Narratief verband - CWI

20 HOOFDSTUK 1. DE PERNICIEUZE PLOT
Plot, then, might be best thought of as an ‘overcoding’ of the
proairetic by the hermeneutic, the latter structuring the discrete
elements of the former into larger interpretive wholes, working
out their play of meaning and significance. (18)
Plot is volgens Brooks aan de ene kant een activiteit van de lezer en aan de
andere kant een gebod van de tekst aan de lezer. Dit gebod ontstaat door het
onderscheid tussen fabula en story. Dit kan volgens mij als volgt begrepen
worden: de story is een bewerking van het materiaal van de fabula en deze
bewerking is niet voor niets, tenminste dat is de suggestie die er van uitgaat.
De lezer zoekt naar verbanden omdat de manier waarop de fabula gepre-
senteerd wordt niet zonder reden is, maar een bepaalde bedoeling heeft. De
personificatie van de tekst is hier al evident: intentionaliteit veronderstelt een
subject. Brooks stelt, dat door de herordening van de fabula in de story, de
elementen uit de handeling van het verhaal (de proairetische elementen) een
hermeneutische lading krijgen. De proairetische en hermeneutische code zijn
ontleend aan Barthes. De proairetische code slaat op wat er concreet in een
verhaal gebeurt. De hermeneutische code is de code van vraag en antwoord,
waarheid, verklaring, enzovoort. De lezer stelt zichzelf vragen als ‘waar-
om gebeurt dit’ en ‘waarom is deze gebeurtenis juist op deze plaats in het
verhaal beschreven’, et cetera. Doordat gebeurtenissen een hermeneutische
lading krijgen, zoekt de lezer naar antwoorden op ‘waarom’-vragen (oftewel
redenen). Een mogelijk antwoord op een dergelijke vraag kan gelegen zijn in
het veronderstellen van causaliteit en het vinden van een oorzaak. Het con-
cept reden moet hier duidelijk onderscheiden worden van oorzaak. Redenen
hebben, in tegenstelling tot oorzaken, betrekking op motieven, intenties en
betekenissen. Het idee dat iets een reden heeft, veronderstelt dat het door
iemand zo bedoeld is. Toegepast op de tekst personifieert de lezer impliciet
de tekst als hij/zij zich afvraagt wat de hermeneutische betekenis van een
bepaalde gebeurtenis kan zijn.
We zijn nu een stap verder dan gewone causaliteit. Causaliteit is een ver-
meende relatie tussen gebeurtenissen. Brooks gaat in zijn beschrijving van
plot verder: gebeurtenissen hebben niet alleen een oorzaak op fabulaniveau,
maar de lezer voorziet ze ook van redenen en intenties. Plot is niet helemaal