidsregio 30%
Taken/Bevoegdheden burgemeester 30%
Hennepteelt 30%
Verkeersveiligheid 29%
informatie. In het komende jaar wil het CCV hier in samenwerking
met Raadslid.Nu invulling aan geven.
Het CCV gaat onder andere een webdossier voor raadsleden
ontwikkelen. Dit dossier moet informatie bieden over de rol,
taken en bevoegdheden van raadsleden op het lokale veiligheidsbeleid.
Ook wil het CCV een (digitale) handreiking ontwikkelen,
die inzicht geeft op welke wijze raadsleden een goed
lokaal veiligheidsbeleid kunnen vormgeven en bijhouden. Met
deze informatie wil het CCV raadsleden zo goed mogelijk informeren,
zodat zij hun taken op het lokale veiligheidsbeleid
beter kunnen uitvoeren.
In samenwerking met Raadslid.Nu wil het centrum ook bijeenkomsten
organiseren om theorie en praktijk met elkaar in verbinding
te brengen. Het bijwonen van deze bijeenkomsten
biedt raadsleden ook een ontmoetingsplaats en de kans om
ervaringen uit te wisselen en nieuwe inzichten op te doen.
Meer informatie
Bent u geïnteresseerd in het volledige onderzoeksrapport?
Deze vindt u als download op de website van het CCV:
www.hetccv.nl
raad.2011 | 83

moc
tekst Fred Teunissen / fotografie Rodney Kersten, Studio Bell
Er komt ongelofelijk
veel aan nieuwe
wet- en regelgeving
af op de gemeente-
lijke organisatie.
Om daaraan te
kunnen voldoen en
tegelijkertijd de
dienstverlening op
een hoger peil te
brengen, is een
kwantumsprong
nodig. Trefwoorden:
flexibele midoffices,
open standaarden,
uniforme en geza-
menlijke data.
“Het is geen kwestie
van domweg nieuwe
systemen neerzet-
ten. Het gaat er
vooral om de be-
staande systemen
84 | raad.2011
door middel van
een open archi-
tectuur en open
standaarden beter
op elkaar te laten
“De tijd dat één leverancier
een oplossing had
voor alles ligt achter ons”
aansluiten.”
taskforce
midoffice
community
Edward van der Geest is een bestuurder met een it-achtergrond,
een combinatie die je niet zo heel vaak ziet en die zeker
zal hebben bijgedragen aan zijn verkiezing tot voorzitter van
de taskforce MOC, het sturende orgaan van de Midoffice
Community (zie ook het kader over de MOC op pagina 86).
Van der Geest is al negen en een half jaar namens de partij
Gemeentebelang wethouder van de gemeente Nunspeet. De
laatste anderhalf jaar beheert hij de portefeuilles van Volkshuisvesting
en Ruimtelijke Ontwikkeling, Sport, Openbare
Ruimte en ICT. Voorafgaand aan zijn wethouderschap was hij
werkzaam als manager automatisering bij een dochterbedrijf
van Wehkamp. Uit zijn dagelijkse praktijk zal Van der Geest
tijdens ons gesprek wat voorbeelden aanhalen, maar we spreken
met hem in zijn hoedanigheid van voorzitter van de taskforce
MOC.
Edward van der Geest, voorzitter van de taskforce MOC
Van der Geest schildert de complexiteit
van de gemeentelijke automatisering:
“Je hebt allerlei soorten basisadministraties,
die we tot de backoffice rekenen.
De midoffice moet die vervolgens ontsluiten
naar de frontoffice, dus al die
plekken waar die gegevens nodig zijn in
de contacten met de burgers. Hier in
Nunspeet bijvoorbeeld hebben we een
applicatie van de SIM groep voor onze
frontoffice en de midoffice bestaat uit
een aantal applicaties van verschillende,
met elkaar samenwerkende leveranciers.
