Wangedrag van werknemers - RePub - Erasmus Universiteit ...

‘In alle gevallen waarin iemand als verdachte wordt gehoord, onthoudt de
verhoorende rechter of ambtenaar zich van alles wat de strekking heeft een
verklaring te verkrijgen, waarvan niet gezegd kan worden dat zij in vrijheid is
afgelegd.’
Het verbiedt directe pressie door middel van grovere of verfijndere intimidatie
van de verdachte. Hieronder valt bijvoorbeeld een belofte in de trant van: ‘Als je
bekent, mag je naar huis’. 262 Maar ook het langdurig verhoren, het stellen van
suggestieve vragen of strikvragen, en het gebruik van listen valt onder het
pressieverbod. Het handelen door strafvorderlijke autoriteiten in strijd met het
pressieverbod leidt tot uitsluiting van de verkregen verklaring voor het bewijs.
2.4.2.4 De beginselen van behoorlijk strafprocesrecht
De beginselen van behoorlijk strafprocesrecht zijn ontleend aan de algemene
beginselen van behoorlijk bestuur. 263 Eind jaren ’70 van de vorige eeuw is de
normatieve kracht van deze beginselen in de jurisprudentie erkend in de vorm
van de beginselen van behoorlijk strafprocesrecht. 264 Bijgevolg moeten de
strafvorderlijke autoriteiten bij de uitoefening van hun bevoegdheden niet alleen
de wettelijke en verdragsrechtelijke voorschriften en de klassieke beginselen in
acht nemen, maar ook de hier besproken beginselen van behoorlijk
strafprocesrecht. Bovendien is de rechter bevoegd het handelen van politie en
Openbaar Ministerie aan deze beginselen te toetsen. 265 De beginselen van
gezegd kan worden dat zij in vrijheid zijn afgelegd.’ en voor het verhoor ter terechtzitting in art. 271
lid 1 Sv: ‘De voorzitter draagt zorg dat geen vragen worden gesteld, welke de strekking hebben
verklaringen te verkrijgen, waarvan niet gezegd kan worden dat zij in vrijheid zijn afgelegd.’
262 Lensing & Mulder 1994, p. 85.
263 Uitgebreid over de werking van de beginselen van een goede procesorde in het strafrecht: C.P.M.
Cleiren, Beginselen van een goede procesorde. Een analyse van rechtspraak in strafzaken (diss.
Leiden), Arnhem: Gouda Quint 1989; G.J.M. Corstens, ‘Beginselen van behoorlijk procesrecht’,
Trema (8) 1985-7, p. 173-190; Lensing 1988, p. 960-978. Over de verhouding beginselen van
behoorlijk strafprocesrecht en de algemene beginselen van behoorlijk bestuur C.P.M. Cleiren,
‘Identiteit van beginselen van behoorlijke strafrechtspleging en beginselen van behoorlijk bestuur?’,
Delikt en Delinkwent 1990-20, p. 497-514.
264 HR 12 december 1978, NJ 1979, 142 (Braak bij binnentreden-arrest), de HR overwoog hierin ‘dat
immers bij de beantwoording van de vraag of een opsporingsambtenaar als evenbedoeld een ruit
opzettelijk mag vernielen, rekening moet worden gehouden met de beginselen van een goede
procesorde welke onder meer meebrengen dat indien het belang van het onderzoek een inbreuk op
het recht van huisvrede noodzakelijk maakt, de opsporingsambtenaar gehouden is er zorg voor te
dragen dat die inbreuk niet groter is dan wordt gerechtvaardigd door de omstandigheden;’. Corstens
2002, p. 59-60. Lensing 1988, p. 962 wijst evenwel op het feit dat reeds in een arrest van de Hoge
Raad uit 1954 wordt gesproken over ‘een goede procesorde’.
265 HR 22 december 1981, NJ 1982, 233 (Ontvankelijkheid OM-arrest); HR 22 november 1983, NJ
1984, 805 (Luciano-arrest); HR 5 december 1989, NJ 1990, 719, waarin het Hof oordeelde dat de
overweging van de procureur-generaal dat de zelfstandige bevoegdheid van de officier van justitie
voortduurt niet alleen na (eventuele) opening van een gerechtelijk vooronderzoek maar tevens
gedurende de gehele (verdere) loop van het strafproces juist was, maar dat dit onverlet laat dat de
wijze waarop de officier van justitie in een concrete zaak gebruik maakt van deze bevoegdheid
vatbaar is voor toetsing aan algemene beginselen van behoorlijk strafprocesrecht en aan art. 6
EVRM. Zie met name de noot van T.M. Schalken waarin uitgebreid wordt ingegaan op de introductie
68