Wangedrag van werknemers - RePub - Erasmus Universiteit ...

als al het onderzoek dat geschiedt ter opheldering van een vermoedelijk
gepleegd strafbaar feit en ter voorbereiding van een ter zake daarvan eventueel
op te leggen strafrechtelijke sanctie. 193 Kort gezegd: het aan de dag brengen van
de waarheid. Alle fasen van een strafzaak impliceren het doen van onderzoek. 194
De betekenis van de term ‘opsporing’ is dan ook niet beperkt tot de fase van het
opsporingsonderzoek, 195 of zelfs tot de context van het Wetboek van
Strafvordering. Deze betekenis van het opsporingsbegrip wordt aangeduid met
opsporen in materiële zin. De term heeft dan dezelfde betekenis als in het
gewone spraakgebruik. 196 De algemene opsporingsbevoegdheid komt in deze
opvatting aan iedereen toe, iedereen mag zijn oren en ogen openhouden,
iedereen mag opsporen. 197 Sommige burgers maken zelfs hun beroep van
opsporing, zoals de privé-detective of de bedrijfsrechercheur. 198 Tegenover het
begrip materiële ‘opsporing’ staat (uiteraard) het begrip formele ‘opsporing’. Dit
ziet op een opsporingsbegrip dat beperkt blijft tot de context van het Wetboek
van Strafvordering. 199 Zodra sprake is van opsporing in strafvorderlijke zin staan
de strafvorderlijke autoriteiten allerhande bevoegdheden ter beschikking. 200
193
Corstens 2002, p. 241.
194
Dit betekent dat alle strafvorderlijke autoriteiten, ook niet-opsporingsambtenaren, zoals de rechtercommissaris
en de rechter ter terechtzitting, aan onderzoek doen. Zij treden weliswaar op in andere
fasen van het strafrechtelijk onderzoek, of zelfs buiten de context van strafvordering om, en hebben
niet altijd opsporing tot taak, maar ook zij doen aan opsporen in de zin van onderzoek doen naar de
waarheid in een strafzaak (Mevis 2004, p. 104-111).
195
Het opsporingsonderzoek en het eventueel daarop volgende gerechtelijk vooronderzoek vormen
samen het voorbereidend onderzoek. Met de invoering van de Wet Bob op 1 februari 2000 (Stb.
1999, 245, p. 15) is in art. 132a Sv een wettelijke definitie van het begrip ‘opsporingsonderzoek’
gekomen: ‘Onder het opsporingsonderzoek wordt verstaan het onderzoek onder leiding van de
officier van justitie naar aanleiding van een redelijk vermoeden dat een strafbaar feit is begaan of dat
in georganiseerd verband misdrijven worden beraamd of gepleegd als omschreven in artikel 67,
eerste lid, die gezien hun aard of samenhang met andere misdrijven die in dat georganiseerd verband
worden beraamd of gepleegd een ernstige inbreuk op de rechtsorde opleveren, met als doel het
nemen van strafvorderlijke beslissingen’. In deze definitie wordt het begrip ‘opsporing’ als fase in het
strafrechtelijk onderzoek bedoeld. Daarnaast kan het strafrechtelijk financieel onderzoek tot het
voorbereidend onderzoek horen. Deze modaliteit van strafrechtelijk onderzoek is alleen gericht op
het vaststellen van door criminaliteit verkregen voordeel. Het voorbereidend onderzoek gaat vooraf
aan het onderzoek ter terechtzitting. Het heeft tot doel gegevens te verzamelen over het vermoedelijk
gepleegde strafbare feit en over de verdachte (art. 132 Sv) (Mevis 2004, p. 110 en p. 255 e.v.;
Corstens 2002, p. 229 en p. 329 e.v.).
196
Reijntjes 1991, p. 268.
197
In de literatuur komt dan ook de opvatting naar voren dat in deze context niet van een bevoegdheid
kan worden gesproken. Het begrip ‘bevoegdheid’ ziet immers op de situatie dat de een, met
uitsluiting van alle anderen, iets mag doen en niet op de situatie dat iedereen gerechtigd is dat ‘iets’ te
doen (Corstens 2002, p. 243; Reijntjes 1989, p. 7).
198
Reijntjes 1989, p. 6.
199
Reijntjes 1991, p. 268.
200
In het Wetboek van Strafvordering wordt het algemeen kader aangegeven waarbinnen justitieel
onderzoek dient te worden verricht. Daarnaast zijn ook in bijzondere wetten bepalingen opgenomen
die de opsporing, vervolging en berechting van strafbare feiten betreffen. Voorbeelden van dergelijke
bijzondere wetten zijn de Wet wapens en munitie (WMM), de Wet op de economische delicten
(WED) en de Opiumwet. Een belangrijk verschil tussen het Wetboek van Strafvordering en deze
bijzondere wetten is de algemene strekking van het Wetboek van Strafvordering. Het Wetboek van
Strafvordering is geschreven om de opsporing, vervolging en berechting van alle strafbare feiten te
regelen, dus ook die in de bijzondere wetten zijn geregeld (Mevis 2004, p. 99 en 175; Brouwer 1999,
55