Daarnaast zijn er allerlei andere
applicaties, zoals Squit XO voor het vergunningenbeheer
en Cipers voor de be-
volkingsadministratie. Dat alles moet
naadloos kunnen samenwerken. Dat
kun je op twee manieren doen. De eerste
is koppelingen maken, zeg maar
draadjes, waarmee je die applicaties aan
elkaar verbindt. Dat is uiteindelijk niet
de beste oplossing. Want als er nieuwe
wensen komen vanuit de overheid, en je
raad.2011 | 85

moc
Midoffice Community
dus nieuwe applicaties of systemen in
gebruik moet nemen, dan moet je al die
draadjes opnieuw leggen. Op den duur
kan het om tientallen nieuwe verbindingen
gaan, telkens als de actuele situatie
zich ingrijpend wijzigt. Dat is uiteraard
geen doen. Daarom moet er een architectuur
zijn waardoor applicaties moeiteloos
op elkaar aansluiten. Leveranciers
van software moeten bij de ontwikkeling
van hun producten met die architectuur
rekening houden. Zo kom je tot een
integraal geheel in plaats van allerlei
punt naar punt koppelingen. Het gevolg
is dat je snelheid kunt maken en bovendien
scheelt het heel veel in de kosten
voor het beheer. Dit is de opgave waar
we nu voor staan. De gemeentelijke itsystemen
zijn complex. De tijd dat één
leverancier een oplossing had voor alles
ligt inmiddels ver achter ons. Het is geen
kwestie meer van domweg een nieuw
systeem neerzetten. Het gaat er vooral
om de bestaande systemen door middel
van een open architectuur en open standaarden
beter op elkaar te laten aansluiten.”
Samenwerking is het sleutelwoord bij
de aanpak van de grote uitdaging, die de
midoffice vormt, aldus Van der Geest.
Het is een samenwerking die drie dimensies
kent: enerzijds van de gemeenten
met de leveranciers, maar evengoed
van de respectievelijke leveranciers onderling.
“We zien de leveranciers van midofficeoplossingen
als strategische partners.
We willen aan de voorkant met ze samenwerken,
dus bij de ontwikkeling van
hun nieuwe producten, zodat die beter
aan onze behoeften voldoen. Samen
kunnen we hier goede afspraken over
maken. Binnen de taskforce MOC hebben
we dan ook een Partner Council. Op
dit moment nemen daar zo’n tien leve-
86 | raad.2011
De Midoffice Community is voortgekomen uit de Gebruikersvereniging
van PinkRoccade Local Government. Inmiddels heeft de organisatie de
vorm van een Stichting aangenomen en is zij onafhankelijk geworden
van bepaalde leveranciers, oplossingen of oplossingsrichtingen.
Het doel van de Stichting is in brede zin aandacht te geven aan de
midoffice. Niet alleen als een it-vraagstuk, maar ook of vooral als een
essentieel onderdeel van een betere bedrijfsvoering en een betere digitale
dienstverlening aan de burgers. De Midoffice Community werd in
2007 opgericht door een elftal gemeenten en telt inmiddels tachtig
deelnemers.
Meer informatie: www.midofficecommunity.nl
ranciers aan deel.”
De tasforce heeft trekjes van een pressiegroep,
die de leveranciers onder druk
zet. “Dat is ook goed,” erkent Van der
Geest, “want het gaat om grote investeringen
die met belastinggeld worden
gedaan. Dan mogen wij onze eisen stellen.
Maar we moeten ook realistisch zijn.
Nederland telt 418 gemeenten. Dat is
een beperkte markt voor it-bedrijven
om op te opereren. Zij moeten hun investeringen
ook kunnen terugverdienen.
Daar hebben we een gezamenlijk
belang bij, want wij als gemeenten zijn
gebaat bij de continuïteit van hun dienstverlening.
Daarom spreken we van een
strategisch partnership.”
Maar ook de gemeenten onderling moeten
hun samenwerking versterken, benadrukt
Van der Geest. “Je ziet dat er
ongelofelijk veel aan nieuwe regelgeving
afkomt op de gemeentelijke organisatie.
Denk aan het EU-dienstenloket
of aan OLO, het nieuwe stelsel voor omgevingsvergunningen.
Vaak wordt dat
met veel donder en geweld afgekondigd,
maar blijken er in de praktijk allerlei
problemen op te duiken waar vooraf
niet goed over was nagedacht, zoals definitiekwesties.
Of neem de BAG, de
Basisregistratie Adressen en Gebouwen.
Die moet allerlei onderliggende systemen
op elkaar aansluiten. Ook daar
doen zich definitieproblemen voor. Het
gevolg is dat er complexe situaties ontstaan.
Gemeenten moeten de winkel
verbouwen, maar tijdens de verbouwing
moet hij wel open blijven. Al die druk is
te groot voor individuele gemeenten,
zeker voor de kleinere. Daarom kun je
beter kijken naar best practices en niet
overal zelf het wiel gaan uitvinden. Wat
elders goed werkt kun je beter overnemen.
