Arborisico's in de branche Overige zakelijke ... - docs.szw.nl
Arborisico's in de branche Overige zakelijke ... - docs.szw.nl
Arborisico's in de branche Overige zakelijke ... - docs.szw.nl
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Zoekprofiel:<br />
KDC TNO Arbeid<br />
Arborisico’s <strong>in</strong> <strong>de</strong> <strong>branche</strong><br />
<strong>Overige</strong> <strong>zakelijke</strong> dienstverlen<strong>in</strong>g<br />
<strong>Overige</strong> <strong>zakelijke</strong> dienstverlen<strong>in</strong>g: SBI 84* (BIK 74) not SBI 843<br />
RSI: SAMENVATTING “rsi” or TITEL “rsi” or UDC 616.7*<br />
Schoonmaak<strong>branche</strong>: SBI 849 or SBI 981 or UDC 648.5* (BIK 747)<br />
Tillen: UDC 331.441.1*<br />
Zandstraal<strong>in</strong>richt<strong>in</strong>gen: UDC 621.924.94 or SAMENVATTING: “zandstra*”<br />
1
I<strong>nl</strong>eid<strong>in</strong>g<br />
In <strong>de</strong>ze sector zijn ca. 190 duizend werknemers werkzaam <strong>in</strong> een veelheid aan verschillen<strong>de</strong><br />
kle<strong>in</strong>ere bedrijfstakken als schoonmaak- en glazenwasbedrijven, uitzendbedrijven, organisatie- en<br />
adviesbureau’s, architectenbureau’s en callcenters (CBS; 2000).<br />
Er is dus ook sprake van een veelheid aan arbeidsrisico’s en preventiemaatregelen.<br />
Het voert te ver om hier die veelal uitee<strong>nl</strong>open<strong>de</strong> risico’s en maatregelen samen te vatten.<br />
Die zijn te v<strong>in</strong><strong>de</strong>n <strong>in</strong> <strong>de</strong> hierna te behan<strong>de</strong>len hoofdstukken.<br />
In het ka<strong>de</strong>r van <strong>de</strong> Arboconvenanten zijn <strong>de</strong> speciale aandachtpunten: tillen, RSI, kwarts en<br />
oplosmid<strong>de</strong>len.<br />
Met <strong>de</strong> architecten<strong>branche</strong> is <strong>in</strong> juli 2000 een <strong>in</strong>tentieverklar<strong>in</strong>g getekend over het reduceren van<br />
blootstell<strong>in</strong>g aan werkdruk en RSI, en <strong>de</strong> versnell<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> reïntegratie <strong>in</strong> het eerste ziektejaar.<br />
De schoonmaaksector teken<strong>de</strong> <strong>in</strong> september 2000 een <strong>in</strong>tentieverklar<strong>in</strong>g om aandacht te gaan<br />
beste<strong>de</strong>n aan tillen, RSI, werkdruk, OPS, allergenen en vroegtijdige reïntegratie.<br />
In <strong>de</strong> uitzend<strong>branche</strong> wordt een Arboconvenant voorbereid op <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rwerpen reïntegratie,<br />
werkdruk, en fysieke belast<strong>in</strong>g.<br />
2
1 Arbozorg en arbeidsorganisatie<br />
Risicogroepen en effecten:<br />
In het “Document Gevelon<strong>de</strong>rhoud (1995)” wor<strong>de</strong>n aspecten besproken van het<br />
gevelon<strong>de</strong>rhoud <strong>in</strong> het algemeen en het glazenwassen <strong>in</strong> het bijzon<strong>de</strong>r. Met name komen <strong>de</strong><br />
risico’s voor vallen van hoogte, fysieke belast<strong>in</strong>g en ergonomie van werkhoud<strong>in</strong>gen aan <strong>de</strong> or<strong>de</strong>.<br />
De particuliere beveilig<strong>in</strong>gs<strong>branche</strong> kenmerkt zich door een groot aantal kle<strong>in</strong>e (m<strong>in</strong><strong>de</strong>r dan<br />
50 me<strong>de</strong>werkers) on<strong>de</strong>rnem<strong>in</strong>gen die veelal regionaal werken. Een beveilig<strong>in</strong>gsbedrijf heeft een<br />
platte organisatiestructuur met korte lijnen en wordt veelal strak geleid. Bij <strong>de</strong> kle<strong>in</strong>ere bedrijven<br />
ontbreekt een arbo- en verzuimbeleid. Omdat veel me<strong>de</strong>werkers het grootste ge<strong>de</strong>elte van <strong>de</strong> tijd<br />
doorbrengen bij <strong>de</strong> opdrachtgever, hebben zij we<strong>in</strong>ig b<strong>in</strong>d<strong>in</strong>g met het eigen beveilig<strong>in</strong>gsbedrijf. Veel<br />
nieuwe me<strong>de</strong>werkers knappen af door <strong>de</strong> onregelmatigheid, werkdruk, eentonigheid en<br />
onveiligheid.<br />
Als gevolg van bedrijfsongevallen komt er een relatief hoog ziekteverzuim voor bij<br />
me<strong>de</strong>werkers van <strong>de</strong> <strong>in</strong>dustriële uitzendbedrijven.<br />
De <strong>in</strong>ternationalisatie heeft een belangrijke <strong>in</strong>vloed op <strong>de</strong> organisatie-advies<strong>branche</strong>. Door <strong>de</strong><br />
steeds groter wor<strong>de</strong>n<strong>de</strong> vervlecht<strong>in</strong>g van bedrijfsleven en overheid op <strong>in</strong>ternationale schaal, krijgt<br />
een toenemend ge<strong>de</strong>elte van het advieswerk een <strong>in</strong>ternationale dimensie.<br />
Van <strong>de</strong> economische- en f<strong>in</strong>anciële adviesbureaus nemen vooral <strong>de</strong> mid<strong>de</strong>lgrote en grote<br />
bedrijven maatregelen <strong>in</strong> het ka<strong>de</strong>r van <strong>de</strong> arbeidsomstandighe<strong>de</strong>n. Bedrijven die een Risico-<br />
Inventarisatie en –Evaluatie (RI&E) hebben opgesteld beste<strong>de</strong>n hier<strong>in</strong> meestal aandacht aan<br />
werkdruk en <strong>de</strong> risico’s voor beeldschermwerkers.<br />
Ongeveer 70% van alle architectenbureaus heeft een RI&E en een plan van aanpak <strong>in</strong> het<br />
ka<strong>de</strong>r van <strong>de</strong> arbeidsomstandighe<strong>de</strong>n. Een schriftelijk vastgelegd ziekteverzuimbeleid is aanwezig<br />
bij 85% van <strong>de</strong> architectenbureaus.<br />
De grote verschei<strong>de</strong>nheid aan bedrijven en het ontbreken van een krachtenbun<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g hebben <strong>de</strong><br />
<strong>branche</strong> van <strong>de</strong> Dienstverleners <strong>in</strong> <strong>de</strong> Beurs- en Tentoonstell<strong>in</strong>gsbouw tot een zeer heterogene<br />
<strong>branche</strong> gemaakt met een nauwelijks ontwikkeld arbobeleid.<br />
De arbeidsverhoud<strong>in</strong>gen <strong>in</strong> <strong>de</strong> schoonmaak<strong>branche</strong> wor<strong>de</strong>n gekenmerkt door een ger<strong>in</strong>ge<br />
organisatiegraad van zowel werkgevers als werknemers. De <strong>branche</strong> is vooral na 1995 sterk<br />
gegroeid, vooral als gevolg van het feit dat bedrijven en <strong>in</strong>stell<strong>in</strong>gen steeds meer schoonmaakwerk<br />
uitbeste<strong>de</strong>n en/of bezu<strong>in</strong>igen op <strong>de</strong> kostenpost “schoonmaken”. Een gevolg hiervan is dat <strong>de</strong><br />
