Wangedrag van werknemers - RePub - Erasmus Universiteit ...

groot belang voor de rechtsbescherming van de betrokkene. In de rechtspraak
van het EHRM zijn criteria geformuleerd aan de hand waarvan kan worden
vastgesteld of een bepaalde, door de overheid geëntameerde (maar volgens het
nationale recht niet-strafrechtelijke), procedure tot het opleggen van een sanctie,
het karakter van een ‘criminal charge’ heeft. 146 Centraal staat de afbakening van
het begrip ‘criminal’; wanneer is sprake van een strafvervolging? 147
Het eerste criterium kan worden aangeduid als het
‘classificatiecriterium’. 148 Wat is de classificatie van de geschonden norm in het
nationale recht; behoort de bepaling waarin de norm is vervat tot het strafrecht
of tot een ander rechtsgebied? 149 Classificeert de verdragsstaat de geschonden
norm als strafrechtelijk, dan is in ieder geval sprake van strafvervolging. 150 De
bepalingen art. 6 EVRM leden 2 en 3 zijn dan zonder meer van toepassing.
Classificeert een verdragsstaat de geschonden norm daarentegen als nietstrafrechtelijk,
dan kan desondanks sprake zijn van strafvervolging in de zin van
art. 6 EVRM. Zou dit anders zijn, dan zouden verdragsstaten zelf, door bepaald
gedrag als niet-strafrechtelijk te kwalificeren, de toepasselijkheid van art. 6
EVRM kunnen uitsluiten. Dit zou tot resultaten kunnen leiden die in strijd zijn
met ‘the object and purpose’ van het Verdrag. De plaats van de norm in het
nationale recht beschouwt het EHRM dan ook als ‘no more than a starting
point’. 151 Gaat het om een (volgens het nationale recht) niet-strafrechtelijke
norm, dan wordt getoetst aan een aantal materiële criteria: de aard van de
norm, 152 de aard van de sanctie en de zwaarte van de sanctie. De aard van de
146 Aanleiding tot deze rechtspraak waren bestuurlijke procedures tot het opleggen van ‘bestuurlijke’
sancties en de vraag of deze procedures onder de normerende werking van 6 EVRM en art. 14
IVBPR vielen. Daarnaast ging het weliswaar ook om tuchtrechtelijke procedures, maar dit waren
ambtenarentuchtrechtelijke procedures en daarmee dus ook bestuurlijke procedures. Zie bijvoorbeeld
de zaak Engel, EHRM 8 juni 1976, NJ 1978, 223.
147 Het EHRM kiest voor een autonome en inhoudelijke, niet-formele, uitleg van het begrip ‘criminal’.
Bovendien wordt het begrip, vanwege het grote belang van een eerlijke rechtsgang in een
democratische samenleving, extensief uitgelegd (EHRM 8 juni 1976, NJ 1978 (Engel); EHRM 21
februari 1984, NJ 1988, 937 (Ozturk); Lenos 1998, p. 27. Uitgebreid over de zaak Ozturk en Engel:
Viering 1994, p. 148-149).
148 Viering 1994, p. 151-153.
149 Dit is voor het eerst bepaald in de zaak Engel, EHRM 8 juni 1976, NJ 1978, 223. Deze zaak kan
worden gezien als de basis voor de uitleg van het begrip ‘criminal charge’.
150 De overheid heeft in dat geval immers gekozen voor de strafrechtelijke weg. Dit betekent dat ook de
strafrechtelijke procedure tot het opleggen van een maatregel onder de bescherming van art. 6 EVRM
valt (Kooijmans 2002, p. 341 en 343).
151 EHRM 8 juni 1976, NJ 1978, 224, § 82 (Engel). Daarnaast is bijvoorbeeld ook van belang of de
norm in de meerderheid van de andere verdragsstaten tot het strafrecht behoort (Zie ook Lenos 1998,
p. 29). Verder kijkt het EHRM niet alleen naar de plaats van de norm in het wettelijk systeem, maar
ook naar de kwalificatie van de norm door de nationale rechter en naar de door de wetgever gebruikte
terminologie. Bij de vaststelling of het om een strafrechtelijke norm gaat, kan bovendien van belang
zijn of de norm een equivalent in het strafrecht heeft (EHRM 28 juni 1984, A80, §71, Campbell and
Fell), of het OM in de procedure is betrokken en of de straf wordt geregistreerd in het politieregister
(EHRM 23 maart 1994, A283-B (Ravnsborg) en Lenos 1998, p. 27-31; Viering 1994, p. 146-153).
152 De werkelijke aard van de norm acht het EHRM van groter belang dan de classificatie van de norm
in het nationale recht (EHRM 8 juni 1976, NJ 1978, 224, Engel). Wil de schending van een norm tot
een ‘criminal offence’ kunnen leiden, dan moet de norm bepaald gedrag gebieden of verbieden.
Voorts is bij het bepalen van de aard van de norm van belang gebleken, tot wie de norm zich richt.
135