Professionalisering van de welzijnswerker - Centre of expertise ...

1 AANLEIDING TOT HET PROJECT
Professionals in de welzijnssector laten iedere dag hun vakmanschap zien in alledaagse praktijken van
het dagelijkse leven. Schijnbaar vanzelfsprekende activiteiten als ontmoeting, burenhulp, sportieve
bijeenkomsten voor ouderen, en vele andere vormen van informele en formele initiatieven, blijken soms
helemaal niet zo vanzelfsprekend te zijn als wordt aangenomen. Het ontbreekt in de omgeving aan
voorzieningen of er is te weinig sociaal kapitaal aanwezig om deze alledaagse activiteiten te kunnen
uitvoeren. In zulke situaties functioneren sociale professionals die burgers uitdagen en ondersteunen om
zelfredzaam en actief te zijn binnen de civil society. Deze welzijnswerkers beschikken over jarenlang
opgebouwde praktijkkennis die hun interventies in de civil society effectief maken
De overgang van een verzorgingsstaat naar een verzorgingsmaatschappij doet een toenemend beroep op
burgers om zelf actief te worden in de civil society en niet meer terug te vallen op een breed netwerk van
ondersteuning vanuit de overheid. De WMO legt in die ontwikkeling de verantwoordelijkheid voor
welzijn nadrukkelijk bij de individuele burger zelf.
Het gevolg is dat professionals op zoek moeten naar nieuwe vormen van maatschappelijke activering en
ondersteuning. De missie, doelen en methodieken van het welzijnswerk dienen heroverwogen te worden;
zijn deze nog actueel en dienen ze de in de WMO verwoorde visie van de zelfverantwoordelijke
individuele burger? Een dergelijke reflectie vraagt inzicht van de professionals in de eigen werkwijze.
Maar veel kennis van professionals blijkt ‗tacit knowledge‘ (Schön, 1983): kennis die de beroepskracht
zelf ontwikkelt en toepast, maar die hij nauwelijks kan toelichten, omdat hij deze als vanzelfsprekend
beschouwt. Dozy (2008) maakt een vergelijking met de kennis van de politieagent, die zij in navolging
van Van der Torre (1999) omschrijft als ―praktisch professionalisme‘‘:
“ Hun [opbouwwerkers] kennis en kunde zit (…) in het streetwise omgaan met problemen die zij bij de uitoefening
van hun taken ondervinden. De voordelen ervan, creativiteit en een onorthodoxe benadering, wegen ruimschoots op
tegen de nadelen van beperkte standaardisatie van kennis en vaardigheden.”
(Dozy, 2008, p.284)
Maar daarmee ontstaat een probleem. Omdat veel interventies vanuit praktische ervaringen ontwikkeld
worden, is het voor derden niet altijd duidelijk op grond van welke overwegingen en kennis een
bepaalde interventie gebeurt, hoe je de maatschappelijke effecten ervan kunt beoordelen en wat de
meerwaarde van het inzetten van professionals is naast de burger. Dat probleem wordt versterkt doordat
steeds luider de roep klinkt om die -
schijnbaar vanzelfsprekende - praktische professionaliteit en kennis te expliciteren. De roep om bewezen
effectiviteit van methodieken in de sociale sector wordt steeds luider.
Ook de invoering van de Wmo vraagt om veranderingen in de welzijnssector voor instellingen en
werkers. Gemeenten willen meer inzicht in behaalde successen in de welzijnssector en ook intern binnen
Een Terugblik op twee jaar Procivi CESR T | 12