concurrentie steeds feller wordt, waardoor <strong>de</strong> druk om zo goedkoop mogelijk te werken toeneemt.<br />
De overgrote meer<strong>de</strong>rheid van <strong>de</strong> bedrijven <strong>in</strong> <strong>de</strong> schoonmaak<strong>branche</strong> houdt zich bezig met het<br />
schoonmaken van het <strong>in</strong>terieur van kantoren en gebouwen. De rest bestaat uit glazenwassen,<br />
gevel-, brand- en roetre<strong>in</strong>ig<strong>in</strong>g, <strong>in</strong>dustriële re<strong>in</strong>ig<strong>in</strong>g, straat- en rioolre<strong>in</strong>ig<strong>in</strong>g, schoorsteenvegen en<br />
restactiviteiten, zoals schoonmaken van trams, bussen en tre<strong>in</strong>en, tapijtre<strong>in</strong>igen en <strong>de</strong>rgelijke.<br />
Schoonmaakwerk is arbeids<strong>in</strong>tensief; bijna 80% van <strong>de</strong> brutokosten bestaat uit personeelskosten.<br />
Het opleid<strong>in</strong>gsniveau van <strong>de</strong> werknemers is laag en gemid<strong>de</strong>ld werken werknemers niet erg lang <strong>in</strong><br />
<strong>de</strong> schoonmaak. Het verloop is extreem hoog. Ook het ziekteverzuim is erg hoog. Werkdruk is<br />
vaak <strong>de</strong> oorzaak van het verzuim. De <strong>branche</strong>-organisatie OSB (On<strong>de</strong>rnem<strong>in</strong>gsorganisatie<br />
Schoonmaak & Bedrijfsdiensten) heeft voor <strong>de</strong> <strong>branche</strong> een RIE-<strong>in</strong>strument ontwikkeld.<br />
Me<strong>de</strong>werkers van zogenaam<strong>de</strong> callcenters werken vaak met veel mensen <strong>in</strong> kle<strong>in</strong>e ruimtes,<br />
on<strong>de</strong>rv<strong>in</strong><strong>de</strong>n een hoge werkdruk, zitten <strong>de</strong> hele dag achter <strong>de</strong> computer en hebben een eenzijdig<br />
takenpakket.<br />
Risicofactoren en preventiemaatregelen:<br />
Risicofactoren Preventiemaatregelen<br />
1) Arbeidsomstandighe<strong>de</strong>n en veiligheid 1) De richtlijnen <strong>in</strong> het “Document Gevelon<strong>de</strong>rhoud”<br />
3
gevelre<strong>in</strong>igers en glazenwassers. en het “Convenant Gevelon<strong>de</strong>rhoud” uitvoeren.<br />
2) Ontbreken van arbo- en verzuimbeleid<br />
bij kle<strong>in</strong>ere beveilig<strong>in</strong>gsbedrijven.<br />
3) Eentonigheid van<br />
surveillancewerkzaamhe<strong>de</strong>n bij<br />
beveilig<strong>in</strong>gsbedrijven.<br />
4) Onbekendheid en onervarenheid met<br />
<strong>de</strong> werkplek, nieuwigheid van het werk en<br />
onveilige werksituaties voor (jonge)<br />
me<strong>de</strong>werkers van <strong>in</strong>dustriële<br />
uitzendbedrijven.<br />
5) Implementatie van <strong>de</strong> Arbowet <strong>in</strong> <strong>de</strong><br />
heterogene <strong>branche</strong> Beurs- en<br />
Tentoonstell<strong>in</strong>gsbouw.<br />
6) Groot verloop van personeel <strong>in</strong> <strong>de</strong><br />
schoonmaak<strong>branche</strong>.<br />
2 Inricht<strong>in</strong>g arbeidsplaatsen<br />
(o.a. vluchtwegen, kleedruimtes en bouwkundige voorzien<strong>in</strong>gen)<br />
Risicogroepen en effecten:<br />
2) Uitvoeren van een risico-<strong>in</strong>ventarisatie en<br />
–evaluatie.<br />
Stellen van voorwaar<strong>de</strong>n op het gebied van<br />
arbeidsomstandighe<strong>de</strong>n bij nieuwe opdrachtgevers.<br />
Adviser<strong>in</strong>g bij het opzetten van arbo- en<br />
verzuimbeleid.<br />
3) Me<strong>de</strong>werkers oplei<strong>de</strong>n tot all-roun<strong>de</strong>r, waardoor<br />
taakroulatie mogelijk wordt. Inzetten bij beveilig<strong>in</strong>g<br />
van evenementen.<br />
4) Uitzendme<strong>de</strong>werkers beter <strong>in</strong>werken met <strong>de</strong> te<br />
verrichten taken en op <strong>de</strong> werkplek. Goe<strong>de</strong><br />
begeleid<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> uitzendbureaus (regelmatige<br />
evaluatiegesprekken).<br />
5) Collectieve (<strong>branche</strong>gewijze) aanpak van<br />
Arbobeleid.<br />
Versterk<strong>in</strong>g van <strong>branche</strong>-organisatie ESAH.<br />
6) Beter <strong>in</strong>werken en oplei<strong>de</strong>n. De mogelijkheid<br />
geven om meer overdag te werken en grotere<br />
contracten aanbie<strong>de</strong>n.<br />
Meer aandacht voor kwaliteit van <strong>de</strong> organisatie,<br />
kwaliteit van <strong>de</strong> arbeid, en kwaliteit van <strong>de</strong><br />
arbeidsverhoud<strong>in</strong>gen.<br />
Surveillanten van beveilig<strong>in</strong>gsbedrijven kunnen bij opdrachtgevers geconfronteerd wor<strong>de</strong>n<br />
met onveilige en onhygiënische situaties, zoals belemmer<strong>de</strong> looppa<strong>de</strong>n en vluchtwegen en het<br />
ontbreken van rust- en/of sanitaire gelegenhe<strong>de</strong>n.<br />
Als <strong>in</strong> <strong>de</strong> schoon te maken objecten onvoldoen<strong>de</strong> voorzien<strong>in</strong>gen aanwezig zijn (onvoldoen<strong>de</strong><br />
verlicht<strong>in</strong>g, geen mogelijkheid om van warm water of liften gebruikt te maken), kunnen<br />
me<strong>de</strong>werkers van schoonmaakbedrijven hier h<strong>in</strong><strong>de</strong>r van on<strong>de</strong>rv<strong>in</strong><strong>de</strong>n.<br />
Risicofactoren en preventiemaatregelen:<br />
Risicofactoren Preventiemaatregelen<br />
1) Onveilige en/of onhygiënische<br />
omgev<strong>in</strong>g waar<strong>in</strong> me<strong>de</strong>werkers van<br />
beveilig<strong>in</strong>gsbedrijven moeten surveilleren.<br />
2) Onvoldoen<strong>de</strong> voorzien<strong>in</strong>gen voor<br />
me<strong>de</strong>werkers van schoonmaakbedrijven <strong>in</strong><br />
1) Stellen van voorwaar<strong>de</strong>n op het gebied van<br />
werkplek<strong>in</strong>richt<strong>in</strong>g bij nieuwe opdrachtgevers.<br />
2) Met opdrachtgever afspraken maken op grond van<br />
<strong>de</strong> Uitbested<strong>in</strong>g Schoonmaak Arbo-lijst (USA).<br />
4
<strong>de</strong> schoon te maken objecten.<br />
3 Gevaarlijke stoffen<br />
Risicogroepen en effecten:<br />
Veel schoonmaakmid<strong>de</strong>len die me<strong>de</strong>werkers <strong>in</strong> <strong>de</strong> schoonmaak<strong>branche</strong> gebruiken kunnen<br />
bestand<strong>de</strong>len bevatten die een scha<strong>de</strong>lijk effect op <strong>de</strong> gezondheid hebben als zij wor<strong>de</strong>n <strong>in</strong>gea<strong>de</strong>md<br />
door <strong>de</strong> neus of <strong>de</strong> mond, door contact met huid of ogen, of door <strong>in</strong>slikken. Het kan gaan om een<br />
direct effect als huidirritaties of een <strong>in</strong>direct scha<strong>de</strong>lijk effect bij langdurige blootstell<strong>in</strong>g.<br />
