Wangedrag van werknemers - RePub - Erasmus Universiteit ...

collega’s, of het verkrijgen van informatie over een verdachte bij zijn buren. 204
Deze bevoegdheden mogen volgens de Hoge Raad worden gebaseerd op de
algemene opsporingstaak geformuleerd in art. 2 Politiewet en op de artikelen
141 en 142 Sv. 205 De toepassing van deze niet ingrijpende bevoegdheden dient
wel de toets van de ongeschreven beginselen, zoals de proportionaliteit en
subsidiariteit, te kunnen doorstaan. Voorts is de toepassing alleen toegestaan
indien deze past en dient ter uitvoering van de politietaak. 206
De wettelijke bepaling waarin de bevoegdheid staat geregeld, wijst
tevens de bevoegde instantie aan; dit zijn over het algemeen
opsporingsambtenaren. 207 Tot de opsporingsambtenaren worden gerekend, in
hiërarchische volgorde van hoog naar laag, de officieren van justitie, 208 de
hulpofficieren van justitie (politieambtenaren met hogere rang) en de
ambtenaren van politie. 209 Bij de uitoefening van de bevoegdheden geldt als
uitgangspunt dat ingrijpende bevoegdheden voorbehouden dienen te blijven aan
hogere opsporingsambtenaren. De meest ingrijpende bevoegdheden zijn door de
wetgever uit handen van de opsporingsambtenaren genomen en toegekend aan
de rechter-commissaris, of mogen alleen met zijn machtiging worden
uitgeoefend. 210
204 Mevis 2004, p. 211.
205 HR 10 april 2001, NJ 2001, 424; HR 16 januari 2001, NJ 2001, 207; HR 19 december 1995, NJ
1996, 249, r.o. 6.4.5. (Zwolsman-arrest). Over het antwoord op de vraag of uit een algemene
taakstelling een bevoegdheid kan worden afgeleid, bestaat in de literatuur onenigheid. Mevis 2004, p.
213 stelt dat de opvatting dat vage taakstellende artikelen als art. 2 Politiewet ook tot
bevoegdheidsbasis voor concreet optreden kunnen worden gemaakt, vanuit rechtsstatelijk oogpunt
kwestieus is. ‘Grondwet en EVRM verlangen in het algemeen duidelijker bevoegdheidsbepalingen.
Hier lijkt de wetgever op het punt van de normering van politiebevoegdheden ter opsporing in de
wet, te onduidelijk. Dat komt de normering van die bevoegdheden niet ten goede. De praktijk en
vooral de jurisprudentie daarover zal moeten leren hoe de normering er op dit punt precies uit zal
gaan zien.’ Verder wijst hij er op dat het onderscheid tussen ‘een inbreuk’, een ‘beperkte’ inbreuk en
een ‘ernstige’ inbreuk erg onduidelijk is (Mevis 2004, p. 210-213, zie ook Mevis 1990, p. 943 e.v.).
Zie ook Buruma 2001, p. 35, 36; Groenhuijsen & Knigge 2001, p. 128, 193-199; Rozemond 1997, p.
40.
206 Kamerstukken II 1996/97, 25 403, nr. 3, p. 8 (MvT). Corstens 2002, p. 98-99.
207 In sommige bepalingen worden ook burgers aangewezen als bevoegde personen. Dit is het geval bij
aanhouding bij ontdekking op heterdaad (art. 53 Sv), het betreden van plaatsen ter aanhouding bij
heterdaad (art. 53 Sv) en de bevoegdheid om bij aanhouding bij een ontdekking op heterdaad
bepaalde voor inbeslagname vatbare voorwerpen in beslag te nemen (art. 95 Sv).
208 De OvJ is de vertegenwoordiger van het Openbaar Ministerie, welke de eindverantwoordelijkheid
over de opsporing heeft. Het OM behoort tot de rechterlijke macht, terwijl de politieambtenaren tot
de politie behoren, het gaat dus om ambtenaren van twee verschillende organisaties (Mevis 2004, p.
185).
209 Zie over de bevoegdheid van politie bij controle en opsporing G.P.A. Aler, De politiebevoegdheid bij
opsporing en controle (diss. Amsterdam UvA), Zwolle: W.E.J. Tjeenk Willink 1982.
210 Mevis 2004, p. 185-187. Naast de opsporingsbevoegdheden staat politieambtenaren nog een andere
groep bevoegdheden ter beschikking: de zogenaamde controlebevoegdheden. Dit zijn bevoegdheden
die buiten het kader van de strafvordering vallen, met de strekking de naleving van bepaalde
voorschriften te controleren. Controlebevoegdheden behoren niet tot de wettelijke opsporing, maar
kunnen bij de opsporing van strafbare feiten soms wel een rol spelen, aangezien ze de opsporing
kunnen inleiden. Ze mogen ook worden gebruikt om na een gerezen verdenking meer informatie
boven tafel te krijgen (HR 13 mei 1997, NJ 1998, 481). In de literatuur wordt wel gewezen op de
vage grens tussen strafvorderlijke opsporing en controle (Minkenhof/Reijntjes 2002, p. 12; Mols
57