Wangedrag van werknemers - RePub - Erasmus Universiteit ...

ereiken. 153 Tevens wees de minister op het instemmingsrecht van de
ondernemingsraad. Aan het kenbaarheidsvereiste kan een werkgever voldoen
door de camera’s zichtbaar op te hangen of door op bordjes aan te geven dat
cameratoezicht wordt toegepast. Indien dit in een bepaald geval de effectiviteit
aan het cameratoezicht zou ontnemen, kan de werkgever ook een verborgen
camera inzetten. De werknemers moeten dan wel vooraf van deze mogelijkheid
op duidelijke wijze in kennis zijn gesteld. Dit kan bijvoorbeeld door middel van
een circulaire waarin is omschreven onder welke omstandigheden de werkgever
zich de mogelijkheid voorbehoudt een verborgen camera in te zetten. 154 Voorts
kan de mededeling in het bedrijf worden opgehangen. Volgens de minister
wordt zelfs aan het kenbaarheidsvereiste voldaan door het heimelijk
cameratoezicht in de vergadering van de ondernemingsraad aan de orde te
stellen. 155 Het kenbaar maken betekent volgens de minister overigens niet dat de
werkgever moet aangeven waar de camera’s hangen, hij dient alleen aan te
geven dat er camera’s hangen. 156
Kortom, een werkgever kan vrij eenvoudig aan het kenbaarheidsvereiste
voldoen. 157 De stelling dat een werkgever die door middel van een verborgen
camera wangedrag wil opsporen, niets anders rest dan een misdrijf te begaan, is
naar mijn mening dan ook onjuist. Evenmin leidt het voorgaande tot de
conclusie dat de werkgever ter rechtvaardiging van verborgen cameratoezicht
niets anders rest dan een beroep te doen op de ‘ontsnappingsmogelijkheid’ van
het ontbreken van de wederrechtelijkheid. 158 De minister achtte een ruimere
153
Alhoewel de WBP hier niet werd genoemd, had de minister waarschijnlijk het oog op de bepalingen
van de WBP.
154
Kamerstukken II 2000/01, 27 732, nr. 7, p. 2-3.
155
Overigens is het volgens de minister geen vereiste dat de ondernemingsraad met het voorstel instemt
(Handelingen I, 2002/03, 23, p. 737 en 741). Zie voor een voorbeeld waarin het op de hoogte stellen
van de ondernemingsraad voldoende werd geacht Ktr. Zwolle 11 november 2005, JIN 2005, 458. De
Rechtbank Haarlem oordeelde daarentegen dat alleen informatie aan of instemming van de
ondernemingsraad niet voldoende is; de werknemers dienen zelf te worden geïnformeerd (Rb.
Haarlem 22 december 2004, JIN 2005, 56, m. nt. van W.A. Zondag). Ik sluit me bij het oordeel van
de Rechtbank Haarlem aan: met de bespreking van de mogelijkheid in de vergadering van de
ondernemingsraad wordt niet aan het kenbaarheidsvereiste voldaan. De ondernemingsraad is dan
wellicht op de hoogte, maar het is niet aan de individuele werknemers bekend gemaakt. De
instemming van de ondernemingsraad kan wel een aanwijzing zijn dat aan het proportionaliteits- en
subsidiariteitsvereiste is voldaan (aldus ook W. A. Zondag in zijn noot onder Rb. Haarlem 22
december 2004 en onder Ktr. Zwolle 11 november 2005, JIN 2005, 458).
156
De minister (Donner) gaf verder aan dat voor het kenbaar maken niet is vereist dat de werknemers
weten in welke situatie sprake is van toezicht; de werknemers moeten het kunnen weten. Even later
gaf de minister daarentegen aan dat het kenbaar maken kan gebeuren door de mededeling ‘dat is
geconstateerd dat er dingen verdwijnen en dat het daarom noodzakelijk is om gedurende een zekere
tijd heimelijk camera’s op te stellen om te kijken wie dat doet.’ Naar mijn mening dient de werkgever
de werknemers te zijner tijd altijd op de hoogte te stellen van het feit dat de omstandigheden
waaronder van verborgen cameratoezicht gebruik wordt gemaakt, zich voordoen. Indien de
werkgever dit niet doet, ontstaat voor de werknemers een constante druk heimelijk te worden
gefilmd. Mijns inziens is dit in strijd met het proportionaliteitsbeginsel. Dit vereiste vloeit veeleer
voort uit de WBP, en niet uit art. 139f Sr: op grond van deze bepaling moet het cameratoezicht alleen
kenbaar zijn gemaakt (Handelingen I 2002/03, 23, p. 736-742).
157
Aldus ook Ostendorf 2003, p. 308.
158
Anders Rutgers & de Vries 2001, p. 20-21.
46