Wangedrag van werknemers - RePub - Erasmus Universiteit ...

en terug- en invordering sociale zekerheid (WBM) 284 is in de sociale zekerheid
het onderscheid tussen twee sancties geïntroduceerd: de boete en de maatregel
(of weigeringen). 285 Dit onderscheid heeft consequenties voor de gelding van
bepaalde in art. 6 EVRM neergelegde strafrechtelijke regels en beginselen. In
3.9.1 bespreek ik een aantal issues dienaangaande, welke bij de invoering van de
WBM ter sprake kwamen. In 3.9.2 ga ik in op opvattingen uit de literatuur over
de normering van sancties in het socialezekerheidsrecht. In 3.9.3 kom ik tot de
beantwoording van bovenstaande, centrale vraag.
3.9.1 De Wet Boeten, maatregelen en terug- en invordering sociale zekerheid
Een vraag die bij de invoering van het wetsvoorstel WBM ter sprake kwam, was
of de boeten en de maatregelen in de sociale zekerheid moeten worden
beschouwd als straf of strafvervolging in de zin van art. 6 EVRM en art. 14
IVBP. Deze vraag werd van belang geacht, omdat deze verdragsbepalingen
bepaalde rechten toekennen aan degene tegen wie een strafvervolging (criminal
charge) wordt ingesteld. Toetsing aan het ‘criminal charge’- criterium en aan de
in de rechtspraak van het EHRM ontwikkelde criteria, bracht de toenmalige
Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (Melkert) tot de conclusie dat
het opleggen van een administratieve maatregel geen strafvervolging in de zin
van art. 6 EVRM is. 286 Ten aanzien van de administratieve maatregelen waren
volgens de minister dan ook geen verdergaande waarborgen nodig dan uit de
bestaande wet, de algemene beginselen van behoorlijk bestuur en de Algemene
wet bestuursrecht reeds voortvloeiden. 287 De gehele of gedeeltelijke weigering
van de uitkering naar aanleiding van het niet-naleven van coöperatieve
verplichtingen of het niet tijdig nakomen van de inlichtingenplicht, de
zogenaamde prestatieweigering, waren volgens de minister een maatregel en
geen boete. In geval van prestatieweigering is dan ook geen sprake van een
‘criminal charge’. 288
De administratieve boete in de sociale zekerheid werd daarentegen wel
als een ‘criminal charge’ aangemerkt. Bijgevolg diende de voorgestelde regeling
ten aanzien van de boete ook met de verdragsartikelen (art. 6 EVRM en art. 14
IVBPR) in overeenstemming te zijn. De minister stond allereerst stil bij de
onschuldpresumptie en het zwijgrecht. Voorts werd in het wetsvoorstel,
alhoewel niet verplicht gesteld in de verdragsrechtelijke bepalingen, ook de
cautie geregeld. De minister was van mening dat er weinig aanleiding bestond
284 Wet van 25 april 1996, Stb. 1996, 248. Inwerkingtreding 1 augustus 1996 (Stb. 1996, 295).
285 Kamerstukken II 1994/95, 23 909, nr. 3, p. 1 (MvT). Een van de belangrijkste (wettelijk
voorgeschreven) maatregelen is de blijvend gehele (of gedeeltelijke) weigering van de
werkloosheidsuitkering ex art. 27 lid 1 WW (Lenos 1999-B, p. 184; Vegter 1996, p. 117). Hiermee
werd een zelfde onderscheid gemaakt tussen straffen en maatregelen, als in het strafrecht (zie 3.3).
286 Kamerstukken 1994/95, nr. 3, p. 11-12. Dit werd volgens hem bevestigd in een uitspraak van de
Centrale Raad van Beroep waarin was uitgesproken dat toepassing van de sanctiebepalingen in de
Werkloosheidswet niet kan worden aangemerkt als strafvervolging in de zin van art. 6 EVRM (CRvB
21 december 1993, RSV 1994/132).
287 Kamerstukken 1994/95, nr. 3, p. 13.
288 Kamerstukken 1994/95, nr. 3, p. 11-13. Uitgebreid Lenos 1998, p. 168-173.
175