Wangedrag van werknemers - RePub - Erasmus Universiteit ...

komt ook in een aantal andere regelingen, die de opsporingsbevoegdheid van de
werkgever normeren, terug: de WBP en art. 139f Sr.
De WBP is bijna altijd van toepassing op de in dit hoofdstuk centraal
staande, door werkgevers gehanteerde, opsporingsmethoden. Twee belangrijke,
aan de WBP ten grondslag liggende beginselen zijn de proportionaliteit en
subsidiariteit. Uit de bepalingen van de WBP kan worden afgeleid dat de inzet
van een heimelijke opsporingsmethode, zoals cameratoezicht, alleen is toegestaan
indien sprake is van een redelijke verdenking van wangedrag jegens een of
meer medewerkers, welke verdenking de heimelijk inzet rechtvaardigt. Ter
rechtvaardiging van de verwerking van persoonsgegevens in het kader van de
opsporing van wangedrag, dient de werkgever te voldoen aan het noodzakelijkheidsvereiste:
de gegevensverwerking is noodzakelijk ter behartiging van zijn
gerechtvaardigd belang en het belang of de fundamentele rechten en vrijheden
van de werknemer, in het bijzonder het recht op bescherming van de persoonlijke
levenssfeer, prevaleert niet. De werkgever kan ter rechtvaardiging nooit een
beroep doen op de toestemming van de betrokken werknemer. Wil de werkgever
strafrechtelijke persoonsgegevens verwerken, dan schrijft de WBP voor
dat hij hieromtrent, met instemming van de ondernemingsraad, een regeling
vaststelt. Leeft de werkgever de bepalingen van de WBP niet na, dan staan de
betrokken werknemer op grond van de WBP een aantal acties open. Zo kan hij
verzet aantekenen of schadevergoeding vorderen van de werkgever, of van het
door de werkgever ingeschakelde recherche- of detectivebureau.
Op grond van art. 139f Sr mag de werkgever geen gebruik maken van
niet-kenbaar gemaakt heimelijk cameratoezicht. Aan het kenbaarheidsvereiste
kan vrij eenvoudig worden voldaan. Dientengevolge sluit deze bepaling de
mogelijkheid van heimelijk cameratoezicht niet uit: een circulaire waarin wordt
aangekondigd dat bij een vermoeden van wangedrag (bijvoorbeeld diefstal)
heimelijk cameratoezicht wordt ingezet, is voldoende. Art. 441b Sr ziet op het
verbod van heimelijk cameratoezicht in voor het publiek wel toegankelijke
ruimten, zoals een winkel of een bank. Ook hiervoor geldt het kenbaarheidsvereiste.
Voorts spelen het instemmingsrecht van de ondernemingsraad, de NVP-
Sollicitatiecode en de Wet justitiële gegevens en strafvorderlijke gegevens een
normerende rol. Heeft de werkgever ter opsporing van het wangedrag een
recherche- of detectivebureau ingeschakeld, dan zijn (tevens) de Wet
particuliere beveiligingsorganisaties en recherchebureaus, en de Privacygedragscode
sector particuliere onderzoeksbureaus van toepassing. Ook in deze regelingen
spelen de beginselen van proportionaliteit en subsidiariteit een belangrijke
rol.
Gezien de overeenkomst tussen de door werkgevers gehanteerde
opsporingsmethoden met bepaalde strafrechtelijke opsporingsmethoden, ben ik
tevens ingegaan op de regeling van die strafrechtelijke opsporingsmethoden.
Opsporingsbevoegdheden worden in het strafrecht geclausuleerd toegekend.
Verder vindt normering in het strafprocesrecht onder meer plaats via het
legaliteitsbeginsel, het vereiste van een redelijk vermoeden dat een strafbaar feit
97