de oorzaken van den opstand van saparoea in 1817. - Books and ...

614 DE OORZAKEN VAN OKN OPSTAND VAN SAPAROEA IN 1817.
indien daarin niet ware voorzien geworden door dat het Britsch
Bestuur de meesters weer van Compagnieswege salarieerde» —
de Franschen hadden dit in 1810 ten laste der negorijen zelf
gebracht. «Door die verandering zoude een wezenlijk nadeel
worden toegebracht.» *
Van iedere hervorming is toen afgezien.
In haar Rapport van 28 April, dus vóór den opstand, schreef
de Commissie naar Batavia «dat bij den Amboneezen de bedugting
plaats heeft datveelligt kerk en school weder bij ons Gouvernement
vermindert en verandert worden zal>. Zoo zegt ook Matulessy:
«Het Hollandsch Bestuur wilde de schoolmeesters ontslaan.»
Dat de bevolking reeds een onderzoek alleen zoo hoog opnam,
had de Heeren ook bij andere maatregelen voorzichtig moeten
maken.
Maatregelen van Bestuur tijdens den opstand.
Hoop ik nu over ieder der oorzaken eenig nieuw licht te
hebben ontstoken, misschien kan dit nog worden versterkt uit
eenige tot nu toe onbekende maatregelen van bestuur, die de
Gouverneur, stapje voor stapje, tijdens den opstand heeft moeten
nemen.
14 Mei was de opstand uitgebroken. 19 Mei schreef de Secretaris
Von Schuier voor H.H. Commissarissen een Engelschen
brief aan den Superintendent of Schools — van de Britten overgenomen
* — «Schoolmasters through their peculiar situation
have generally a great authority on the mind of people whose
children they instruct, particularly so in the Moluccos.
«It is the Governors wish therefore that you should caution
them to be on their guard against the snares of malice and
fraud and to exert your utmost endeavours in keeping the
natives quiet and faithfull to their lawfull sovereign, for by
doing this, happiness and plenty will be secured to them, whereas
if military force is used, notwithstanding all precautions to the
contrary poverty ruin and distress will be their lot.»
Niets werd verzuimd.
Bij Besluit van 28 Mei staan Commissarissen den Gouverneur
ƒ500 toe om «premies uit te loven of geschenken te doen aan
i V. d. K. 1915 blz. 29.
' Zie uitvoerig v. d. K. 1911 blz. 451.