Wangedrag van werknemers - RePub - Erasmus Universiteit ...

en verplichtingen van partijen contractueel minder expliciet zijn bepaald. 71 Wat
dit betreft wordt wel gewezen op de mogelijkheid van de werkgever de
(collectieve) arbeidsovereenkomst nader te concretiseren. Deze mogelijkheid is
met name van belang indien sprake is van gewijzigde omstandigheden. De
werknemer en werkgever gaan bij het sluiten van de arbeidsovereenkomst uit
van de omstandigheden zoals ze op dat moment zijn. Externe omstandigheden
zoals marktfactoren, maar ook omstandigheden binnen de onderneming,
bijvoorbeeld door een reorganisatie, kunnen echter veranderen. Hierdoor kan
een situatie ontstaan, die door de contractspartijen niet was voorzien, en
waarvoor zij geen afspraken hebben gemaakt. De werkgever kan in dat geval, op
grond van zijn instructiebevoegdheid, de inhoud van de overeenkomst, met
inachtneming van de grenzen van redelijkheid en billijkheid, nader invullen. 72
Buiten deze vaststaande begrenzingen is de vraag wat wel en niet
binnen de gezagsbevoegdheid van de werkgever valt niet in zijn algemeenheid
te beantwoorden. Iedere concrete situatie zal op zijn merites moeten worden
beoordeeld. 73 In het SER-advies over het arbeidsreglement en het
instemmingsrecht van de ondernemingsraad (SER 94/06) wordt gezegd dat de
voorschriften ex art. 1639b BW tevens arbeidsvoorwaarden kunnen omvatten. 74
Deze stelling behoeft enige nuancering. Arbeidsvoorwaarden worden namelijk
beschouwd als een typisch onderwerp van tweezijdige vaststelling, waarover
overeenstemming moet bestaan. 75 Op grond van het instructierecht mag de
werkgever juist eenzijdig bindende aanwijzingen geven. De instructiebevoegdheid
lijkt dus bij het vaststellen van arbeidsvoorwaarden zijn grens te
bereiken. Jellinghaus stelt daarentegen dat niet is uitgesloten dat het
instructierecht ertoe leidt dat arbeidsvoorwaarden wijzigen. Het betreft dan
echter weinig ingrijpende wijziging van arbeidsvoorwaarden, zoals een
wijziging van de arbeidstijden 76 of de wijziging van een standplaats. 77 Dit zijn
omstandigheden die vallen onder de orde binnen de onderneming en/of de
uitvoering van de arbeidsovereenkomst. De werkgever kan volgens Jellinghaus
71
Daar staat uiteraard tegenover dat de bevoegdheid kleiner is, naarmate deze is ingeperkt door
(speciale bedingen in) de (collectieve) arbeidsovereenkomst.
72
Bakels/Asscher-Vonk & Fase 2005, p. 50-51; Van der Heijden, Arbeidsovereenkomst, BW, art.
7:660, aant. 2; Loonstra 2002, p. 35; Rood 1996, p. 23, 24; SER-advies 94/06, p. 52.
73
Loonstra 2002, p. 67; Van Slooten 1999, p. 46. Zie ook SER-advies 94/06, p. 51: ‘Voor het overige
is moeilijk aan te geven wat precies moet worden verstaan onder de in artikel 1639b BW omschreven
bevoegdheid van de werkgever om “voorschriften” te geven “omtrent het verrichten van de arbeid”
en “omtrent de goede orde” in de onderneming.’
74
Het begrip ‘arbeidsvoorwaarden’ dient dan wel ruim te worden opgevat (met voetnootverwijzing
naar Minister Loeff in de memorie van antwoord: ‘een bepaling, die geacht moet worden alle
voorschriften te omvatten, welke krachtens de tussen partijen bestaande dienstbetrekking kunnen
worden gegeven’ (Bles 1908 (III), p. 402)). Tussen voorschriften in de zin van ‘instructies’ en
‘arbeidsvoorwaarden’ zou geen scherpe grens te trekken zijn (SER 94/06, p. 51-52).
75
Rood 1989, p. 55.
76
Met voetnootverwijzing naar de overwegingen van de rechtbank en de Hoge Raad in het arrest 24
juni 1966, NJ 1966, 457.
77
Met voetnootverwijzing naar HR 5 januari 1951, NJ 1951, 532 en anders R.A.A. Duk, ‘Redelijk
bevel en dringende reden’, SMA 1976, p. 95.
205