Hoofdpijn en dufheid kunnen optre<strong>de</strong>n als gevolg van extreme blootstell<strong>in</strong>g aan algemene<br />
organische oplosmid<strong>de</strong>len. De schoonmaker die <strong>de</strong> hele dag b<strong>in</strong>nen ramen lapt, kan problemen<br />
on<strong>de</strong>rv<strong>in</strong><strong>de</strong>n bij mid<strong>de</strong>len op alcoholbasis.<br />
Bij me<strong>de</strong>werkers <strong>in</strong> <strong>de</strong> schoonmaak<strong>branche</strong> die belast zijn met re<strong>in</strong>ig<strong>in</strong>g waarbij gebruik wordt<br />
gemaakt van zandstraaltechnieken of an<strong>de</strong>re re<strong>in</strong>ig<strong>in</strong>gsmetho<strong>de</strong>n om gevels, muren en<br />
an<strong>de</strong>re steenachtige materialen te re<strong>in</strong>igen, kan stofvorm<strong>in</strong>g optre<strong>de</strong>n, die een verhoogd<br />
risico voor <strong>de</strong> gezondheid met zich meebrengt. Stof irriteert <strong>de</strong> huid en <strong>de</strong> ogen en kan blijven<strong>de</strong><br />
scha<strong>de</strong> toebrengen aan <strong>de</strong> longen.<br />
Kwartsstof kan zelfs silicose en longkanker veroorzaken.<br />
Bij asbestre<strong>in</strong>ig<strong>in</strong>g kan blootstell<strong>in</strong>g aan asbest plaatsv<strong>in</strong><strong>de</strong>n. Die blootstell<strong>in</strong>g kan zelfs na jaren<br />
tot ernstige scha<strong>de</strong> aan <strong>de</strong> gezondheid lei<strong>de</strong>n (asbestose, longkanker, mesiothelioom en pleurale<br />
plaques).<br />
Risicofactoren en preventiemaatregelen:<br />
Risicofactoren Preventiemaatregelen<br />
1) Stoffen <strong>in</strong> bepaal<strong>de</strong> mid<strong>de</strong>len die <strong>in</strong> <strong>de</strong><br />
schoonmaak<strong>branche</strong> gebruikt wor<strong>de</strong>n.<br />
On<strong>de</strong>skundig gebruik van<br />
schoonmaakmid<strong>de</strong>len.<br />
2) Zandstralen of an<strong>de</strong>re<br />
re<strong>in</strong>ig<strong>in</strong>gsmetho<strong>de</strong>n om gevels, muren en<br />
an<strong>de</strong>re steenachtige materialen te<br />
re<strong>in</strong>igen.<br />
3) Asbestre<strong>in</strong>ig<strong>in</strong>g.<br />
1) Schoonmaakproducten gebruiken waar geen<br />
oplosmid<strong>de</strong>len, nitraat of chloor <strong>in</strong> zit. Voorlicht<strong>in</strong>g<br />
en gebruiks<strong>in</strong>structie geven aan me<strong>de</strong>werkers. Gebruik<br />
van persoo<strong>nl</strong>ijke bescherm<strong>in</strong>gsmid<strong>de</strong>len.<br />
2)<br />
Goe<strong>de</strong> afzuig<strong>in</strong>g, zo dicht mogelijk bij <strong>de</strong> plaats<br />
waar het stof vrijkomt (bronafzuig<strong>in</strong>g);<br />
Me<strong>de</strong>werkers zo ver mogelijk van het stof<br />
vandaan hou<strong>de</strong>n;<br />
Gebruik van persoo<strong>nl</strong>ijke bescherm<strong>in</strong>gsmid<strong>de</strong>len;<br />
MAC-waar<strong>de</strong> voor kwarts van 0,075 mg/m_ niet<br />
overschrij<strong>de</strong>n.<br />
Met name het gebruik van afzuig<strong>in</strong>g en/of water<br />
betekent een aanzie<strong>nl</strong>ijke reductie.<br />
3)<br />
Technische en organisatorische maatregelen<br />
(bronafzuig<strong>in</strong>g van asbeststof; beperk<strong>in</strong>g aantal<br />
werknemers; ruimte, apparatuur en gereedschap<br />
stofvrij hou<strong>de</strong>n; asbestafval snel verpakken en<br />
afvoeren; <strong>in</strong>structie aan werknemers);<br />
Het dragen van a<strong>de</strong>mhal<strong>in</strong>gsbescherm<strong>in</strong>g, bij<br />
voorkeur van het type dat zuivere a<strong>de</strong>mlucht<br />
aanvoert uit bijvoorbeeld een compressor of<br />
persluchtfles;<br />
Afbaken<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> werkplek, geschei<strong>de</strong>n eet-<br />
5
4 Biologische agentia<br />
Risicogroepen en effecten:<br />
Geen <strong>in</strong>formatie aangetroffen.<br />
Risicofactoren en preventiemaatregelen:<br />
/kleedruimten en sanitaire voorzien<strong>in</strong>gen,<br />
arbeidshygiëne;<br />
Arbeidsgezondheidskundig on<strong>de</strong>rzoek en<br />
begeleid<strong>in</strong>g van betrokken werknemers;<br />
Blootstell<strong>in</strong>gsregistratie van <strong>de</strong> betrokken<br />
werknemers.<br />
Risicofactoren Preventiemaatregelen<br />
- -<br />
5 Fysieke belast<strong>in</strong>g<br />
Risicogroepen en effecten:<br />
Als gevolg van aandoen<strong>in</strong>gen van het beweg<strong>in</strong>gsapparaat komt er een relatief hoog ziekteverzuim<br />
voor bij me<strong>de</strong>werkers van <strong>de</strong> <strong>in</strong>dustriële uitzendbedrijven.<br />
De meest voorkomen<strong>de</strong> gezondheidsklachten van schoonmakers hebben betrekk<strong>in</strong>g op het<br />
beweg<strong>in</strong>gsapparaat – on<strong>de</strong>r- en bovenrug - en psychische belast<strong>in</strong>g en zijn <strong>in</strong> relatie te brengen met<br />
<strong>de</strong> hoge werkdruk. Een groot <strong>de</strong>el van <strong>de</strong> lichamelijke belast<strong>in</strong>g wordt veroorzaakt door <strong>de</strong><br />
werkmetho<strong>de</strong> die gebruikt wordt (<strong>de</strong> hulpmid<strong>de</strong>len zijn over het algemeen goed). Ver<strong>de</strong>r blijken<br />
veel schoonmakers van gebouwen <strong>de</strong> werkzaamhe<strong>de</strong>n <strong>in</strong> zeer ongunstige houd<strong>in</strong>gen uit te<br />
voeren, waarbij het aantal repeteren<strong>de</strong> beweg<strong>in</strong>gen zeer groot is. Dat verhoogt het risico op<br />
(extra) belast<strong>in</strong>g van het beweg<strong>in</strong>gsapparaat, en bij herhaal<strong>de</strong> belast<strong>in</strong>g zelfs spier-, pees-, zenuw-,<br />
en gewrichtsaandoen<strong>in</strong>gen, oftewel RSI-gerelateer<strong>de</strong> aandoen<strong>in</strong>gen. Een <strong>de</strong>el van <strong>de</strong> problemen<br />
ontstaat ver<strong>de</strong>r door <strong>de</strong> bouw en <strong>in</strong>richt<strong>in</strong>g van het schoon te hou<strong>de</strong>n pand.<br />
Me<strong>de</strong>werkers van architectenbureaus werken veel met programma’s waarmee (bouw)<br />
teken<strong>in</strong>gen kunnen wor<strong>de</strong>n gemaakt (bijvoorbeeld CAD-programma’s). Voor <strong>de</strong>ze programma’s<br />
wordt langdurig en <strong>in</strong>tensief gebruik gemaakt van <strong>de</strong> muis. Dat kan lei<strong>de</strong>n tot klachten aan met<br />
name han<strong>de</strong>n en polsen en op <strong>de</strong> lange duur tot RSI-gerelateer<strong>de</strong> aandoen<strong>in</strong>gen van die<br />