Bij deze best practices kun je aansluiten
voor de verdere ontwikkeling.
Binnen de Midoffice Community werken
we daarom aan zogenaamde kwartiermakersprojecten.
Die resulteren in concrete
producten en diensten waar gemeenten
direct behoefte aan hebben.
Zo realiseerden de gemeenten Veere,
Urk en Nunspeet een Belastingloket.
Twenterand, Urk en Bronkhorst ontwikkelden
een omgevingsloket en Huizen
en Veere een Burgerportaal GIS. Andere
kwartiermakersprojecten lopen nog, zoals
voor eHerkenning en Buitengemeentelijke
verhuizingen. Dat zijn allemaal
bouwstenen, die ook elders kunnen
worden ingezet.”
raadslid in beeld
Miriam Haagh-Reijne, 38 jaar
Partij van de Arbeid, Breda
Raadslid sinds maart 2006
Waarom raadslid?
Sinds 1997 ben ik werkzaam in het lokale
bestuur, wereldwijd. En overal
waar ik kwam, ontmoette ik gepassioneerde
raadsleden en bestuurders die
met kennis van hun eigen lokale situatie
er alles aan doen om vooruit te
komen. Die passie trok me enorm, dat
wilde ik ook graag zo ervaren.
Ambitie?
Natuurlijk! Op dit moment combineer
ik het werk als fractievoorzitter met
een baan en het moederschap. Een
prachtige combinatie die wel de nodige
flexibiliteit vraagt! Mijn liefde voor
het lokale bestuur is groot en ik hoop
in de toekomst mijn bestuurlijke kant
daarbij nog veel verder te ontwikkelen.
De aantrekkelijkste kant?
Voor mij is het de veelzijdigheid van
het raadswerk: diep in dossiers duiken,
overal in de stad en dorpen komen
en ervaren welke uitdagingen er
zijn, het ontmoeten van en samenwerken
met vele mensen die mijn leven
enorm verrijken!
Minder leuk...
Ik vind het snel groeiende populisme
in de Nederlandse politiek niet altijd
leuk. De debatten gaan vaak niet meer
over de inhoud, maar om one-liners.
Tip voor de toekomst
Er moet nog eens heel goed gekeken
worden naar de zwaarte van het
raadswerk. Het raadswerk/fractievoorzitterschap
is zoveel meer dan
een parttime maatschappelijke functie
en het vraagt ongelofelijk veel tijd.
raad.2011 | 87

76 58.
Prodemos laat zien hoe de democratische
rechtsstaat werkt.
ProDemos richt zich op alle
burgers, vooral op jongeren,
maar ook op bestuurders,
politici, ambtenaren en andere
professionals in bestuur en
politiek.
ProDemos legt de Haagse politiek
uit, maar ook de lokale en
regionale politiek.
• ProDemos verspreidt toegankelijke informatie
via websites, brochures en andere publicaties.
• ProDemos geeft advies aan gemeenten.
• ProDemos maakt lesmateriaal en organiseert
‘politieke excursies’ voor scholen.
• ProDemos geeft cursussen en trainingen en
organiseert debatten.
De laagdrempelige cursus Politieke participatie is voor inwoners met politieke
interesse die wel ‘iets’ zouden willen doen, maar niet weten wat de mogelijkheden zijn.
De cursus Burgerparticipatie is voor betrokken inwoners die invloed willen
uitoefenen. Tijdens de cursus worden de instrumenten behandeld waarmee invloed kan
worden uitgeoefend. Theorie en praktijk, een interactieve cursus waarin de deelnemers
aan de slag gaan met de uitvoering van een eigen idee of project.
Wegwijs op het gemeentehuis voor inburgeraars is een variant van Wegwijs op
het gemeentehuis voor scholieren. Een groep nieuwe Nederlanders een dag lang actief
aan het werk als ‘gemeenteraad’. Binnen een thema ontwikkelen ze in hun ‘fractie’ projectvoorstellen.
Voorstellen worden in de ‘raadvergadering’ ingediend en bediscussieerd.
Het voorstel dat de meerderheid van stemmen krijgt wordt door de gemeente uitgevoerd
ProDemos organiseert Workshops over burgerparticipatie voor gemeenteraadsleden.
De bijeenkomsten geven informatie over achtergrond, doelen, instrumenten
en methoden van burgerparticipatie. Praktijkvoorbeelden gaan in op de rol van
raadsleden.
