Wangedrag van werknemers - RePub - Erasmus Universiteit ...

werkzaamheden, 85 maar ook ten aanzien van de werkdiscipline (de formele
gezagsbevoegdheid). 86 De werkgever kan bijvoorbeeld instructies geven over de
tijd en plaats van de te verrichten werkzaamheden, over het opnemen van
vakantiedagen en over organisatorische zaken. 87
Betekenis van 7:660 BW voor disciplinaire regelgeving door de werkgever
Terugkomend op de vraag of onder ‘voorschriften’ in art. 7:660 BW ook een
disciplinaire regeling kan worden verstaan, kan als argument ‘voor’ worden
gewezen op de bedoeling van de wetgever. Minister Loeff vulde het artikel
destijds aan met de bepaling ‘voorschriften welke strekken ter bevordering van
de goede orde in de onderneming’, waarmee hij het oog had op alle
voorschriften welke krachtens de tussen partijen bestaande arbeidsovereenkomst
konden worden gegeven. Voorts kan uit de invulling die in rechtspraak en
literatuur aan de instructiebevoegdheid wordt gegeven worden geconcludeerd,
dat zo lang geen strijd bestaat met bepalingen uit de arbeidsovereenkomst of de
CAO, de voorschriften redelijk zijn en betrekking hebben op de in de arbeidsovereenkomst
bedongen arbeid, in beginsel niets in de weg staat aan het baseren
van tuchtrechtelijke regelgeving door de werkgever op art. 7:660 BW. Let wel,
dit geldt alleen voor zover de straffen geen inbreuk maken op de overeengekomen
arbeidsvoorwaarden, in de zin van een substantiële wijziging daarvan.
Bijgevolg zou een werkgever met verwijzing naar zijn instructierecht
een disciplinaire regeling kunnen opstellen met de volgende straffen: een
waarschuwing of berisping, het intrekken van emolumenten (voor zover daar
contractueel geen aanspraak op bestaat), het passeren voor een periodieke
verhoging (eveneens voor zover daar contractueel geen aanspraak op bestaat),
schorsing met behoud van loon, 88 en (tijdelijke) overplaatsing. 89
85 Overigens is door de Hoge Raad bepaald dat niet is vereist dat de instructies feitelijk worden
gegeven, maar dat alleen de mogelijkheid tot het geven van instructies voldoende is voor het
aannemen van een gezagsverhouding (HR 28 september 1983, NJ 1984, 92). Loonstra & Zondag
2006, p. 87.
86 De materiële gezagsbevoegdheid ziet op de instructiebevoegdheid ten aanzien van de inhoud van de
werkzaamheden (Loonstra & Zondag 2006, p. 88). Zie over de relevantie van het onderscheid tussen
het formele en materiële gezagsbegrip C.J. Loonstra, ‘De gezagsverhouding ex art. 7:610 BW’,
Sociaal Recht (20) 2005-3, p. 96-102.
87 Van der Grinten/Van der Grinten & Bouwens 2005, p. 259-260; Rood 1994, p. 279.
88 Volgens de Hoge Raad heeft de werknemer immers geen algemeen recht op tewerkstelling (HR 12
mei 1989, NJ 1989, 801 (Chelbi/Klene); HR 25 januari 1980, NJ 1980, 264 (Possemis/Hoogenboom),
alhoewel hier in de lagere rechtspraak en literatuur vaak anders over wordt gedacht (Heerma van
Voss 1999, p. 73-78; Zondag 2003a, p. 28-29. Zie voor een uitzondering Ktr. Apeldoorn 9 december
2003, NJ 2004, 158).
89 Het directierecht van de werkgever heeft dus maar beperkte waarde voor de mogelijkheid tot het
opstellen van een disciplinaire regeling door de werkgever. Uit het al eerder aangehaalde onderzoek
van Hoffmans naar de praktijk van arbeidsvoorwaardenvorming in de onderneming bleek dan ook dat
in geen van de 70 ondernemingen die meededen aan het onderzoek een afzonderlijk
directiereglement werd aangetroffen. Alle directievoorschriften waren opgenomen in een
zogenaamde personeelsgids. (Onderzoek van het Hugo Sinzheimer Instituut. De bevindingen van het
onderzoek zijn gepubliceerd in Sinzheimer cahier nr. 5: J.G.F.M. Hoffmans, Van personeelsgids tot
207