lichaams<strong>de</strong>len. Het blijkt dat 13% van <strong>de</strong> beeldschermwerkers die werkzaam zijn bij een<br />
architectenbureau last heeft van RSI-gerelateer<strong>de</strong> klachten die ook na het werk aanhou<strong>de</strong>n.<br />
Me<strong>de</strong>werkers van economische- en f<strong>in</strong>anciële adviesbureaus (accountants, economisch<br />
adviseurs enz.) werken veelal on<strong>de</strong>r grote tijdsdruk of moeten <strong>in</strong> korte tijd veel werk verrichten.<br />
Zij gebruiken <strong>de</strong> computer voor een uitee<strong>nl</strong>open<strong>de</strong> reeks van adm<strong>in</strong>istratieve han<strong>de</strong>l<strong>in</strong>gen, en het<br />
maken van bereken<strong>in</strong>gen en tabellen, met behulp van programma’s waarbij <strong>in</strong>tensief gebruik van<br />
muis en toetsenbord vereist zijn. Het risico op RSI-gerelateer<strong>de</strong> aandoen<strong>in</strong>gen is bij <strong>de</strong>ze groep<br />
bijzon<strong>de</strong>r groot. Ongeveer 20% van <strong>de</strong> beeldschermwerkers die werkzaam zijn bij een f<strong>in</strong>anciële<br />
organisatie last heeft van RSI-gerelateer<strong>de</strong> klachten die ook na het werk aanhou<strong>de</strong>n.<br />
6
Het ontwikkelen van RSI-gerelateer<strong>de</strong> klachten blijkt recht evenredig samen te hangen met het<br />
aantal uren dat gemid<strong>de</strong>ld per dag achter het beeldscherm wordt gewerkt. Werknemers die<br />
langer achter het beeldscherm werken, hebben namelijk vaker klachten.<br />
Ver<strong>de</strong>r hangen vooral factoren die te maken hebben met werkstress dui<strong>de</strong>lijk samen met RSIklachten.<br />
Risicofactoren en preventiemaatregelen:<br />
Risicofactoren Preventiemaatregelen<br />
1) Tillen van (te zware) lasten, bukken en<br />
het moeten verrichten van arbeid <strong>in</strong> een<br />
gedwongen lichaamshoud<strong>in</strong>g bij<br />
me<strong>de</strong>werkers van <strong>in</strong>dustriële<br />
uitzendbedrijven.<br />
2) Belast<strong>in</strong>g van het beweg<strong>in</strong>gsapparaat<br />
door hoge werkdruk en/of verkeer<strong>de</strong><br />
houd<strong>in</strong>g bij schoonmakers.<br />
3) Het veel werken met<br />
computerprogramma’s, waarbij langdurig<br />
en <strong>in</strong>tensief van muis of toetsenbord<br />
gebruik gemaakt wordt.<br />
4) Ongunstige houd<strong>in</strong>gen van <strong>de</strong> pols<br />
(zijwaartse buig<strong>in</strong>g en extensie) en werken<br />
met geheven armen en gebogen nek bij<br />
beeldschermwerk.<br />
5) Het achter een computerbeeldscherm<br />
met behulp van muis en toetsenbord<br />
on<strong>de</strong>r grote tijdsdruk of <strong>in</strong> korte tijd veel<br />
werk moeten verrichten.<br />
6 Fysische factoren<br />
(o.a. geluid, trill<strong>in</strong>gen, stral<strong>in</strong>g, klimaat, verlicht<strong>in</strong>g en uitzicht)<br />
1) Me<strong>de</strong>werkers niet <strong>in</strong> piekdrukte <strong>in</strong>zetten.<br />
Instructie geven hoe beweg<strong>in</strong>gen moeten wor<strong>de</strong>n<br />
uitgevoerd. Goe<strong>de</strong> begeleid<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> uitzendbureaus<br />
(regelmatige evaluatiegesprekken).<br />
2) Voldoen<strong>de</strong> begeleid<strong>in</strong>g en <strong>in</strong>structie bij het<br />
<strong>in</strong>werken.<br />
Dui<strong>de</strong>lijke voorlicht<strong>in</strong>g en tra<strong>in</strong><strong>in</strong>g hoe het werk<br />
m<strong>in</strong><strong>de</strong>r lichamelijk belastend uit te voeren. De<br />
voorlicht<strong>in</strong>g zal regelmatig herhaald moeten wor<strong>de</strong>n.<br />
Van belang is ook dat <strong>in</strong> <strong>de</strong> praktijk geoefend wordt<br />
met een vertrouw<strong>de</strong> groep. De objectlei<strong>de</strong>r vervult<br />
een voorbeeldfunctie en kan <strong>de</strong> me<strong>de</strong>werkers tij<strong>de</strong>ns<br />
het werk attent maken op een verkeer<strong>de</strong> houd<strong>in</strong>g.<br />
Als langer dan twee uur schoongemaakt wordt, na<br />
elke twee uur een pauze <strong>in</strong>lassen.<br />
3) Niet langer dan 5 tot 6 uur per dag achter <strong>de</strong><br />
computer werken.<br />
Werken met <strong>de</strong>ze programma’s afwisselen met an<strong>de</strong>re<br />
taken.<br />
Gebruik van hulpmid<strong>de</strong>len als polssteuntje,<br />
voetenbankje, documenthou<strong>de</strong>r, beeldschermverhoger<br />
en beeldschermtachograaf.<br />
Werk-rustschema hanteren; regelmatig on<strong>de</strong>rbreken<br />
van het werk mid<strong>de</strong>ls het kort en vaak pauzeren.<br />
4) Een regelmatig on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> aandacht brengen van <strong>de</strong><br />
juiste werkhoud<strong>in</strong>g.<br />
Een cursus ergonomie (laten) volgen.<br />
Juiste opstell<strong>in</strong>g van het beeldscherm en aanpass<strong>in</strong>g<br />
van <strong>de</strong> werkhoogte (aan <strong>de</strong> lichaamsafmet<strong>in</strong>gen van<br />
<strong>de</strong> me<strong>de</strong>werker).<br />
5) Een cursus geven waar<strong>in</strong> me<strong>de</strong>werkers beter leren<br />
omgaan met werkdruk en werkstress.<br />
Beeldschermwerk afwisselen met an<strong>de</strong>re taken.<br />
7
Risicogroepen en effecten:<br />
Me<strong>de</strong>werkers <strong>in</strong> <strong>de</strong> schoonmaak<strong>branche</strong> die <strong>in</strong> hoog tempo hun werk verrichten, kunnen last<br />
on<strong>de</strong>rv<strong>in</strong><strong>de</strong>n van <strong>de</strong> hoge temperaturen <strong>in</strong> gebouwen waar het grootste ge<strong>de</strong>elte van <strong>de</strong> dag zitten<strong>de</strong><br />
arbeid wordt verricht en een voor schoonmaakwerk onaangenaam b<strong>in</strong>nenklimaat heerst. Bij<br />
schoonmakers die geduren<strong>de</strong> <strong>de</strong> hele werktijd natte han<strong>de</strong>n hebben, wordt <strong>de</strong> doorlaatbaarheid van<br />
<strong>de</strong> huid groter en lopen ze het risico van huidirritaties en allergieën.<br />
In <strong>de</strong> <strong>in</strong>dustriële re<strong>in</strong>ig<strong>in</strong>g wor<strong>de</strong>n on<strong>de</strong>r meer handbedien<strong>de</strong> re<strong>in</strong>ig<strong>in</strong>gstechnieken gebruikt,<br />
waarbij water on<strong>de</strong>r hoge druk op het te re<strong>in</strong>igen oppervlak wordt gespoten. Door langdurig van<br />
trillend handgereedschap gebruik te maken, kunnen klachten over en afwijk<strong>in</strong>gen <strong>in</strong> <strong>de</strong> bovenste<br />