Cursussen of workshops op maat. Staat de cursus die u wenst er niet bij, neem
dan contact met ons op.
Andere mogelijkheden ?
Roelof Martens r.martens@prodemos.nl of (020) 521 76 58.
www.prodemos.nl
hanneke balk
Vice-voorzitter Raadslid.Nu
Er zijn tijden dat ik mijn collega-raadsleden en zeker de leden
van mijn fractie, meer zie dan mijn echtgenoot. Die verzucht
dan ook wel eens: “J e kan beter een relatie met één
van hen aangaan, want hier thuis ben je bijna nooit meer.”
Natuurlijk meent hij dat niet, maar toch…
Een goede relatie met je griffier is voor alle raadsleden wél
een aanrader. De hele gemeenteraad zou een verstandshuwelijk
met zijn griffier moeten aangaan. Gebaseerd op goede
afspraken, waarin duidelijk is voor beide partners wat ze
van elkaar verwachten. Hoe kom ik op deze gedachte?
Steeds vaker wordt Raadslid.Nu geconfronteerd met
raadsleden die ontevreden zijn over hun griffier. En tijdens
gesprekken met griffiers blijkt soms onzekerheid: wat willen
die raadsleden van mij? Onvrede bij raadsleden en onzekerheid
bij griffiers…
Toen in 2002 bij de invoering van het dualisme de raad een
griffier als ondersteuner kreeg, was voor zowel de raadsleden
als voor die nieuwe griffiers de invulling van die rol nog
onduidelijk. Er waren gemeenteraden die een minimaal
budget voor die nieuwe functie hadden uitgetrokken. Een
halve fte voor de griffie is echt geen uitzondering. Maar er
zijn ook (grote) gemeenten met meer dan 25 ondersteuners
van de raadsleden.
Een relatie
met je griffier
De verwachtingen die raadsleden bij dergelijke verschillen
van hun griffie mogen hebben, moeten bij die gemaakte
keuze aansluiten. Raadsleden die voor een minimale bezetting
kiezen, hebben daarmee aangegeven dat ze een
griffier willen die hen slechts administratief en facilitair ondersteunt.
Zo’n griffier kan alleen worden aangesproken
op hele basale zaken.
Een raad die meer van een griffier wil; de kwaliteit van de
raadsstukken bewaken en daarvan een samenvatting maken,
de jaarplanning van de raad geregeld met de gemeentesecretaris
doornemen, initiatieven en vragen van raadsleden
bij de ambtenaren uitzetten en de trainingen van
raadsleden regelen, moet bij die keuze ook de euro’s leggen.
Wie meer wil, moet de griffie ook ruimer bemensen.
Bespreek met de griffier wat je van hem of haar verwacht.
Laat de griffier aangeven wat hij/zij daarvoor nodig heeft
en neem dat in de begroting op. Maak heldere keuzes en
bespreek die steeds tijdens het functioneringsgesprek
(minimaal één keer per jaar!).
Met goede en heldere afspraken tussen griffier en gemeenteraad
kan veel ontevredenheid en frustratie worden voorkomen.
Overigens, binnenkort komt Raadslid.Nu met een handleiding
‘De relatie met uw griffier’. Gemeenteraden die goede
voorbeelden hebben van afspraken met de griffier, nodig ik
uit die naar mij te mailen. In overleg wil ik die opnemen in
de handleiding, zodat collega raadsleden van die ervaringen
kunnen leren.
Uw mail kunt u sturen naar: h.balk@cranendonck.nl
raad.2011 | 89

i & g events
Ingrid Janssen en Ger Jansen, compagnons bij I & G Events
Waarom standbouw?
“Hoewel we bij onze oprichting in 1999 van plan waren ons
op de organisatie van evenementen te richten, zijn we zeer
snel in de wereld van de beurzen terecht gekomen. In die
tijd had je veel banenbeurzen, en het uitzendbureau waar
we beide gewerkt hadden, vroeg ons daar de stands te verzorgen.
Omdat we er behoorlijk uitsprongen met die
stands, zijn steeds meer mensen ons hiervoor gaan vragen.
Op dit moment bouwen we 350 individuele stands en presentaties;
daarnaast verzorgen we ook de totale aankleding
van diverse beurzen, congressen en exposities.”
Voor wie doen jullie dit allemaal?
