een politiek proces in de romeinse oudheid (catilina) - Tresoar

145
verlopen: toen heeft een stel ‘jonghe boefkens’ zich aan ‘onredelikheden’
schuldig gemaakt en Agricola, die toen niets meer te geven had, uitgescholden:
‘een bosje swevel, een bosje kruid, hier hangt de gierige duvel uit’. (C.H. van
Rhijn, Martinus van Tours, Utr. 1912, 124, 122; G.D.J. Schotel, Het Oud-
Hollandsch Huisgezin II, Haarlem 1868, 382). Agricola neemt fijntjes wraak -
het enige wat ze nu kunnen krijgen zijn verzen. Want hij is dichter, en al was
hij liefst in Italië, wanneer afgunst hem dwingt in Friesland te blijven, dan
hoopt hij daar voort te dichten zolang hij adem heeft, naar het van Horatius
geërfde ideaal, op een klein stukje land, in zorgeloze rust zich wijdend aan de
cultuur.
Inderdaad, de ‘secura quies’ stamt van Vergilius’ beschrijving van het geïdealiseerde
leven der boeren - maar ‘beatos parvo rure annos’ wijst m.i. zeker op de
dichter, zoals de duidelijke hint naar Georg. 2, 475 óók doet: Italië - Georg. 2
is een ‘laus Italiae’ - is het land der Muzen. Bauer en Dichter vielen voor
Agricola trouwens samen: zal hij Georg. 2,468/9 niet hebben gelezen als
O fortunatum nimium, sua si bona norit,
Agricolam?
Die jongens zullen op St. Maartensavond heus wel wat van hun stadgenoot
hebben gekregen. Het liedje lijkt me veeleer voor anderen bedoeld: over de
hoofden van die jongens heen doelt Agricola, dunkt me, op diegenen wier
‘frigidus livor’ hem tot nu toe verhindert naar Italië terug te gaan. Zij zullen
hem, de dichter, niet fnuiken!
Prof. Nauwelaerts haalt in zijn Rodolphus Agricola, Den Haag 1963, 151 aan
dat Erasmus van Agricola zei: ‘In carmine alterum Maronem dixisses’. En hij
merkt op, onder beroep op de maatstaven van die tijd: ‘Misschien was
Erasmus oprecht, toen hij dit schreef.’ Voor ons gevoel is de lof wat overdreven:
het is een knap stukje plakwerk. Als we een en ander als een geheel
mogen zien, is de inkleding van dit dichtermanifest als uitloper van een
Carmen Martinianum, of van dit carmen als toeleiding op een dichtermanifest
in elk geval aardig en, voorzover mij bekend, origineel.
N. van der Blom
Adr. v.d. Doeslaan 34 B
Rotterdam