<strong>de</strong>len van het beweg<strong>in</strong>gsapparaat ontstaan.<br />
Bij me<strong>de</strong>werkers <strong>in</strong> <strong>de</strong> schoonmaak<strong>branche</strong> die belast zijn met re<strong>in</strong>ig<strong>in</strong>g waarbij gebruik wordt<br />
gemaakt van zandstraaltechnieken kunnen door <strong>de</strong> hoge geluidsdruk aan h<strong>in</strong><strong>de</strong>rlijk lawaai<br />
blootstaan (soms tot 109 dB), dat een verhoogd risico op lawaaidoofheid met zich meebrengt.<br />
Risicofactoren en preventiemaatregelen:<br />
Risicofactoren Preventiemaatregelen<br />
1) Hoge temperaturen <strong>in</strong> gebouwen waar<br />
me<strong>de</strong>werkers van schoonmaakbedrijven<br />
moeten werken.<br />
2) Het langdurig gebruik van trillen<strong>de</strong><br />
handbedien<strong>de</strong> re<strong>in</strong>ig<strong>in</strong>gstechnieken <strong>in</strong> <strong>de</strong><br />
<strong>in</strong>dustriële re<strong>in</strong>ig<strong>in</strong>g.<br />
3) Lawaaibelast<strong>in</strong>g door<br />
zandstraaltechnieken.<br />
7 Arbeidsmid<strong>de</strong>len<br />
(o.a. gereedschappen, mach<strong>in</strong>es)<br />
Risicogroepen en effecten:<br />
1) In overleg met <strong>de</strong> opdrachtgever bekijken of <strong>de</strong><br />
verwarm<strong>in</strong>g eer<strong>de</strong>r op een lagere stand geplaatst kan<br />
wor<strong>de</strong>n of dat er tij<strong>de</strong>lijk ramen wor<strong>de</strong>n geopend.<br />
2) Verlagen van blootstell<strong>in</strong>gsniveau door an<strong>de</strong>re<br />
apparatuur te kiezen en/of <strong>de</strong> druk constant te<br />
hou<strong>de</strong>n.<br />
3) Gebruik van persoo<strong>nl</strong>ijke bescherm<strong>in</strong>gsmid<strong>de</strong>len:<br />
Boven 80 dB(A) moeten werkgevers<br />
gehoorbescherm<strong>in</strong>g ter beschikk<strong>in</strong>g stellen en<br />
werknemers voorlichten. Boven 85 dB(A) zijn<br />
werknemers verplicht tot het dragen van<br />
gehoorbescherm<strong>in</strong>gsmid<strong>de</strong>len.<br />
In het Convenant Gevelon<strong>de</strong>rhoud staat on<strong>de</strong>r meer dat er voor elke <strong>in</strong>stallatie <strong>in</strong> gebruik <strong>in</strong> <strong>de</strong><br />
glazenwassers<strong>branche</strong> een risico-<strong>in</strong>ventarisatie en –evaluatie moet wor<strong>de</strong>n gemaakt. Deze<br />
verplicht<strong>in</strong>g ligt bij <strong>de</strong> opdrachtnemer (het glazenwassersbedrijf), waarbij <strong>de</strong>ze zich moet laten<br />
on<strong>de</strong>rsteunen door een gecertificeer<strong>de</strong> Arbodienst.<br />
Schoonmakers <strong>in</strong> kantoren en gebouwen kunnen bij het vaak tillen en dragen van zware<br />
hulpmid<strong>de</strong>len (volle emmers water, vaten met re<strong>in</strong>ig<strong>in</strong>gsmid<strong>de</strong>len, bedrijfsstofzuigers enz.) en bij<br />
het verplaatsen van zware zaken, als het opzij zetten van meubilair, rugklachten krijgen.<br />
Risicofactoren en preventiemaatregelen:<br />
Risicofactoren Preventiemaatregelen<br />
1) Niet gekeur<strong>de</strong> <strong>in</strong>stallaties <strong>in</strong> <strong>de</strong><br />
glazenwassers<strong>branche</strong>.<br />
1) Opstellen RI&E door het glazenwassersbedrijf met<br />
steun van <strong>de</strong> Arbodienst. Als niet gewerkt kan wor<strong>de</strong>n<br />
8
2) Het gebruik van staan<strong>de</strong> lad<strong>de</strong>rs <strong>in</strong> <strong>de</strong><br />
glazenwassers<strong>branche</strong><br />
3) Tillen en dragen van zware<br />
hulpmid<strong>de</strong>len en het verplaatsen van<br />
zware zaken <strong>in</strong> <strong>de</strong> schoonmaak<strong>branche</strong>.<br />
volgens het Document Gevelon<strong>de</strong>rhoud moet <strong>de</strong><br />
<strong>in</strong>stallatie gemeld wor<strong>de</strong>n bij het zogenaam<strong>de</strong><br />
Meldpunt Glazenwassen.<br />
2) Gebruik van goedgekeur<strong>de</strong> <strong>in</strong>stallaties.<br />
Tot 1 januari 2000 was het toegestaan te werken met<br />
staan<strong>de</strong> lad<strong>de</strong>rs met een maximum sportafstand van<br />
0,35 meter en een maximum werkhoogte van 12,25<br />
meter.<br />
Vanaf 1 januari 2000 is <strong>de</strong> maximale toegestane<br />
werkhoogte 10 meter.<br />
3) Tra<strong>in</strong><strong>in</strong>g en voorlicht<strong>in</strong>g over een goe<strong>de</strong> til-, buken<br />
afsteuntechniek geven. Voor het <strong>in</strong>tern transport<br />
van zware hulpmid<strong>de</strong>len moet zoveel mogelijk<br />
gebruik gemaakt wor<strong>de</strong>n van transportmid<strong>de</strong>len.<br />
Zware zaken zo m<strong>in</strong> mogelijk verplaatsen; eventueel<br />
<strong>in</strong> overleg met <strong>de</strong> opdrachtgever bepalen dat stoelen<br />
voor aanvang van <strong>de</strong> schoonmaakwerkzaamhe<strong>de</strong>n op<br />
<strong>de</strong> tafels wor<strong>de</strong>n gezet.<br />
8 Specifieke werkzaamhe<strong>de</strong>n (zoals la<strong>de</strong>n, lossen, on<strong>de</strong>rhoud, asbestsloop e.d.)<br />
Risicogroepen en effecten:<br />
Me<strong>de</strong>werkers van schoonmaakbedrijven die zich specifiek bezighou<strong>de</strong>n met het<br />
re<strong>in</strong>igen van gebouwen na calamiteiten, zoals brand, ontploff<strong>in</strong>g en wateroverlast, kunnen <strong>in</strong><br />
aanrak<strong>in</strong>g komen met (onbeken<strong>de</strong>) gevaarlijke stoffen met een groot risico voor <strong>de</strong> gezondheid.<br />
Risicofactoren en preventiemaatregelen:<br />
Risicofactoren Preventiemaatregelen<br />
1) Werkzaamhe<strong>de</strong>n na calamiteiten <strong>in</strong> <strong>de</strong><br />
schoonmaak<strong>branche</strong>.<br />
1) Gebruik maken van een checklist waarmee voor<br />
aanvang van <strong>de</strong> werkzaamhe<strong>de</strong>n <strong>de</strong> belangrijkste<br />
risico’s wor<strong>de</strong>n geïntensiveerd.<br />
9 Persoo<strong>nl</strong>ijke bescherm<strong>in</strong>gsmid<strong>de</strong>len en veiligheids- en gezondheidssignaler<strong>in</strong>g<br />
Risicogroepen en effecten:<br />
Geen <strong>in</strong>formatie aangetroffen.<br />
Risicofactoren en preventiemaatregelen:<br />
Risicofactoren Preventiemaatregelen<br />
- -<br />
9
10 Werktij<strong>de</strong>n, overwerk en werkdruk<br />
Risicogroepen en effecten:<br />
Veel nieuwe me<strong>de</strong>werkers van beveilig<strong>in</strong>gsbedrijven knappen af door <strong>de</strong> onregelmatigheid,<br />
werkdruk, eentonigheid en onveiligheid. Me<strong>de</strong>werkers van beveilig<strong>in</strong>gsbedrijven werken veelal<br />