“We hebben een zeer breed klantenbestand, van de Kamer
van Koophandel tot het ministerie van Binnenlandse Zaken.
Ook voor de lokale overheid (we zijn gevestigd in Elst)
voeren we regelmatig opdrachten uit. Zo regelen wij de
90 | raad.2011
presentatiepanelen voor de bewonersbijeenkomsten die in
Lingewaard plaatsvinden, en werken we voor de gemeenten
Arnhem en Overbetuwe. In Nijmegen verzorgen we bovendien
in de zomer de inrichting van de Nijmeegse Vierdaagse,
dus tapijt, meubilair, afscheidingswanden, audio,
video et cetera. Voor de sponsors van de Vierdaagse verzorgen
wij tevens de inrichting van de hospitality units.”
Hoe onderscheiden jullie je?
“Door het totaalpakket dat we leveren. We beginnen met
advies, vervolgen met het ontwerp, het transport en het
bouwen van de beursstand en sluiten af met de inrichting.
Desgewenst regelen we ook de technische faciliteiten en
de parkeerkaarten, zodat onze klanten bij wijze van spreken
alleen hun visitekaartje mee moeten nemen.”
raadslid in beeld
Mr Frans van der Mooren, 64 jaar
ChristenUnie, Ommen
Raadslid sinds 2007
Waarom raadslid?
Raadslid is een interessante functie en
sloot aan bij mijn eerdere functies als
bestuurslid en lid van de steunfractie.
Daarnaast speelt verantwoordelijkheidsbesef
een grote rol. Voor alle duidelijkheid:
de raadszetels in Ommen
zijn niet voorzien van pluche.
Ambitie?
Bij te dragen aan het besef dat de raad
een collectief is dat de belangen van
Ommen behartigt: de raad is de som
van de fracties.
De aantrekkelijkste kant?
Inzicht krijgen in het besturen van de
gemeente Ommen, vanuit een christelijk
standpunt bestuurlijke verantwoordelijkheid
dragen met zo concreet
mogelijke resultaten in het
belang van Ommen.
Minder leuk...
Is het van tijd tot tijd moeten aanhoren
van lange betogen die óf herhaling
zijn van eerdere uitspraken dan wel
niets toevoegen aan de voortgang van
de behandeling van een onderwerp.
Tip voor de toekomst
Leren van het verleden, je bewust zijn
van de bestuurlijke realiteit, de bijbehorende
bestuurlijke arrangementen
durven realiseren en daarbij pal staan
voor het behoud van de lokale kenmerken
(identiteit).
raad.2011 | 91

actieprogramma
lokaal bestuur Een
tekst Actieprogramma Lokaal Bestuur / fotografie Nicole Romijn
Als raadslid heeft
u verschillende
rollen en taken.
Hoe kunt u deze
zo goed mogelijk
invullen en
uitoefenen, ook
nu gemeenten
steeds meer
verantwoordelijk-
heden krijgen?
En hoe geeft u
invulling aan de
relatie met uw
inwoners?
Het Actieprogram-
ma Lokaal Bestuur
ondersteunt u
daarbij.
92 | raad.2011
Jasmijn Miete start
Politiek Adviesbureau
PAB
kennis en
vaardigheden
Het Actieprogramma Lokaal Bestuur is een gezamenlijk project
van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en het
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Het
project is een platform voor kennis- en ervaringsuitwisseling
tussen gemeenten, met als doel het lokaal bestuur een kwaliteitsimpuls
te geven en een goed samenspel binnen de gemeente
te stimuleren. “De activiteiten van het Actieprogramma
zijn vooral gericht op raadsleden en wethouders.
Ervaringsuitwisseling staat centraal”, zo vertelt projectleider
Roelie Lenten. “We organiseren bijeenkomsten over actuele
onderwerpen, zoals gemeentelijke samenwerking en sociale
media. Belangrijk is de vraag: Hoe houd je het raadslidmaatschap
interessant en aantrekkelijk? Wij begeleiden raden en
raadsleden om op een adequate manier invulling te geven aan
hun rollen en taken.”
Workshops voor gemeenteraden
Onder de titel Kennis en kunde biedt het Actieprogramma
verschillende praktische en inhoudelijke workshops aan, die
raadsleden kunnen ondersteunen bij de verschillende rollen en
taken die zij hebben. Elke workshop is incompany, duurt een
dagdeel en vindt meestal ’s avonds in de eigen gemeente
plaats.
