Wangedrag van werknemers - RePub - Erasmus Universiteit ...

2. Opsporing door de werkgever
2.1 Inleiding
Op het moment dat een werkgever het vermoeden krijgt dat een van zijn
werknemers zich schuldig maakt aan wangedrag, zal hij dit meestal willen
opsporen, zodat hij het wangedrag kan beëindigen en de ‘dader’ eventueel een
sanctie kan opleggen. In dit hoofdstuk staat de opsporing van wangedrag
centraal.
Uit de, voornamelijk lagere, rechtspraak blijkt dat werkgevers bij de
opsporing van wangedrag methoden hanteren die doen denken aan opsporing
door de strafvorderlijke overheid (zie 2.4.1.2). Werkgevers observeren
werknemers door middel van camera’s en luisteren telefoongesprekken van de
‘verdachte’ werknemer af. Verder wordt onderzoek gedaan naar e-mail,
internetgebruik en het strafblad van de (toekomstige) werknemer. Daarnaast
wordt gebruik gemaakt van private recherche- en detectivebureaus. Ook de
werkwijze van deze door de werkgever ingezette derden doet denken aan
opsporing door de politie: werknemers worden geobserveerd en verhoord. In het
strafrecht worden opsporingsbevoegdheden genormeerd door regels die de
burgers beschermen tegen (ongerechtvaardigde) inbreuken op hun grondrechten
en vrijheden. Dit legitimeert de uitoefening van die opsporingsbevoegdheden: er
is sprake van gekanaliseerde machtsuitoefening (zie 2.4). Gelet op de gelijkenis
in opsporingsactiviteiten van de werkgever en van de strafvorderlijke overheid,
rijst de vraag naar de legitimatie van die opsporingshandelingen door de
werkgever. Wat is de rechtsgrond van de opsporingsbevoegdheid van de
werkgever en is de bevoegdheid tot opsporing uitgewerkt in regels met optimale
waarborgen voor de rechtszekerheid en rechtsgelijkheid van de betrokken
werknemers?
Ik begin in 2.2 met de bespreking van de rechtsgrond: op welke
arbeidsrechtelijke regels kan de opsporingsbevoegdheid worden gebaseerd? In
2.3 ga ik vervolgens op zoek naar de regelgeving die bovengenoemde
opsporingshandelingen van werkgevers thans normeert. Hoe worden de rechten
van werknemers beschermd? Ter vergelijking bespreek ik in 2.4 de regeling en
normering van de (vergelijkbare) opsporingsbevoegdheden in het strafrecht: hoe
worden in het strafrecht de rechten en vrijheden van de betrokkenen beschermd?
In 2.5 bezie ik de normering van de door werkgevers gehanteerde
opsporingsmethoden in het licht van de normering van de (vergelijkbare)
strafvorderlijke opsporingsmethoden: bieden de huidige regels de betrokken
werknemers optimale rechtszekerheid en rechtsgelijkheid ten aanzien van
ingrijpende opsporingshandelingen door werkgevers? Uit deze beschouwing zal
blijken dat de opsporingsbevoegdheid van de werkgever weliswaar uitgebreid is
genormeerd, maar dat eenduidige regels omtrent bewijs voortgekomen uit
onrechtmatige opsporingshandelingen, ontbreken. In 2.6 staat dan ook de vraag
9