Wangedrag van werknemers - RePub - Erasmus Universiteit ...

werknemer zijn gereedschap, of op het werk verworven kennis, misbruikt voor
het plegen van strafbare handelingen tegen een onafhankelijke derde of het
algemeen belang. Per concreet geval dient te worden vastgesteld of de
werknemer met een dergelijke strafbare gedraging, tevens een verplichting
voortvloeiend uit de arbeidsovereenkomst heeft geschonden. Bij de beoordeling
is met name van belang of de werknemer met de gedraging de goede naam van
het bedrijf heeft geschaad. Van een schending van de arbeidsrechtelijke
verplichtingen is in ieder geval geen sprake, indien de strafbare gedraging,
behalve het plegen gedurende werktijd, verder geen enkel verband met de
arbeidsovereenkomst heeft en de belangen van de werkgever niet schendt. In dat
geval kan een strafbare handeling nog wel leiden tot een ‘personenbedingt’
ontslag, wegens ongeschiktheid voor de functie. 318
Strafbare handelingen buiten werktijd hebben in beginsel geen
betrekking op de arbeidsrelatie en vormen doorgaans dan ook geen
rechtvaardiging voor een (buitengewoon) ontslag. Dit kan in twee gevallen
anders zijn: enerzijds kunnen strafbare gedragingen buiten werktijd
‘außerdienstliche Verhaltenspflichten’ schenden en een ‘verhaltensbedingt’
ontslag rechtvaardigen, anderzijds kunnen ze twijfel oproepen over de
geschiktheid van de werknemer voor de functie en een ‘personenbedingt’
ontslag rechtvaardigen. In het eerste geval is sprake van een ‘verhaltensbedingte’
reden, indien met het gedrag nevenverplichtingen uit de arbeidsverhouding
worden geschonden. In beginsel kan de werkgever echter geen eisen
stellen aan het privé-leven van de werknemer. Voorts zien nevenverplichtingen
meestal niet op gedrag buiten werktijd. Dientengevolge zijn strafbare
handelingen buiten werktijd in beginsel niet in strijd met de verplichtingen uit de
arbeidsovereenkomst. Dit is alleen mogelijk indien het handelen in strijd is met
(collectief of individueel overeengekomen afspraken over) de nevenverplichtingen
van de werknemer. Eisen ten aanzien van het handelen van de
werknemer in zijn privé-leven mogen daarentegen alleen worden afgesproken,
indien de aard van de arbeidsovereenkomst deze eisen rechtvaardigt. Voorts
moet de vraag of strafbaar handelen van de werknemer in strijd is met algemene
of bijzonder overeengekomen nevenverplichtingen van de werknemer, worden
beantwoord aan de hand van de concrete omstandigheden van het geval. Ter
beantwoording van de vraag of strafbaar gedrag buiten werktijd een ‘personenbedingte’
reden voor ontslag vormt, is de relatie tussen de functie en het werkterrein
van de werknemer en de aard van het strafbare feit van doorslaggevend
belang. Zo kunnen verkeersdelicten twijfels oproepen over de geschiktheid van
318 Hoefs 2001, p. 149-151. Indien de functie van de werknemer het risico in zich draagt bij een
verkeersongeval betrokken te raken, valt dit onder het bedrijfsrisico van de werkgever en niet onder
de persoonlijke levenssfeer van de werknemer. Veroorzaakt een beroepschauffeur in de uitoefening
van zijn werkzaamheden een zwaar verkeersongeval en wordt hij daar strafrechtelijk voor vervolgd,
dan is de werkgever verplicht de rechtsbijstandskosten te vergoeden (BAG 16 maart 1995, 8 AZR
260/94.
318