Wangedrag van werknemers - RePub - Erasmus Universiteit ...

voor Schothorst duidelijk was wat de klachten waren en dat hem ‘voldoende’
tijd en gelegenheid voor verweer was geboden, schoot tekort en het vonnis van
de rechtbank werd vernietigd. 53
4.4.2 Materieelrechtelijke aspecten
Evenals voor de procedurele aspecten geldt voor de materiële aspecten dat er
geen algemene wettelijke regeling is. Als disciplinaire maatregelen worden in
literatuur en jurisprudentie over het algemeen genoemd: de schorsing met of
zonder behoud van loon, de boete, het intrekken van emolumenten,
functieverlaging met de daarbij behorende loonsverlaging, het passeren voor een
periodieke verhoging, de berisping of waarschuwing, vermindering van
vakantiedagen, overplaatsing en ‘normaal’ ontslag. Als meest vergaande
disciplinaire maatregel wordt meestal het ontslag op staande voet genoemd. 54
Zoals ik al bij de bespreking van de grondslag van het arbeidstuchtrecht naar
voren bracht, geldt in rechtspraak en literatuur de ongeschreven regel dat voor
straffen die inbreuk maken op de overeengekomen arbeidsvoorwaarden een
contractuele grondslag is vereist. Als voorbeeld kan de schorsing zonder behoud
van loon worden genoemd. 55 Maar ook de degradatie bij wijze van disciplinaire
straf zou volgens de heersende leer niet kunnen worden doorgevoerd zonder
contractuele grondslag. 56 Conform de huidige opvatting in literatuur en
53 HR 9 juli 1990, NJ 1991, 127. Zie voor een uitgebreide bespreking van deze uitspraak ook Zondag
2003a, p. 47-49. zie voor een meer recente uitspraak over de rechtmatigheid van een disciplinaire
straf en het belang van CAO-bepalingen Ktr. Zwolle 24 mei 2005, JIN 2005, 299.
54 W.A. Zondag in zijn noot bij Ktr. Zwolle 24 mei 2005, JIN 2005, 299 en Zondag 2003a, p. 7; Van
der Grinten/Van der Grinten & Bouwens 2005, p. 204-205; Admiraal 1998, p. 10; Heerma van Voss,
in: ‘Arbeidsovereenkomst’ (losbl.), art. 7:650 aant. 9; Tjittes 1993, p. 110; Olbers 1991, p. 75. In
3.2.3 van het voorgaande hoofdstuk heb ik deze ‘straffen’ onder de noemer sancties ondergebracht.
Sommige van deze sancties kunnen namelijk ook als ordemaatregel worden ingezet (zie 3.4.2 van
hoofdstuk 3).
55 Indien de gronden voor schorsing in een geïncorporeerde regeling in de arbeidsovereenkomst of in
een CAO zijn opgenomen, rijst de vraag of deze voorschriften als limitatief moeten worden
beschouwd. De meningen in rechtspraak en literatuur zijn hierover verdeeld. Uitvoerig Zondag
2003a, p. 30-32. Hij maakt een onderscheid tussen de schorsing als ordemaatregel en de schorsing als
strafmaatregel. Een regeling met betrekking tot schorsing als ordemaatregel moet zijns inziens niet
snel als een exclusieve en uitputtende bevoegdheid worden aangemerkt. Betreft het een regeling met
betrekking tot schorsing als strafmaatregel dan volgt volgens Zondag de restrictieve uitlegbenadering
uit de jurisprudentie van de Hoge Raad. Aardenburg bepleit dat een schorsingsregeling in een
(collectieve) arbeidsovereenkomst uitputtend wordt uitgelegd. Als eerste argument hiervoor draagt zij
aan dat een dergelijk beding naar zijn aard exclusief is en voor met name de werkgever contractuele
verplichtingen schept waarvan deze in beginsel niet kan afwijken. Ten tweede, stelt zij, heeft de
werkgever door een dergelijk beding de normen van het goed werkgeverschap hier ingekleurd en
heeft hij zich in beginsel te gedragen naar deze normen. Zij wijst er op dat er weinig rechtspraak is
verschenen over dit onderwerp en dat de jurisprudentie die er is een wisselend beeld laat zien. Zij
bespreekt vervolgens een aantal kort geding-uitspraken (W. Aardenburg, ‘Schorsingsregelingen in
(collectieve) arbeidsovereenkomsten’ ArbeidsRecht (7) 2000-3, p. 13-17). Van Eck 2002, p. 3 en Van
der Grinten/Van der Grinten & Bouwens 2005, p. 206-207 zijn van mening dat een werknemer ook
buiten de in de (collectieve) arbeidsovereenkomst genoemde gronden en voor een langere duur kan
worden geschorst. Zie ook Heerma van Voss 1999, p. 79 en Hof Amsterdam 30 maart 2000, JAR
2000, 119.
56 Zondag 2003a, p. 22.
200