Wangedrag van werknemers - RePub - Erasmus Universiteit ...

2.4.1.2 Opsporingsmethoden
In het kader van de opsporing kan gebruik worden gemaakt van verschillende
opsporingsmethoden. Dit zijn bevoegdheden ter opsporing van strafbare feiten,
die geen dwang met zich brengen. Gedacht kan worden aan het doorzoeken van
een huis, het afluisteren van een telefoon of het observeren van iemand. 211 Een
aantal van die opsporingsmethoden vertonen overeenkomsten met de door
werkgevers gehanteerde opsporingsmethoden. Het betreft observatie met
gebruik van camera’s, 212 het opnemen van vertrouwelijke communicatie, en het
opnemen van telecommunicatie. 213 Deze bijzondere opsporingsbevoegdheden
zijn geregeld of gewijzigd bij de Wet Bijzondere opsporingsbevoegdheden (Wet
Bob). 214
Het gebruik van camera’s bij de opsporing van strafbare feiten vindt
plaats in het kader van observatie van een persoon. Onder observatie wordt
verstaan het heimelijk waarnemen of volgen van personen of objecten.
Onderscheid kan worden gemaakt tussen stelselmatige en niet-stelselmatige
observatie. In de wet is alleen de stelselmatige observatie geregeld: het al dan
niet heimelijk, systematisch en gericht waarnemen en/of volgen van een persoon
met als te verwachten resultaat dat daardoor een min of meer volledig beeld kan
worden verkregen van bepaalde aspecten van zijn of haar leven (bij invoering
van de Wet Bob geplaatst in art. 126g Sv en art. 126o Sv). 215 Doorslaggevend
1997, p. 128). Overigens kunnen met controlebevoegdheden in beperkte mate inbreuken op rechten
en vrijheden worden gemaakt. In dat geval spreekt men van niet-strafvorderlijke dwangmiddelen
(Kamerstukken II, 1996/97, 25 403, nr. 3, p. 6. Corstens 2002, p. 252-255, 261-262, 284-286;
Enschedé/Bosch & Sutorius 2002, p. 113; Lensing & Mulder 1994, p. 39; Minkenhof/Reijntjes 2002,
p. 12-13.
211
Mevis 2004, p. 222. Er bestaat een grote verscheidenheid aan technieken. De ontwikkeling is zo snel
gegaan dat het onmogelijk is van tevoren te beschrijven wat wel en niet mag (Reijntjes 1989, p. 9).
Naast de wettelijk geregelde opsporingsmethoden die inbreuk op grondrechten kunnen maken,
bestaan niet-wettelijke opsporingsmethoden. Voorbeelden zijn het inzetten van speurhonden,
radarapparatuur en dactyloscopisch onderzoek (Simmelink 1987, p. 34).
212
Daarnaast worden camera’s in een vroegere fase van het strafproces ingezet voor toezicht en
controle, bijvoorbeeld in het verkeer. De politie heeft ter uitvoering van zijn taak tot handhaving van
de openbare orde ex art. 2 Politiewet de bevoegdheid gebruik te maken van videocamera’s. Zo heeft
de politie de bevoegdheid camera’s te plaatsen in probleemgebieden, zoals de Amsterdamse Wallen.
Op deze registraties door de politie is overigens de Wet Politieregisters van toepassing en niet de Wet
bescherming Persoonsgegevens (zie 2.3.2.1 en art. 2 lid 2 sub c WBP). De bevoegdheid tot toezicht
op openbare plaatsen komt op grond van Hoofdstuk XI van de Gemeentewet ook de burgemeester
toe. Van deze bevoegdheid, die wel wordt genormeerd door de WBP, heeft het gebruik de laatste
jaren een grote vlucht heeft genomen. Met name in uitgaansgebieden en bij voetbalwedstrijden wordt
steeds meer gebruik gemaakt van camera’s als toezichtmaatregel. Aangezien camera’s inbreuk op het
recht op privacy maken, is behoefte ontstaan aan normering van deze vorm van toezicht
(Kamerstukken II 1997/98, 25 760, nr. 1, p. 23). Dit heeft geleid tot een wijziging van de artikelen
over cameratoezicht in niet en wel voor het publiek toegankelijke plaatsen, per 1 januari 2004 (art.
139f Sr en art. 441b Sr) (Stb. 2003, 198). Zie uitgebreid 2.6.1.
213
Deze onderzoeksmethoden vallen onder observatie in de ruimste zin van het woord (Buruma 2001, p.
33).
214
Stb. 1999, 245.
215
Stcrt. 2000, 25 (Aanwijzing opsporingsbevoegdheden). Inwerkingtreding Bob was 1 februari 2000,
Stb. 2000, 32. Art. 126g Sv regelt de stelselmatige observatie als bijzondere opsporingsbevoegdheid
58