Afhankelijk van de trainingsbehoefte van een gemeenteraad
wordt in overleg met de griffier een passend aanbod samengesteld.
De workshops hebben onder meer de volgende
onderwerpen:
• De kaderstellende rol van de raad
• Debatteren
• Gemeentefinanciën en programmabegroting
• Omgaan met de media
greep uit de publicaties van het Actieprogramma Lokaal Bestuur
Het gehele aanbod van workshops is te vinden op de website
www.actieprogramma.nl, onder het kopje ‘ Kennis en kunde’.
Quick Scan Lokaal Bestuur
De Quick Scan Lokaal Bestuur is een gratis zelfdiagnose-
instrument, dat gemeenten eenvoudig en snel inzicht biedt in
de interne onderlinge verhoudingen en de eigen bestuurs-
cultuur. De griffier is procesbegeleider. Alle raadsleden, collegeleden
en het MT vullen de digitale vragenlijst in. De scan signaleert
sterke en zwakke plekken en spoort verbeterpunten op.
Met de resultaten kunnen raad, college en ambtenaren aan de
slag.
Het Actieprogramma kan uw gemeente ondersteunen bij de
presentatie en bespreking van de uitkomsten van de scan. Het
is ook mogelijk om te kiezen voor een uitgebreider vervolgtraject.
Kijk voor meer informatie op www.actieprogramma.nl,
onder het kopje ‘Quick Scan Lokaal Bestuur’.
Bijeenkomsten voor raadsleden
Het Actieprogramma organiseert lokale en regionale bijeenkomsten
voor raadsleden, die in het teken staan van kennis,
vaardigheden en ervaringsuitwisseling. Zo worden bijvoorbeeld
jaarlijks de regionale raadsledencongressen ‘Raad op
zaterdag’ georganiseerd. Omdat het leren van elkaar belangrijk
is, worden concrete gemeentelijke praktijkvoorbeelden
besproken. Bij de organisatie van bijeenkomsten wordt veel
samengewerkt met de provinciale VNG-afdelingen.
In de agendarubriek op www.actieprogramma.nl ziet u een actueel
overzicht van de activiteiten in het land.
Digitale nieuwsbrief
Regelmatig verschijnt de digitale nieuwsbrief van het
Actieprogramma, met nieuws, informatie over
bijeenkomsten en ontwikkelingen van het Actie-
programma Lokaal Bestuur. Aanmelden kan via
www.actieprogramma.nl > nieuwsbrief
Raadgevers en andere publicaties
Speciaal voor raadsleden geeft het Actieprogramma een serie
‘Raadgevers’ uit, met beknopte en praktische informatie over
onderwerpen waar raadsleden regelmatig mee te maken hebben.
Deze Raadgevers zijn beschikbaar op bijeenkomsten van
het Actieprogramma en via de website. Verschenen zijn onder
meer: ‘De rollen en instrumenten van het raadslid’, ‘De financiele
verordening’ en ‘Integriteit‘. Zie www.actieprogramma.nl,
onder het kopje ‘Raadgevers’.
Op de website zijn ook andere (digitale) publicaties van het
Actieprogramma te vinden. Een greep uit de onderwerpen:
samenwerkingsverbanden, omgaan met de media, gemeentelijke
vergaderpraktijken, burgerparticipatie en gemeentefinanciën.
In actie met burgers!
In actie met burgers! is een deelproject van het Actieprogramma
Lokaal Bestuur. Het delen van kennis en ervaringen van
gemeenten rond het betrekken van burgers staat centraal.
Dit gebeurt onder meer via publicaties en regionale bijeenkomsten
voor gemeentebestuurders en ambtenaren.
Hoe benut u de ideeën en denkkracht van uw inwoners?
Op vng.nl/burgerparticipatie kunt u terecht voor nieuws, praktijkvoorbeelden,
bijeenkomsten, kennis en informatie.
raad.2011 | 93

het antennebureau
Klaas
tekst Hans Bongers / fotografie Rodney Kersten, Studio Bell
Antennes, het
mobiele telefoon-
verkeer in ons land
is ervan afhanke-
lijk. Met zo’n 21
miljoen aansluitin-
gen in Nederland
is het een hele
drukte op ons
mobiele telefoon-
net. Geregeld
worden er nieuwe
antennes geplaats
om dat verkeer
mogelijk te maken.
Niet iedereen is
hier even blij mee.
