Masterproef - Geneeskunde voor het Volk

Is het mogelijk om het principe van begeleid zelfmanagement te introduceren bij onze
patiënten?
Net zoals de astmafolder was het zelfmanagementplan niet geschikt voor patiënten die geen of
slecht Nederlands kunnen of niet kunnen lezen. Ook voor patiënten met weinig klachten die
enkel aanvalsbehandeling krijgen kan men dit niet gebruiken. Bovendien moeten de
intellectuele capaciteiten ook voldoende zijn, de patiënt moet genoeg kennis hebben over zijn
ziekte en de behandeling en kunnen begrijpen wat de bedoeling is van dit document. Het
aanleren van begeleid zelfmanagement is de laatste en grootste stap in mijn project, voor de
patiënt maar ook voor de arts. Men moet alle voorgaande stappen doorlopen en nog een extra
inspanning doen om dit plan te begrijpen en gebruiken. Als de consultatie reeds uitloopt, of
als men al te veel informatie heeft moeten geven, is dit er teveel aan, zowel voor de arts als
voor de patiënt. Bijgevolg ben ik wel tevreden dat we een zelfmanagementsplan hebben
kunnen opstellen bij één derde van de geregistreerde patiënten. Dit zegt natuurlijk wel nog
niets over het effect en de haalbaarheid op lange termijn, bovendien wil dit ook niet zeggen
dat men dit in een willekeurige andere huisartsenpraktijk zou kunnen invoeren. Onze artsen
waren immers bij de aanvang van mijn project al veel beter vertrouwd met de aanpak van
astma dan een gemiddelde Belgische huisarts, bovendien hebben zij een zeer goede
administratieve ondersteuning en trekken relatief veel tijd uit voor een consultatie: gemiddeld
twintig minuten.
Houdt de arts rekening met de therapietrouw bij zijn beleid?
Bij de zelfmeting vinden bijna alle artsen dat zij meer rekening houden met de therapietrouw
bij de aanpassing van de medicatie (‘step-up’, ‘step-down’ of ‘step-idem’).
Dankzij de metingen die Dr. Raats gedaan heeft kan ik dit ook in Medidoc terugvinden door
het beleid van de artsen tijdens mijn project te vergelijken met wat zij vroeger deden [4].
Uiteraard moeten we de patiënten dan opsplitsen volgens hun astmacontrole. Bij de goed
gecontroleerden is het beleid ongeveer gelijk. Het is logisch dat dit hetzelfde blijft omdat deze
patiënten hun medicatie meestal correct nemen, men hoeft dus geen rekening te houden met
slechte therapietrouw. Als we echter naar de niet gecontroleerden kijken zien we dat bij hen
veel vaker besloten wordt om de medicatie niet te verhogen. De artsen stellen immers vast dat
zij hun medicatie dikwijls niet of onjuist gebruiken en dan moet dit eerst aangepakt worden.
Ook bij partieel gecontroleerden wordt de medicatiedosis minder vaak verhoogd. Uit deze
resultaten kan men dus afleiden dat de artsen door mijn project meer rekening houden met de
49