Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde 109 (1953), no: 2 ...

BATAKSE OFFERANDE. 119
de diepte te peilen en begrijpende dat het tot in de onderwereld reikte,
hebben ze de opening voorgoed overdekt.
Verder vertelt dit verhaal nog, dat Padoha aardbevingen veroorzaakt
wanneer hij gekweld wordt door een grote bloedzuiger en een kreeft,
die Paroedjar hem had meegegeven.
In andere lezingen van de. scheppingsmythe is Naga Padoha eenvoudig
de oer-onderwereldslang die de schepping verstoort, waarbij van een
bok of ander dier niet gesproken wordt, terwijl een derde variant de
naga vervangt door een bok,- bij wie Moeladjadi zelf de aarde op de
hoorns plempt. Het heeft er veel van dat verschillende mythologische
voorstellingen aangaande de onderwereld door elkaar gemengd zijn. Eén
bewijs daarvoor is de passage betreffende het zwaardheft (soehoél).
Deak Paroedjar stak de geketende naga zo heftig een zwaard in het
lichaam, dat het heft (soehoel) afbrak en de draak de aarde deed beven.
Vandaar dat de Batak bij een aardbeving soehoel roept om Naga Padoha
aan zijn strijd tegen Paroedjar te herinneren. In de mythe die Moeladjadi
de aarde laat aanbrengen op een houtvlot bovenop de horens van
de bok, breekt van een beitel het heft af,'waarbij de bok zich beweegt
en Moeladjadi hem gelast zich stil te houden. Hierbij 'heeft het soehoelgeroep
al minder zin. Geheel zinneloos wordt het in de lezing van de
Borbor Morsada waarbij de horzel Naga Padoha steekt.
Zeker is het, dat op Sumatra verschillende voorstellingen betreffende
de onderwereld in diergestalte voorkomen. Dè Minangkabauer meent,
dat een. rund gelegen is in de kronkels van de oerslang en dat de wereld
rust op de runderhoorns. Vraagt men een Minangkabaus hoofd hoever
zijn rechten gaan, dan antwoordt hij: hinggo' an awan keatèh, hinggo'
an tandoea' lomboe kebawah, d.i. tot de wolken naar boven, tot de runderhoorns
naar beneden. Het gehele aardbestel heet hij oeld lomboe TT ).
Bij de Bataks is het niet anders gesteld, de aarde en haar fundament
bestaan uit een gehoornd dier (buffel, rund of bok) op Naga Padoha.
Het gehoornde dier is niet alleen de aardedrager maar ook de aarde en
wereldorde zelf. De gehele Batakse samenleving noemt men dan ook
de twee hoorns (Lontong en Soemba), bestuurd door de siopat poesoran,
d.i.'de vier haarwervels T8 ), tevens titel der vier kernhoofden. Als offer-
77 ) Vgl. Voorhoeve volksverhalen blz. 143 einde van no. 119. De schrijver
vestigde mijn aandacht op de Simaloengoense uitdrukkingen: sinlopah korbou, die
aan de (andere) kant van de buffel zijn, d.i. buiten de eigen gemeenschap; hoe
lopah korbou d.i. naar het buitenland.
. 78 ) Ook andere titels zijn voor zulke viertallen van hoofden in gebruik, zoals
siopat paoeng, radja na opat enz.