Wangedrag van werknemers - RePub - Erasmus Universiteit ...

De personeelshandboeken vormen nog steeds een belangrijke bron van
disciplinaire regelgeving. 145 Ze komen binnen bedrijven onder verschillende
benamingen voor. Zo worden bijvoorbeeld de termen personeelsgids 146 of -
regeling, sociale gids, het groene boek, 147 of gedragscode gehanteerd. 148
145
Als voorbeeld kan onder meer worden verwezen naar de Personeelsgids van Shell/NAM. Volgens
deze gids kunnen disciplinaire maatregelen worden genomen als de medewerker zich niet houdt aan
de regels en normen die voortvloeien uit de individuele arbeidsovereenkomst, vastgelegde huisregels
en algemeen geldende, al dan niet wettelijke, maatschappelijke normen. Uit de regeling blijkt voorts
dat Shell drie disciplinaire straffen kent: de mondelinge waarschuwing, de schriftelijke
waarschuwing en ontslag (wegens een dringende reden). Voorts wordt de mogelijkheid tot nietdisciplinaire
schorsing met behoud van loon genoemd, als maatregel gedurende een onderzoek naar
een mogelijke zeer ernstige overtreding van een werknemer. Voorts bevat de regeling nog enkele
bepalingen omtrent een ‘toehoorder’ en de procedure. Verder kan ter illustratie worden gewezen op
de regelingen binnen Dierenpark Emmen. Het Park heeft een regeling ‘Gastgerichtheid: aan aantal
spelregels’. Deze regeling is vastgesteld door de ondernemingsraad en de directie samen. Iedere
werknemer krijgt bij indiensttreding een exemplaar van het reglement. Hierin komen onder meer
regels voor over alcohol, roken en drugs, met de waarschuwing dat het zich niet houden aan de
regels, ernstige gevolgen voor het dienstverband heeft. Daarnaast heeft het Park een regeling
‘sanctiebeleid’, eveneens samengesteld door directie en ondernemingsraad gezamenlijk, bedoeld voor
de leidinggevenden werkzaam bij het Park. Hierin staat te lezen dat wanneer medewerkers zich niet
houden aan de overeengekomen spelregels, zij dienen te worden gecorrigeerd. Als sancties worden
genoemd: mondelinge waarschuwing, schriftelijke waarschuwing, schorsing, ontslag en ontslag op
staande voet. Een ander voorbeeld van een in de arbeidsovereenkomst geïncorporeerde
bedrijfsregeling met bepalingen over wangedrag en straffen, is de gedragscode van IKEA Nederland.
Deze gedragscode bevat een bepaling over grensoverschrijdend gedrag. Hieronder wordt verstaan
seksuele intimidatie, pesten, geweld en discriminatie. Dit gedrag wordt als onaanvaardbaar gezien en
werknemers die zich er schuldig aan maken zullen na een gesprek met de vertrouwenspersoon hun
gedrag zichtbaar moeten verbeteren. Van alle gesprekken wordt een verslag bewaard in het
personeelsdossier van de betreffende werknemer. Indien zich geen verbeteringen voordoen, kan dit
leiden tot beëindiging van de arbeidsovereenkomst, dan wel tot ontslag op staande voet. Voorts
bepaalt de gedragscode dat bij (het vermoeden van) strafbare zaken, zoals aanranding, verkrachting,
fysiek geweld of ernstige bedreigingen, de politie wordt ingeschakeld. Afhankelijk van de aard van
de situatie wordt bepaald of de werknemer kan blijven werken, op non-actief wordt gesteld of op
staande voet wordt ontslagen. Ook bij het vermoeden van het gebruik of bezit van alcohol of drugs
worden volgens de gedragscode sancties toegepast en indien noodzakelijk (hetgeen mijns inziens
wijst op de inzet als ordemaatregel, zie 3.4.2.2) overgegaan tot ontslag op staande voet. Indien een
werknemer een alcoholprobleem heeft en geen verbeteringen laat zien bij het oplossen daarvan
(IKEA biedt blijkens de gedragscode hulp in de vorm van de bedrijfsmaatschappelijk werker en de
bedrijfsarts), kan beëindiging van de arbeidsovereenkomst of ontslag op staande voet volgen. OPG
Nederland kent een regeling met betrekking tot ongewenste omgangsvormen. Als mogelijke straffen
worden genoemd: schriftelijke berisping, al dan niet met daaraan verbonden gevolgen voor de
beoordeling, eenmalige stopzetting van de periodieke verhoging, schorsing voor bepaalde tijd,
overplaatsing en beëindiging dienstverband. Tot slot kan worden gewezen op het bedrijfsreglement
van Carglass. Hierin komt enkel de bepaling voor dat ongewenste intimiteiten niet worden
getolereerd en dat werknemers die zich hieraan schuldig maken streng worden aangepakt, wat kan
leiden tot directe beëindiging van de arbeidsovereenkomst.
146
Zie ook Ktr. Utrecht 14 augustus 2002, JAR 2002, 219.
147
Hoffmans 1992, p. 79. Voorts blijkt dat men ook de term ‘gedragscode’ of ‘bedrijfsreglement’
hanteert.
148
Bijvoorbeeld de ‘Unilever Gedragscode’, de ‘Ahold Gedragscode’ en de ‘OPG bedrijfsscode’. Op de
internetsite van de ‘European Foundation for the improvement of Living and Working Conditions’
staat bij de beschrijving van de Nederlandse personeelsgids: ‘Set of collective rules for an enterprise
in which terms and conditions of employment and rules for maintaining discipline and order may be
laid down’ (http://www.eurofound.eu.int/emire/netherlans/staffmanual-nl.html).
221