Narratief verband - CWI

60 BESLUIT
draagt.
Paranoia De Ziener Orfeus Oidipous
wond trauma fractuur vergifiging pest
verband paranoia determinisme mythische orde profetie
effect dood vertrek wederdood verbanning
Tabel 3.1: Contingentie en narratief verband in vier verhalen.
In elk verhaal is de aanleiding voor de gebeurtenissen een contingente
gebeurtenis. Cleever ontwikkelt zijn paranoia doordat hij onverhoopt moest
vluchten voor de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog. LeRoy, in De ziener
komt op het idee om Dick en Rappange op het idee van een liefde te brengen
omdat de kaatsspeler Van der Meulen op de eerste pagina een gebroken been
heeft. Het eerste hoofdstuk heet ook niet voor niets Fractuur. Bovendien
wordt in dit eerste hoofdstuk de hoofdpersoon LeRoy neergezet als iemand
die lijdt aan een gebrek: hij is een voyeur. Voor de mythes van Orfeus en
Oidipous is ook zo’n aanleiding aan te wijzen. Het Orfeusverhaal begint met
de adder die Eurydike vergiftigt. Het verhaal van Oidipous, tenslotte, begint
met de heersende pest in Thebe.
Buiten het contingente karakter van deze gebeurtenissen is er nog een
overeenkomst: zij hebben alle een pathologisch oogmerk. Alle vier de verha-
len vinden hun aanleiding in een wond. In de mythes van Orfeus en Oidipous
is dit evident. In Paranoia is de wond aanwezig in het trauma dat Cleever
oploopt. LeRoy is gehandicapt door zijn onaangepaste levensstijl en zijn voy-
euristische ondeugd. De beenbreuk van Van der Meulen is symbolisch voor
dit gebrek.
Het momentum van de verhalen is vervolgens gericht op het genezen van
of op zijn minst het behandelen van deze wond. Cleever neemt de identiteit
van een gevluchte SS’er aan. Deze identificatie verleent hem de (imaginaire)
heroïek die hem in de oorlog ontzegd werd. Orfeus denkt zich tegen de
mythische orde te kunnen verzetten en Eurydike terug naar de wereld der
levenden te halen door middel van poëzie. In het Oidipousverhaal kan de
pest uit de stad verdreven worden als de moordenaar van Laius gevonden