on<strong>de</strong>r tijdsdruk en ervaren het werk als geestelijk <strong>in</strong>spannend, wat me<strong>de</strong> beïnvloed wordt door<br />
onregelmatige en lange diensten.<br />
Standbouwers <strong>in</strong> <strong>de</strong> <strong>branche</strong> van <strong>de</strong> Dienstverleners <strong>in</strong> <strong>de</strong> Beurs- en Tentoonstell<strong>in</strong>gsbouw<br />
hebben te maken met werkdruk als gevolg van <strong>de</strong> krappe opbouw- en <strong>de</strong>montagetij<strong>de</strong>n, die door <strong>de</strong><br />
hallenexploitanten eenzijdig wor<strong>de</strong>n bepaald.<br />
In <strong>de</strong> schoonmaak<strong>branche</strong> moeten hoge prestaties wor<strong>de</strong>n geleverd, wat zich uit <strong>in</strong> strakke<br />
werk- en tijdschema’s voor <strong>de</strong> schoonmakers. De we<strong>in</strong>ig beschikbare tijd, onvoldoen<strong>de</strong> <strong>in</strong>structies,<br />
het werken <strong>in</strong> wisselen<strong>de</strong> <strong>in</strong> plaats van vaste ploegen, negatieve reacties van gebruikers en het<br />
ontbreken van werkoverleg kan <strong>de</strong> werkdruk bij schoonmakers opvoeren, met het risico op<br />
klachten aan het beweg<strong>in</strong>gsapparaat en klachten als hoofdpijn, overspannenheid, <strong>de</strong>pressiviteit en<br />
verhoog<strong>de</strong> bloeddruk. Me<strong>de</strong> daardoor is het ziekteverzuim <strong>in</strong> <strong>de</strong> schoonmaak<strong>branche</strong> relatief hoog.<br />
De werkdruk is het hoogst voor <strong>de</strong> leeftijd van 26 tot 35 jaar. Het werk <strong>in</strong> ploegendiensten en <strong>in</strong><br />
onregelmatige diensten levert een hogere werkdruk op dan <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re diensten.<br />
De krapte op <strong>de</strong> arbeidsmarkt en <strong>de</strong> economische welvaart hebben het aantal mensen dat bereid is<br />
<strong>in</strong> <strong>de</strong> schoonmaak<strong>branche</strong> te werken schaars gemaakt. Om pan<strong>de</strong>n op tijd schoon te krijgen,<br />
moeten <strong>de</strong> leid<strong>in</strong>ggeven<strong>de</strong>n vaak zelf mee poetsen. Dat verhoogt <strong>de</strong> werkdruk aanzie<strong>nl</strong>ijk. Want<br />
voor hun eige<strong>nl</strong>ijke taken hebben ze geen tijd meer en om toch alles af te krijgen draaien ze veel<br />
overuren. De kans op burn-out, oververmoeidheid en stress is bijzon<strong>de</strong>r groot.<br />
Me<strong>de</strong>werkers van organisatie-adviesbureaus en van economische- en f<strong>in</strong>anciële<br />
adviesbureaus on<strong>de</strong>rv<strong>in</strong><strong>de</strong>n veel tijdsdruk en wor<strong>de</strong>n geconfronteerd met veel opdrachten die <strong>in</strong><br />
korte tijd uitgevoerd moeten zijn. Het risico op psychische arbeidsbelast<strong>in</strong>g en stress is daardoor<br />
bijzon<strong>de</strong>r groot.<br />
Bij een meer<strong>de</strong>rheid van <strong>de</strong> architectenbureaus hebben werknemers ook te maken met een hoge<br />
werkdruk.<br />
Ook on<strong>de</strong>r journalisten kunnen veel met stress samenhangen<strong>de</strong> gezondheidsklachten<br />
voorkomen. Die uiten zich <strong>in</strong> slaapproblemen, hoge bloeddruk, overspannenheid, en rug- en<br />
nekklachten. Kenmerkend voor <strong>de</strong>ze groep zijn een hoge werk- en tijdsdruk, een jachtig beroep,<br />
gebrek aan ruimte voor verlof en het beslag wat het werk legt op het privé-leven.<br />
Risicofactoren en preventiemaatregelen:<br />
Risicofactoren Preventiemaatregelen<br />
1) Werkdruk en (onregelmatige) werktij<strong>de</strong>n<br />
van beveilig<strong>in</strong>gsbedrijven.<br />
2) Werkdruk bij opbouw en <strong>de</strong>montage van<br />
stands <strong>in</strong> <strong>de</strong> <strong>branche</strong> Beurs- en<br />
Tentoonstell<strong>in</strong>gsbouw.<br />
3) Tekort aan beschikbare tijd en<br />
onvoldoen<strong>de</strong> <strong>in</strong>structie en voorlicht<strong>in</strong>g <strong>in</strong><br />
<strong>de</strong> schoonmaak<strong>branche</strong>.<br />
1) Het aanpassen van roosters en het tijdig<br />
doorgeven van nieuwe roosters. Betere overleg- en<br />
communicatiestructuur <strong>in</strong>voeren.<br />
2) Afspraken over opbouw- en <strong>de</strong>montagetij<strong>de</strong>n met<br />
hallenexploitanten.<br />
3) Meer schoonmakers <strong>in</strong> vaste ploeg laten werken.<br />
Overuren standaard uitbetalen. Goe<strong>de</strong> <strong>in</strong>structie en<br />
voorlicht<strong>in</strong>g bij veran<strong>de</strong>r<strong>in</strong>gen geven, bijvoorbeeld<br />
bij an<strong>de</strong>re re<strong>in</strong>ig<strong>in</strong>gsafspraken met <strong>de</strong><br />
10
4) Hoge werk- en tijdsdruk bij organisatieadviesbureaus,<br />
economische- en f<strong>in</strong>anciële<br />
adviesbureaus, architectenbureaus en <strong>in</strong> <strong>de</strong><br />
journalistiek.<br />
11 Agressie en geweld, seksuele <strong>in</strong>timidatie<br />
Risicogroepen en effecten:<br />
opdrachtgever. Regelmatig werkoverleg <strong>in</strong>plannen.<br />
4) On<strong>de</strong>rzoek verrichten naar <strong>de</strong> mate van<br />
blootstell<strong>in</strong>g aan hoge werkdruk. Hoge werkdruk als<br />
risicofactor on<strong>de</strong>rkennen en <strong>in</strong> een Risico-<br />
Inventarisatie en –Evaluatie (RI&E) opnemen.<br />
Verbeteren van <strong>de</strong> plann<strong>in</strong>g en organisatie van het<br />
werk, waarbij taken ge<strong>de</strong>legeerd of gerouleerd<br />
kunnen wor<strong>de</strong>n.<br />
Werkgevers zijn wettelijk verplicht een beleid te voeren om werknemers zoveel mogelijk te<br />
beschermen tegen seksuele <strong>in</strong>timidatie, agressie en geweld, en tegen <strong>de</strong> na<strong>de</strong>lige gevolgen van <strong>de</strong>ze<br />
verschijnselen. Me<strong>de</strong>werkers <strong>in</strong> <strong>de</strong> <strong>branche</strong> <strong>Overige</strong> <strong>zakelijke</strong> dienstverlen<strong>in</strong>g hebben relatief vaak<br />
te maken met lichamelijk geweld en <strong>in</strong>timidatie en seksuele discrim<strong>in</strong>atie en <strong>in</strong>timidatie.<br />
Professionals, technici en service-/verkooppersoneel maken vaak meld<strong>in</strong>g van lichamelijk<br />
geweld en <strong>in</strong>timidatie. De laatste groep meldt ook vaak seksuele discrim<strong>in</strong>atie en <strong>in</strong>timidatie.<br />
Vooral <strong>de</strong> me<strong>de</strong>werkers <strong>in</strong> <strong>de</strong> <strong>branche</strong> die directe contacten met klanten hebben zijn een extra<br />
