Wangedrag van werknemers - RePub - Erasmus Universiteit ...

werknemers te controleren. 15 Te denken valt aan technieken zoals internet en
e-mailgebruik, welke gemakkelijk door de werkgever te controleren zijn zonder
dat de werknemer het merkt. Maar ook het gebruik van camera’s en de
toegangscontrole door middel van een pasje zijn ‘privacygevoelig’. 16 Zo gaat
één van de eerste arbeidsrechtelijke zaken waarin het privacyrecht een rol kreeg
toebedeeld, de KOMA-zaak, over cameratoezicht. 17 In een vestiging van KOMA
waren in alle werkplaatsen camera’s geplaatst. FNV voerde namens haar leden,
bij KOMA in dienst, aan dat het handelen van KOMA inbreuk maakte op de
persoonlijke levenssfeer van de bespiede werknemers. De president van de
rechtbank overwoog dat de werking van het recht op bescherming van de
persoonlijke levenssfeer zich uitstrekt tot de werkplaats, maar stelde dat het daar
op andere te respecteren belangen als eisen van veiligheid, milieu en
bedrijfseconomie kan stuiten. Afweging van belangen is dan onontkoombaar.
Vervolgens overwoog de president:
‘KOMA zal in strijd met haar verplichtingen als goed werkgever handelen
wanneer zij het TV-circuit gebruikt zonder dat:
a. een gewichtiger te achten belang daartoe noopt,
b. afspraken met het betrokken personeel zijn gemaakt over het gebruik van
het TV-circuit en de controle daarop.’ 18
Een belang dat duidelijk opweegt tegen dat van de bescherming van de
persoonlijke levenssfeer was vooralsnog niet aangetoond. Bijgevolg was de
conclusie dat het gebruik van het tv-circuit voorlopig nog niet gerechtvaardigd
was. De ondernemingsraad was weliswaar akkoord gegaan met de installatie van
het tv-circuit, maar de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer was een
fundamenteel recht waarop ieder individu aanspraak kan maken. Dat 25 van de
46 werknemers geen bezwaar hadden tegen installatie van het tv-circuit, deed
hier niet aan af. Het kenmerk van een grondrecht zoals het recht op privacy is
namelijk dat een meerderheid de aanspraak op dit recht niet aan een individu of
minderheid kan ontnemen. Kortom, de president van de rechtbank erkende de
werking van het recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer in de
arbeidsrelatie, maar tekende daarbij aan dat het recht zijn grenzen in andere
belangen vindt. De werkgever dient zich bij de afweging van die belangen als
goed werkgever te gedragen. Het Hof ging in hoger beroep niet expliciet in op
de werking van het recht op privacy, maar stelde de beoordeling in het teken van
het goed werkgeverschap. 19
15
In dit verband wordt ook wel gesproken van de ‘glazen werknemer’ en de ‘electronische schaduw’
(zie Pruis & Biemans 1988, p. 39; Van der Heijden 1992, p. 18). Zie ook De Vries 1998, p. 21, 22
over de gevaren en mogelijkheden van deze ‘personeelsvolgsystemen’.
16
Jaspers e.a. 2000, p. 7; De Vries 2001, p. 37, 38.
17
De Vries 1998, p. 20 noemt deze zaak het startsein voor de discussie over de bescherming van
privacy van werknemers.
18
Pres. Rb. Roermond 12 september 1985, KG 1985, 299.
19
Nu volgens het hof geen noodzaak was gebleken voor het controlesysteem, was het gebruik ervan in
strijd met het goed werkgeverschap: ‘De werknemers van Koma die in de bedrijfsruimten werkzaam
13