Wangedrag van werknemers - RePub - Erasmus Universiteit ...

werking van het rechtsbeginsel van de onschuldpresumptie tenietgedaan. Om
dezelfde reden acht ik ook de volgende overweging uit de conclusie van A-G
Biegman-Hartogh bij HR 14 november 1986 onjuist:
‘Het schijnt mij toe dat men in een land als Nederland vooralsnog ervan uit
mag gaan dat in het algemeen de politie niet tot arrestatie overgaat wanneer de
gearresteerde daartoe geen enkele hem toe te rekenen aanleiding heeft
gegeven.’ 205
Nog afgezien van de feitelijke onjuistheid van deze overweging, 206 is dit
uitgangspunt rechtstreeks in strijd met het rechtsbeginsel van de onschuldpresumptie.
Hiermee wordt het recht van de verdachte werknemer op behandeling
als onschuldige geschonden en de deur opengezet voor de mogelijkheid
tot het opleggen van een straf terwijl van schuld (nog) geen sprake is.
Een andere consequentie van de onschuldpresumptie is dat de verdachte
of voorlopig gehechte werknemer niet mag worden belast met het bewijs van
zijn onschuld. 207 Op het moment van een verdenking of voorarrest dient zonder
meer uit te worden gegaan van het ontbreken van de schuld. De werknemer
hoeft dus niet aan te voeren dat hij, in tegenstelling tot hetgeen de rechtbank en
Hoge Raad overwogen in HR 14 november 1986, 208 zonder voldoende grond is
gearresteerd. Dit laatste is bovendien in strijd met het stelsel van het Wetboek
van Strafvordering. De rechtmatigheid van een verdenking en het voorarrest ligt
namelijk niet in de schuld van de verdachte, maar in het aanwezig zijn van een
redelijk vermoeden van schuld aan enig strafbaar feit (art. 27 Sv) en de gevallen
en gronden geformuleerd in de artikelen 67 en 67a Sv, op het moment van het
voorarrest. 209 Alleen indien achteraf uit het strafdossier of de einduitspraak blijkt
in het recht vindt (HR 8 oktober 2004, JIN 2004, 52, r.o. 3.5.2, met noot van Loonstra). Zie ook
Sagel 2004, p. 438.
205 HR 14 november 1986, NJ 1987, 935. Ook het oordeel van ons hoogste rechtscollege in de uitspraak
van 14 november 1986, is naar mijn mening dan ook onjuist. De Hoge Raad overwoog: ‘3.1 Middel I
in het principaal beroep keert zich vergeefs tegen het oordeel van de Rb. dat daarop neerkomt dat de
aan X voor het hem op staande voet gegeven ontslag opgegeven reden – dat hij op 6 en 7 mei 1982
zonder enig bericht niet op het werk is verschenen – dit ontslag wettigt, nu dat zonder enig bericht
niet op het werk verschijnen vaststaat en de door X ter verontschuldiging van dit plichtsverzuim
aangevoerde omstandigheid – dat hij op 6 mei 1982 door de politie was gearresteerd – daartoe niet
kan dienen, daar zij aan hemzelf valt toe te rekenen.’
206 Aldus ook Jansen 1998, p. 19. Zie ook Rb. Middelburg 1 februari 1987, Prg. 1988, 2844, die
overwoog dat het feit dat de werknemer op het werk was gearresteerd niet meegerekend mocht
worden als omstandigheid die een ontslag op staande voet rechtvaardigt, aangezien deze
omstandigheid buiten de beslissingsbevoegdheid van de werknemer staat en ‘soms worden ook
achteraf onschuldig gebleken personen gearresteerd.’
207 Anders HR 14 november 1986, NJ 1987, 935 en Ktr. Groningen 1 oktober 1990, Prg. 1991, 3419
(waarin de kantonrechter verwees naar de hiervoor genoemde uitspraak van de Hoge Raad).
208 HR 14 november 1986, NJ 1987, 935. Aldus ook Jansen 1998, p. 23 en Ambagtsheer 1997, p. 6.
209 Voorlopige hechtenis is alleen onrechtmatig ‘indien zij is ondergaan ingevolge een bevel dat is
verleend in strijd met de wet (bijv. wanneer de gronden voor voorlopige hechtenis niet aanwezig
waren) dan wel met veronachtzaming van fundamentele vereisten, zoals het horen van de verdachte
waar dat is voorgeschreven (vgl. HR 12 februari 1993, NJ 1993, 524). Buiten deze gevallen is
voorlopige hechtenis in beginsel rechtmatig, omdat zij wordt gerechtvaardigd door het bestaan van
151