risicogroep. Mensen die nacht- en weekenddiensten verrichten lopen een groter risico om met<br />
geweld <strong>in</strong> aanrak<strong>in</strong>g te komen.<br />
Surveillanten <strong>in</strong> dienst van beveilig<strong>in</strong>gsbedrijven voelen zich doorgaans onveilig door<br />
agressieve bezoekers (<strong>in</strong> w<strong>in</strong>kels en bij evenementen) en bij aanhoud<strong>in</strong>gen.<br />
Risicofactoren en preventiemaatregelen:<br />
Risicofactoren Preventiemaatregelen<br />
1) Directe <strong>zakelijke</strong> contacten met klanten. 1)<br />
Nacht- en weekenddiensten.<br />
Regelmatig overleggen met me<strong>de</strong>werkers over <strong>de</strong><br />
situaties waar<strong>in</strong> zij zich bedreigd voelen;<br />
Zorgen dat meer<strong>de</strong>re personen het bedrijf openen<br />
en afsluiten;<br />
Werknemers opleid<strong>in</strong>g en tra<strong>in</strong>en <strong>in</strong><br />
zelfvertrouwen;<br />
Goe<strong>de</strong> opvang van slachtoffers;<br />
Regelmatig beoor<strong>de</strong>len of genomen maatregelen<br />
tot <strong>de</strong> gewenste resultaten hebben geleid;<br />
Technische veran<strong>de</strong>r<strong>in</strong>gen aanbrengen, zoals een<br />
alarmer<strong>in</strong>gssysteem of het plaatsen van een<br />
vi<strong>de</strong>ocamera.<br />
2) Gevoelens van onveiligheid en onveilige<br />
situaties bij surveillanten <strong>in</strong> dienst van<br />
beveilig<strong>in</strong>gsbedrijven.<br />
12 <strong>Overige</strong>: activiteiten ter verbeter<strong>in</strong>g <strong>in</strong> en door <strong>de</strong> <strong>branche</strong><br />
2) Stellen van voorwaar<strong>de</strong>n op het gebied van<br />
veiligheid bij nieuwe opdrachtgevers.<br />
Me<strong>de</strong>werkers een cursus “Omgaan met agressie” laten<br />
volgen.<br />
11
Risicogroepen en effecten:<br />
De opgenomen voorschriften <strong>in</strong> het “Document Gevelon<strong>de</strong>rhoud” uit 1995 voor<br />
gevelon<strong>de</strong>rhoud en glazenwassen bleken niet <strong>in</strong> alle gevallen hanteerbaar en zelfs negatieve<br />
effecten kunnen hebben op <strong>de</strong> werkgelegenheid. Me<strong>de</strong> om die re<strong>de</strong>n is op 1 februari 1999 is een<br />
nieuw “Convenant Gevelon<strong>de</strong>rhoud” getekend, waar<strong>in</strong> <strong>de</strong> <strong>in</strong> het verle<strong>de</strong>n gemaakte afspraken om<br />
te komen tot verbeter<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> arbeidsomstandighe<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> glazenwassers zijn vastgelegd.<br />
Ook het bijpassen<strong>de</strong> convenant Glazenwassers<strong>branche</strong> behoef<strong>de</strong> aanpass<strong>in</strong>g aan gewijzig<strong>de</strong><br />
<strong>in</strong>zichten. Daarom is besloten door partijen een nieuw convenant Gevelon<strong>de</strong>rhoud <strong>in</strong> het leven te<br />
roepen, waar<strong>in</strong> <strong>de</strong> <strong>branche</strong>-organisaties verklaren bereid te zijn een systeem van certificatie <strong>in</strong><br />
stand te hou<strong>de</strong>n, een actuele vakopleid<strong>in</strong>g <strong>in</strong> stand te hou<strong>de</strong>n, nieuwe materialen te ontwikkelen en<br />
<strong>de</strong> huidige risico-<strong>in</strong>ventarisatie uit te bouwen en te verbeteren.<br />
Het Centraal College van Deskundigen (VCA) heeft een Veiligheids Checklist Uitzend- en<br />
<strong>de</strong>tacher<strong>in</strong>gsbureaus (VCU) ontwikkeld. Het is universeel toepasbaar voor <strong>de</strong> certificer<strong>in</strong>g van<br />
uitzend- en <strong>de</strong>tacher<strong>in</strong>gsbureaus. Het VCU-certificaat is bedoeld voor die bureaus die<br />
personeel leveren aan bedrijven die werkzaamhe<strong>de</strong>n uitvoeren met verhoogd risico.<br />
Al enige jaren participeren werkgevers en werknemers samen met <strong>de</strong> Arbeids<strong>in</strong>spectie <strong>in</strong> een<br />
arboproject on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> naam Arbobreed, dat voor specifieke problemen <strong>in</strong> <strong>de</strong> schoonmaak<strong>branche</strong><br />
een oploss<strong>in</strong>g zoekt. Resultaat van Arbobreed is on<strong>de</strong>r meer <strong>de</strong> Uitbested<strong>in</strong>g Schoonmaak Arbolijst<br />
(USA), een checklist waarmee schoonmaakbedrijven en hun opdrachtgevers tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong><br />
contractbesprek<strong>in</strong>gen gaan <strong>in</strong>ventariseren welke arboknelpunten er <strong>in</strong> <strong>de</strong> schoonmaaklocatie<br />
voorkomen en welke partij hiervoor <strong>de</strong> oploss<strong>in</strong>g zoekt.<br />
Op 11 juli 2000 is er op het M<strong>in</strong>isterie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) een<br />
<strong>in</strong>tentieverklar<strong>in</strong>g getekend voor <strong>de</strong> architecten<strong>branche</strong>. Deze <strong>in</strong>tentieverklar<strong>in</strong>g moet<br />
uite<strong>in</strong><strong>de</strong>lijk resulteren <strong>in</strong> een arboconvenant. Doelstell<strong>in</strong>g is het reduceren van <strong>de</strong> blootstell<strong>in</strong>g aan<br />
arbeidsrisico’s en versnell<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> reïntegratie <strong>in</strong> het eerste ziektejaar. Voornaamste punten van<br />
aandacht zijn werkdruk en RSI.<br />
Op 27 september 2000 heeft <strong>de</strong> schoonmaaksector een <strong>in</strong>tentieverklar<strong>in</strong>g met het M<strong>in</strong>isterie<br />
van SZW getekend. Aandachtspunten zijn tillen, RSI, werkdruk, OPS, allergenen en vroegtijdige<br />
reïntegratie.<br />
In <strong>de</strong> uitzend<strong>branche</strong> wordt een arboconvenant voorbereid op reïntegratie, werkdruk en fysieke<br />
belast<strong>in</strong>g.<br />
Risicofactoren en preventiemaatregelen:<br />
Risicofactoren Preventiemaatregelen<br />
- -<br />
Bronnen:<br />
1 Arbozorg en arbeidsorganisatie<br />
Convenantenmonitor 1999 / A. Peters, A.N. van <strong>de</strong>n Ameele. – Den Haag : Arbeids<strong>in</strong>spectie,<br />
Centraal Kantoor Af<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g Monitor<strong>in</strong>g en Beleids<strong>in</strong>formatie, 2000. – 55 p.<br />
Document gevelon<strong>de</strong>rhoud : veilig werken op hoogte. – Tilburg : On<strong>de</strong>rnemersorganisatie<br />
Schoonmaak- en Bedrijfsdiensten (OSB), 1995. – 47 p.<br />
Ziekten bij uitzendkrachten van <strong>in</strong>dustriële uitzendbureaus / M. Bran<strong>de</strong>s. – Amsterdam : GAK,<br />
1995. – 48 p.<br />
