Wangedrag van werknemers - RePub - Erasmus Universiteit ...

wangedrag en de aard van de functie en/of het bedrijf. 176 Indien geen relatie
bestaat tussen het wangedrag en de aard van de functie en/of het bedrijf, zijn de
belangen van de werkgever, zijn bedrijf of zijn werknemers niet geschaad –
uitzonderingen daargelaten – en is de werkgever niet gerechtigd tot het opleggen
van een straf. Op soortgelijke wijze oordeelde de Kantonrechter Harderwijk ten
aanzien van een verzoek tot ontbinding van een arbeidsovereenkomst met een
werknemer, die was veroordeeld tot twee jaar gevangenisstraf vanwege een
geweldsdelict in de familiesfeer:
‘3. (…) Het vergrijp heeft plaatsgevonden in de familiesfeer en er bestaat geen
enkele relatie met het bedrijf of de arbeidsovereenkomst.
4. Inwilliging van het verzoek zou met zich brengen dat X. dubbel gestraft
wordt voor een zaak waar het bedrijf geheel buiten staat.’ 177
Kort gezegd, de bevoegdheid tot straffen ontbreekt ten aanzien van wangedrag
waar het bedrijf geheel buiten staat. Aan toepassing van het ‘ne bis in idem’beginsel
wordt dan niet toegekomen.
Dientengevolge is de vraag of een werkgever gerechtigd is tot het
opleggen van een straf, naast de door de strafrechter opgelegde straf ter zake van
hetzelfde feit, alleen aan de orde indien een relatie bestaat tussen de aard van het
wangedrag en de aard van de functie en/of het bedrijf. De werkgever heeft in dat
geval echter een zelfstandig belang bij het uitoefenen van de bevoegdheid tot
straffen: het goed functioneren van het bedrijf en zijn werknemers is gebaat bij
bestraffing van het wangedrag (zie 4.2 van hoofdstuk 4). Bijgevolg kan worden
geconcludeerd dat het ‘ne bis in idem’-beginsel ook in het arbeidsrecht geen
externe werking heeft. 178 Indien door de strafrechter reeds een straf is opgelegd,
heeft ook de werkgever nog de bevoegdheid tot het opleggen van een straf ter
zake van hetzelfde gedrag: de straffen dienen verschillende belangen.
Betekent dit nu dat de werkgever geen rekening hoeft te houden met het
feit dat de werknemer reeds door de strafrechter een straf opgelegd heeft
gekregen? Ik ben van mening dat de werkgever niet geheel voorbij mag gaan
aan de door de strafrechter opgelegde straf. De strafrechter is het onafhankelijke
en onpartijdige orgaan waaraan in de Grondwet de berechting van strafbare
feiten is opgedragen (art. 113 Gw). Hij stelt de schuld van de verdachte
werknemer vast en bepaalt welke straf daaraan moet worden verbonden. Met de
onherroepelijke uitspraak van de strafrechter mag de verdachte er in beginsel op
vertrouwen dat de vervolging en berechting van het strafbare feit is afgedaan.
Het is dan ook in het belang van het, aan het ‘ne bis in idem’-beginsel ten
grondslag liggende, beginsel van de rechtszekerheid, dat de werknemer na
176
Bij De Doelder 1981, p. 146-147 valt dit soort wangedrag onder de noemer kwaliteitsdelicten en
gemengde delicten. Daar tegenover staan niet-kwaliteitsdelikten: feiten waarbij de functie, het
groepslidmaatschap, de hoedanigheid van de betrokkene, geen enkele rol speelt.
177
Ktr. Harderwijk 30 juli 1987, Prg. 1987, 2767.
178
Met andere woorden: het ‘una via’-beginsel gaat niet op bij strafoplegging door de werkgever na een
straf van overheidswege.
143