Wangedrag van werknemers - RePub - Erasmus Universiteit ...

hoofdvereiste nauwgezetheid in het eerbiedigen van ieders persoonlijke
vrijheid: 237
‘De grenzen, binnen welke het regt der persoonlijke vrijheid kan beperkt
worden, zijn bij eenen grondwettigen regeringsvorm door de wet bepaald. De
persoonlijke vrijheid der burgers is de algemene regel; de bepalingen der wet
zijn slechts uitzonderingen op denzelven.’ 238
Na een uiteenzetting van de geschiedenis van art. 1 Sv, gaat hij in op de relatie
tussen deze bepaling en de grondwet:
‘Uit deze geschiedkundige opgave kan men duidelijk zien dat de algemene
bedoeling van dit artikel voornamelijk is geweest, om aan het hoofd van het
wetboek van strafvordering eene bepaling te plaatsen, waarmede hetzelve in
verband werd gebragt met de grondwet, en het is dan ook in betrekking tot
dezelve, dat het behoort te worden uitgelegd.’ 239
Met andere woorden: art. 1 Sv garandeert dat de strafvorderlijke bevoegdheden
die inbreuk maken op grondwettelijke rechten, zoals het recht op persoonlijke
vrijheid, vooraf door de formele wetgever zijn vastgesteld. De strekking van art.
1 Sv is in die zin gelegen in het tot stand brengen van een verbinding tussen het
strafprocesrecht en die bepalingen van de grondwet, waarin waarborgen voor de
persoonlijke vrijheid zijn vervat. 240 Inbreuken op grondrechten die onder art. 1
Sv vallen, zijn alleen gerechtvaardigd, indien de formele wetgever deze
inbreuken heeft gelegitimeerd in een wet in formele zin. 241 Deze wet in formele
zin is (meestal) het Wetboek van Strafvordering. 242 In de bepalingen van het
Wetboek van Strafvordering wordt aangegeven onder welke voorwaarden in het
kader van de strafvordering inbreuken op grondrechten van burgers zijn
gelegitimeerd: de geclausuleerde bevoegdheidstoedeling.
237
De Bosch Kemper 1838, Inleiding, p. V.
238
De Bosch Kemper 1838, Inleiding, p. IX.
239
De Bosch Kemper 1838, Eerste afdeling, p. 3.
240
Simmelink 1987, p. 40.
241
Dientengevolge gaat de bescherming die art. 1 Sv biedt verder dan die van de Grondwet. In de
Grondwet wordt gesproken over te stellen beperkingen ‘bij of krachtens de wet’, waarmee het stellen
van beperkingen niet alleen is voorbehouden aan de wetgever in formele zin. Het eerste artikel van
het Wetboek van Strafvordering bepaalt dat strafvordering alleen plaats heeft op de wijze bij de wet
voorzien. Dit betekent dat al het strafvorderlijk handelen waarmee een inbreuk wordt gemaakt op een
grondrecht en onder art. 1 Sv valt, een directe legitimatie in een wet in formele zin moet hebben.
Aldus ook Mevis 2004, p. 189. Zie ook Mevis 1989, p. 117. Bovendien gaat de bescherming verder
dan de bescherming die art. 8 lid 2 EVRM biedt: volgens het EHRM mag onder ‘wet’ ook een wet in
materiële zin en ongeschreven recht worden verstaan.
242
Voorts staan bepalingen in een aantal (al eerder genoemde) bijzondere wetten, zoals de WMM, de
Opiumwet en de WED.
63