Burgers storen zich
aan het uitzicht op
zo’n installatie,
maar vaker is de
angst voor nega-
tieve effecten op
94 | raad.2011
de gezondheid
aanleiding voor
bezwaren.
Emoties rond antennes
mobiele telefonie
goed bereik,
maar geen
straling
In de media en vooral op internet circuleren verontrustende
verhalen over de gezondheidseffecten van antennes. Hierdoor
kan het plaatsen van een antenne voor veel beroering
zorgen onder de bevolking. Soms levert dit een flinke kluif op
voor de lokale politiek. Is de bezorgdheid van de burgers gegrond?
Wiens belangen wegen zwaarder?
Het Antennebureau biedt, door feitelijke informatie te geven,
ondersteuning bij het maken van (beleids)keuzes op antennegebied.
Mobiele operators, gemeentelijke overheden en ook
burgers maken dankbaar gebruik van de diensten van dit
voorlichtingsbureau van de rijksoverheid. Het bureau geeft
antwoord op vragen over de gezondheidseffecten van antennes,
de wetgeving rond plaatsing van antennes en legt uit
waarom antennes op bepaalde locaties worden geplaatst.
Discussie zuiver houden
Klaas Kregel is als adviseur antennevraagstukken werkzaam
bij het Antennebureau. Hij wordt regelmatig uitgenodigd door
met name gemeenten om tijdens voorlichtingsbijeenkomsten
uitleg te geven. “Op voorlichtingsbijeenkomsten komen we in
Kregel, adviseur antennevraagstukken bij het Antennebureau
direct contact met de burger. Dat vraagt veel aandacht voor
de emoties die meespelen bij een antenneplaatsing. Verhalen
op internet en in de media over de risico’s die antennes zouden
hebben op de gezondheid, veroorzaken veel onrust. Deze on-
rust proberen wij weg te halen door zo veel mogelijk op rationele
grond informatie te verstrekken en de discussie zuiver te
houden. Daarbij nemen we een neutrale positie in. Want als
rijksoverheid zijn we er voor de belangen van de burger, maar
raad.2011 | 95

www.veiligbestuur.nl
Raadsleden worden te vaak
geconfronteerd met agressie en geweld.
De website www.veiligbestuur.nl
biedt handvatten om de veiligheid
van iedereen in het openbaar
bestuur te vergroten en de kans op
agressie en geweld te verkleinen.
Veel van de benoemde maatregelen
hebben hun nut al in de praktijk
bewezen. Het stappenplan zorgt
ervoor dat deze kennis nu op één
plek op een toegankelijke, overzichtelijke
en samenhangende wijze is gebundeld.
HANDEN AF VAN ONZE RAADSLEDEN
B-11052_Advertentie Veilig bestuur.indd 1 18-10-11 14:53
> het antennebureau Breed pakket aan diensten
ook voor die van de mobiele operators die hebben betaald om
de telefoondiensten te mogen leveren.”
Wettelijke regelingen
Wat betreft gezondheidsaspecten wijst Kregel op de bestaande
wettelijke regelingen waarin onder andere blootstellingslimieten
voor de openbare ruimte zijn vastgelegd.
“Om onze gezondheid te waarborgen, hanteren we in Nederland
blootstellingslimieten. Deze limieten geven aan, aan
hoeveel elektromagnetische straling wij maximaal blootgesteld
mogen worden zonder dat dit gevolgen heeft voor onze
gezondheid. Door regelmatig veldsterktemetingen uit te voeren,
controleren we of de straling binnen de perken blijft. Te
hoge dosissen kunnen namelijk voor opwarming van het lichaam
zorgen. U leest hier alles over op onze website”, aldus
de antenne-adviseur.
Maatwerk voor gemeenten
Het Antennebureau is een voorlichtingsbureau. Dat begrip
wordt ruim gehanteerd. Gemeenten kunnen bijvoorbeeld ook
aankloppen voor hulp als informatie nodig is om tot een passend
gemeentelijk antennebeleid te komen. Het bureau heeft
daarvoor een voorbeeldnota Antennebeleid ontwikkeld dat
verder ‘op maat’ kan worden uitgewerkt.
Ook kunnen gemeenten een beroep doen op het Antennebureau
voor advies bij bouwaanvragen en plaatsingsplannen.
