Wangedrag van werknemers - RePub - Erasmus Universiteit ...

elangrijkste randvoorwaarden voor het rechtmatig toepassen van
cameratoezicht is dat het gebruik van de camera’s kenbaar is. 150 Dit betekent dat
de werkgever geen heimelijk gebruik van camera’s mag maken ter observatie
van zijn werknemers. 151
Bij de behandeling van het wijzigingsvoorstel van artikel 139f Sr
maakte de Minister van Justitie (Korthals) onderscheid tussen twee vormen van
cameragebruik door werkgevers. De eerste is het gebruik van camera’s door een
ondernemer onder andere in winkels of bedrijfsterreinen ter voorkoming van
diefstal of overvallen. De wettelijke bepaling staat hieraan op geen enkele wijze
in de weg. Op dergelijke plaatsen blijft cameratoezicht mogelijk, mits dit op
duidelijke wijze kenbaar is gemaakt. Van het kenbaar maken zou bovendien een
preventieve werking uitgaan. Over de wijze van kenbaar maken zei de minister
dat het gaat om de kenbaarheid van de aanwezigheid van de camera’s. Dit kan
bijvoorbeeld door het zichtbaar ophangen van de camera of het plaatsen van een
bordje. 152
De tweede vorm van het gebruik van camera’s is het gebruik door de
werkgever teneinde onregelmatigheden van werknemers te constateren. Het gaat
dan om toezicht op de werkvloer. Werkgevers kunnen hierbij een
gerechtvaardigd belang hebben, bijvoorbeeld ten behoeve van de beveiliging
van het bedrijf of om schadetoebrengend handelen te stoppen. Onder
omstandigheden kan de werkgever onwenselijk gedrag van werknemers
vastleggen, maar hierbij dient terughoudendheid te worden betracht. De
werkgever mag volgens de minister alleen camera’s inzetten indien daartoe een
noodzaak bestaat en het doel daarvan vooraf concreet is bepaald. Ook dient vast
te staan dat geen minder ingrijpende maatregelen bestaan om het doel te
wederrechtelijkheid ontbreekt. Onder wederrechtelijk wordt verstaan ‘zonder daartoe gerechtigd te
zijn’ (Kamerstukken II 2000/01, 27 732, nr. 3, p. 5-6, p. 11-12 en nr. 5, p. 6).
150 Het artikel is gewijzigd bij Wet van 8 mei 2003 tot wijziging van de artikelen 139f en 441b van het
Wetboek van Strafrecht (uitbreiding strafbaarstelling heimelijk cameratoezicht), inwerkingtreding 1
januari 2004 (Stb. 2003, 365). Over de gevolgen van de wijziging van art. 139f Sr voor het
arbeidsrecht zijn de volgende bijdragen verschenen: M.P. van der Stroom, ‘Camera’s op de
werkvloer’, Juridisch up to date 2003-23/24, p. 16-20; L.C. Roelofs, ‘Verborgen cameratoezicht op
de werkplek: straks nog toelaatbaar?’, ArbeidsRecht (10) 2003-10, p. 21-27; K. Ostendorf,
‘Uitbreiding strafbaarstelling heimelijk cameratoezicht en de consequenties daarvan op de werkplek’,
Sociaal Recht (18) 2003-10, p. 305-310; D.J. Rutgers & H.H. de Vries, ‘De Hoge Raad en
cameratoezicht op de werkvloer’, ArbeidsRecht (8) 2001-10, p. 18-23.
151 Tijdens de parlementaire behandeling werd gevraagd waarom geen nadere, dat wil zeggen scherpere,
eisen werden gesteld aan het gebruik van cameratoezicht op de werkvloer. De minister antwoordde
dat voor cameratoezicht, toegepast door werkgevers op de werkvoer, reeds specifieke, scherpere
eisen gelden. Als voorbeeld verwees hij naar de regeling van art. 27 lid 1 onderdeel l van de WOR.
Verder wees hij op de verplichting van art. 611 van Boek 7 van het BW en stelde dat de regels van
goed werkgeverschap onder andere met zich brengen dat de werkgever niet zonder noodzaak zijn
werknemers bij voortduring aan cameratoezicht mag blootstellen (met verwijzing naar het Hof in de
KOMA-zaak). Genoemde eisen bleven volgens de minister naast de voorgestelde strafbaarstelling
bestaan (Kamerstukken II 2000/01, 27 732, nr. 5, p. 15).
152 Kamerstukken II 2000/01, 27 732, nr. 7, p. 1-2.
45