Wangedrag van werknemers - RePub - Erasmus Universiteit ...

5. Duitsland
5.1 Inleiding
In de voorgaande drie hoofdstukken heb ik de opsporing en sanctionering van
wangedrag van werknemers, door werkgevers, in Nederland onderzocht. Uit
deze hoofdstukken blijkt dat de opsporingsbevoegdheid van de werkgever
uitgebreid wordt genormeerd, door algemene, niet-arbeidsrechtelijke, wettelijke
regels en lagere regelgeving. Regels over het gebruik van onrechtmatig
verkregen bewijs ontbreken daarentegen. De bevoegdheid van de werkgever tot
het opleggen van een straf aan een werknemer is evenmin (wettelijk) geregeld.
In de jurisprudentie zijn weliswaar voorbeelden van zaken over opsporing en
sanctionering door werkgevers te vinden, maar ook daar ontbreken eenduidige
en harde regels over door werkgevers onrechtmatig verkregen bewijs en de
bevoegdheid tot het opleggen van een straf.
Voorgaande bevindingen wettigen naar mijn mening de conclusie, dat
opsporing en sanctionering door werkgevers, een onderontwikkeld deel van het
Nederlandse arbeidsrecht is. Dit doet de vraag rijzen of in andere rechtsstelsels
regels bestaan voor opsporing en sanctionering door werkgevers. De in een
ander land ontwikkelde regels kunnen een bron van inspiratie zijn voor de
verbetering van dit onderdeel van het Nederlandse arbeidsrecht, en een
toetssteen voor de door mij voorgestelde uitbreidingen. 1 De selectie van het
vergelijken (onderdeel van een) rechtsstelsel is tot stand gekomen onder meer
onder invloed van de toegankelijkheid van het te vergelijken rechtssysteem en
de beschikbaarheid van literatuur en jurisprudentie. 2 Voorts is de selectie van het
rechtsstelsel gegrond op de keuze voor een land met een vergelijkbare
maatschappijstructuur, waar zich vergelijkbare maatschappelijke problemen
voordoen. 3 Dit heeft geleid tot de keuze voor Duitsland. 4 Bij mijn keuze voor
1 Vgl. De Boer 1992, p. 42: ‘Ik voor mij trek hieruit de conclusie dat de beoefenaar van de
rechtsvergelijking zich vooral zou moeten bezighouden met het opsporen, vergelijken en
beoordelen (…) van buitenlandse alternatieven voor de wijze waarop een bepaalde rechtsvraag in
eigen kring (…) wordt opgelost. Aldus kan buitenlands recht fungeren als toetssteen voor de kwaliteit
van het eigen recht en als bron van inspiratie voor de vernieuwing of verbetering daarvan.’ Zie ook
Sauveplanne 1981, p. 6-8.
2 Overigens ben ik er mij van bewust dat het in dit hoofdstuk te verrichten bescheiden onderzoek naar
een deel van het Duitse arbeidsrecht, wellicht niet als (volledige) rechtsvergelijking mag worden
gezien, maar eerder als een uitstapje naar het Duitse recht (over wat rechtsvergelijking nu precies is,
lopen de meningen uiteen (De Boer 1992, p. 39-41; Sauveplanne 1981, p. 4 )). Desalniettemin kan de
beschrijving van het betreffende gedeelte van het Duitse arbeidsrecht de blik verruimen en
inspirerend werken bij de verbetering van het corresponderende deel van het Nederlandse
arbeidsrecht. Uitgebreid over rechtsvergelijking: D. Kokkini-Iatridou e.a., Een inleiding tot het
rechtsvergelijkend onderzoek, Deventer: Kluwer 1988 en F. Gorlé, G. Bourgeois, H. Bocken & F.
Reyntjes, Rechtsvergelijking, Brussel: Story-Scientia 1991.
3 Zie De Boer 1992, p. 47-48.
4 Aangenomen mag worden dat in een en dezelfde regio de maatschappijstructuren elkaar meestal niet
veel ontlopen. Het is dan ook verstandig de blik in eerste instantie te richten op de rechtsstelsels uit
259