“Hierbij kijken we vanaf de zijlijn mee en geven vanuit technisch
oogpunt informatie over netwerkopbouw. Een operator
streeft naar een zo goed mogelijke dekking. De locatie van
een antenne in een netwerk luistert nogal nauw, anders krijg je
een ‘gat’ in het bereik. Dat vindt de beller onplezierig.”
Het Antennebureau wordt regelmatig op voorspraak van de
partij die de mast wil bouwen door de gemeente erbij gehaald.
Ook komt het voor dat ambtenaren ruimtelijke ordening of
medewerkers communicatie van de gemeente direct naar het
bureau verwijzen.
Een adviesgesprek is altijd de eerste stap.”Wij zorgen ervoor
dat er tijdig gecommuniceerd wordt met de belanghebbenden,
niet pas als de spade de grond in gaat!”
Het Antennebureau is het informatiebureau van de
overheid over antennes. Zowel burgers als overheden
en bedrijven kunnen bij het bureau terecht met
vragen en advies over antennes, gericht op de thema’s
gezondheid, wet- en regelgeving en techniek.
Waar een antenne wordt geplaatst, kan een adviseur
van het Antennebureau uitgenodigd worden om informatie
te geven over antennes. Bijvoorbeeld als
spreker tijdens een voorlichtingsavond voor burgers.
Desgevraagd kan het Antennebureau ook aanwezig
zijn bij gemeenteraadsvergaderingen om toelichting
te geven. Dat kan in de vorm van een voorlichtingsbijeenkomst,
maar ook in een adviesgesprek waarin
een adviseur van het Antennebureau helpt met het
opstellen van antennebeleid, of bij andere vragen
betreffende de plaatsing van antennes.
Het Antennebureau verzorgt cursussen voor professionals:
de Basiscursus Antennevraagstukken en de
daarop aansluitende Updatecursus Antennevraagstukken.
Deze cursussen zijn bedoeld voor professionals die in
hun werk te maken hebben met het onderwerp antennes,
zoals gemeente-ambtenaren, medewerkers
van woningcorporaties, mobiele operators, GGD’ers,
politie et cetera.
Tijdens de basiscursus wordt algemene informatie
verstrekt over antennes. Denk aan informatie over
de gezondheidseffecten van antennes, de regels omtrent
de plaatsing van antennes en de werking van
antennes en het antennenetwerk. De Updatecursus
Antennevraagstukken geeft de meest actuele informatie
over de tijdens de basiscursus besproken onderwerpen.
Alle diensten van het Antennebureau en ook de cursussen
zijn kosteloos.
raad.2011 | 97

“Wat gebeurt er
eigenlijk met de premie
die ik betaal?”
Heeft u ook een vraag over
zorgverzekeringen? Wij geven antwoord op
al uw vragen op zilverenkruis.nl
Altijd antwoord.
Dat is de Plus van Zilveren Kruis
“Bij Zilveren Kruis gaat van elke 100 euro
premie 96 euro rechtstreeks naar de zorg.
Het grootste deel gaat dus direct naar bijvoorbeeld
de huisarts, specialist of apotheek.”
95807-1110_Adv_Premie_166x242.indd 1 01-11-11 11:22
Duurzaamheid
(Vertrouwelijk) Drukwerk
Magazines
Kwaliteit
Betrouwbaar
Printing on demand
DTP Vormgeving
Tablet publishing
Milieu
Binckhorstlaan 401 • 2516 BC Den Haag • Postbus 20023 • 2500 EA Den Haag
t 070 75 07 500 • f 070 75 07 578 • info@deltahage.nl • www.deltahage.nl
Deltahage 165x245.indd 166x242.indd 1 27-10-2011 17-08-11 12:19:03
15:11

U en Actorion Communicatie:
Eén team.
Eén doel.
Communicatie is ónze sport. Bouwen aan een boodschap
die scoort. De lat hoog leggen. Samen de horden nemen.
Soms met een lange adem, maar ook met oog voor snelheid
als het moet. Met dat ene doel voor ogen: een goed resultaat
voor onze klanten. Dat is de drive van onze adviseurs: de wil om
te winnen. Met dezelfde passie en emotie als in sport.
Sprint naar www.actorion.nl of toets behendig 026 443 82 87.
Actorion Communicatie zorgt o.a. voor:
• strategisch advies
• detacheringen / interim-management
• productiecoördinatie
• interactieve media
Actorion Communicatie
Arnhemsestraatweg 346
6881 NK Velp
T 026 443 82 87
E adviseurs@actorion.nl