Directeur en organisatie-adviseur / M. Metze, P. Gr<strong>in</strong>wis, M.C.D.P. Weggeman. –<br />
Badhoevedorp : NCD, 1995. – 82 p.<br />
12
Tentoonstell<strong>in</strong>gsbouw? Mij een (arbo-)zorg : <strong>de</strong> ontwikkel<strong>in</strong>g van arbo-beleid voor <strong>de</strong><br />
tentoonstell<strong>in</strong>gsbouw / K. Dijkstra. – Dordrecht : s.n., 1997. – 64 p. – (PHOV scriptie).<br />
Arbo- en verzuimbeleid : een eerste aanzet. – Houten : Verenig<strong>in</strong>g van Particuliere<br />
Beveilig<strong>in</strong>gsorganisaties (VPB), 1994.<br />
Kwaliteit van <strong>de</strong> arbeid en van <strong>de</strong> milieuzorg <strong>in</strong> <strong>de</strong> schoonmaaksector / R. <strong>de</strong> Mooy. –<br />
Amsterdam : Wetenschapsw<strong>in</strong>kel Universiteit van Amsterdam, 1994. – 59 p.<br />
Werkdruk grootste arboprobleem bij schoonmaak / L. van <strong>de</strong>r Ent. – In:<br />
Arbeidsomstandighe<strong>de</strong>n Concreet 5 (1996) no. Juni, p 147-149.<br />
Mensgericht schoonmaken : kwaliteit van <strong>de</strong> arbeid <strong>in</strong> <strong>de</strong> schoonmaak / N. Lemmens. – In:<br />
Facility management magaz<strong>in</strong>e 12 (1999) no. 96, p. 37-41.<br />
Nieuw convenant gevelon<strong>de</strong>rhoud / P.E.T. Striekwold . – In: Lift<strong>in</strong>stituut me<strong>de</strong><strong>de</strong>l<strong>in</strong>g (1999)<br />
no. 262, p. 22-23.<br />
Callcenters krijgen kwaliteitsboost. – In: FNV Magaz<strong>in</strong>e (1999) 12 oktober, p. 42.<br />
2 Inricht<strong>in</strong>g arbeidsplaatsen<br />
Arbo- en verzuimbeleid : een eerste aanzet. – Houten : Verenig<strong>in</strong>g van Particuliere<br />
Beveilig<strong>in</strong>gsorganisaties (VPB), 1994.<br />
Kwaliteit van <strong>de</strong> arbeid en van <strong>de</strong> milieuzorg <strong>in</strong> <strong>de</strong> schoonmaaksector / R. <strong>de</strong> Mooy. –<br />
Amsterdam : Wetenschapsw<strong>in</strong>kel Universiteit van Amsterdam, 1994. – 59 p.<br />
Werkdruk grootste arboprobleem bij schoonmaak / L. van <strong>de</strong>r Ent. – In:<br />
Arbeidsomstandighe<strong>de</strong>n Concreet 5 (1996) no. Juni, p 147-149.<br />
Mensgericht schoonmaken : kwaliteit van <strong>de</strong> arbeid <strong>in</strong> <strong>de</strong> schoonmaak / N. Lemmens. – In:<br />
Facility management magaz<strong>in</strong>e 12 (1999) no. 96, p. 37-41.<br />
3 Gevaarlijke stoffen<br />
Kwaliteit van <strong>de</strong> arbeid en van <strong>de</strong> milieuzorg <strong>in</strong> <strong>de</strong> schoonmaaksector / R. <strong>de</strong> Mooy. –<br />
Amsterdam : Wetenschapsw<strong>in</strong>kel Universiteit van Amsterdam, 1994. – 59 p<br />
Zandstralen en <strong>de</strong> bewerk<strong>in</strong>g van zandsteen : over <strong>de</strong> omvang en <strong>de</strong> aard van <strong>de</strong><br />
gezondheidsrisico’s <strong>in</strong> Ne<strong>de</strong>rland / T.J. Heesen, J. Westra. – Amsterdam : Chemiew<strong>in</strong>kel<br />
Universiteit van Amsterdam, 1996. – 12 p.<br />
Werkdruk grootste arboprobleem bij schoonmaak / L. van <strong>de</strong>r Ent. – In:<br />
Arbeidsomstandighe<strong>de</strong>n Concreet 5 (1996) no. Juni, p 147-149.<br />
Mensgericht schoonmaken : kwaliteit van <strong>de</strong> arbeid <strong>in</strong> <strong>de</strong> schoonmaak / N. Lemmens. – In:<br />
Facility management magaz<strong>in</strong>e 12 (1999) no. 96, p. 37-41.<br />
4 Biologische agentia<br />
-<br />
5 Fysieke belast<strong>in</strong>g<br />
Ziekten bij uitzendkrachten van <strong>in</strong>dustriële uitzendbureaus / M. Bran<strong>de</strong>s. – Amsterdam : GAK,<br />
1995. – 48 p.<br />
Kwaliteit van <strong>de</strong> arbeid en van <strong>de</strong> milieuzorg <strong>in</strong> <strong>de</strong> schoonmaaksector / R. <strong>de</strong> Mooy. –<br />
Amsterdam : Wetenschapsw<strong>in</strong>kel Universiteit van Amsterdam, 1994. – 59 p.<br />
Schoonmaakwerkzaamhe<strong>de</strong>n <strong>in</strong> kantoren : on<strong>de</strong>rzoek naar <strong>de</strong> fysieke belast<strong>in</strong>g bij<br />
schoonmakers van kantoren / S. Laanbroek. – Lei<strong>de</strong>n : [s.n.], 1993. – 73 p., vele p. bijl. –<br />
(Scriptie Arbeids- en Bedrijfsgeneeskun<strong>de</strong>).<br />
De Twentetoets : ontwikkel<strong>in</strong>g en toepass<strong>in</strong>g van een meet<strong>in</strong>strument voor <strong>in</strong>dividuele<br />
werkdruk / M.A. Wieber<strong>in</strong>g-Losse. – Ensche<strong>de</strong> : Wetenschapsw<strong>in</strong>kel Universiteit Twente,<br />
1998. – 100 p.<br />
Repetitive stra<strong>in</strong> <strong>in</strong>juries : risicofactoren bij schoonmaakwerk van kantoorpan<strong>de</strong>n / L.<br />
Konecky. – Utrecht : NSPH, 1999. – 41 p.<br />
Werkdruk grootste arboprobleem bij schoonmaak / L. van <strong>de</strong>r Ent. – In:<br />
Arbeidsomstandighe<strong>de</strong>n Concreet 5 (1996) no. Juni, p 147-149.<br />
Mensgericht schoonmaken : kwaliteit van <strong>de</strong> arbeid <strong>in</strong> <strong>de</strong> schoonmaak / N. Lemmens. – In:<br />
Facility management magaz<strong>in</strong>e 12 (1999) no. 96, p. 37-41.<br />
13
Repetitive Stra<strong>in</strong> Injuries (RSI) bij beeldschermwerkers : <strong>de</strong> muisarm ontzenuwd / J. Massaar. –<br />
Den Haag : VUGA Uitgeverij, 1998. – 31 p.<br />
Repetitive Stra<strong>in</strong> Injuries (RSI) bij beeldschermwerkers : een on<strong>de</strong>rzoek on<strong>de</strong>r werknemers van<br />
f<strong>in</strong>anciële <strong>in</strong>stell<strong>in</strong>gen en architectenbureaus / J. Massaar. – Den Haag : Elsevier<br />
bedrijfs<strong>in</strong>formatie, 1999. –60 p.<br />
6 Fysische factoren<br />
Kwaliteit van <strong>de</strong> arbeid en van <strong>de</strong> milieuzorg <strong>in</strong> <strong>de</strong> schoonmaaksector / R. <strong>de</strong> Mooy. –<br />
Amsterdam : Wetenschapsw<strong>in</strong>kel Universiteit van Amsterdam, 1994. – 59 p.<br />
Hand-arm trill<strong>in</strong>gen door handmatig bedien<strong>de</strong> apparatuur voor hoge-druk vloeistofre<strong>in</strong>ig<strong>in</strong>g /<br />
R. Dekkers. – Amsterdam : Universiteit van Amsterdam, Coronel Laboratorium, 1993. – 33<br />
p. – (Corvu rapport 8)<br />
Werkdruk grootste arboprobleem bij schoonmaak / L. van <strong>de</strong>r Ent. – In:<br />
Arbeidsomstandighe<strong>de</strong>n Concreet 5 (1996) no. Juni, p 147-149.<br />
Mensgericht schoonmaken : kwaliteit van <strong>de</strong> arbeid <strong>in</strong> <strong>de</strong> schoonmaak / N. Lemmens. – In:<br />
Facility management magaz<strong>in</strong>e 12 (1999) no. 96, p. 37-41.<br />
Untersuchung <strong>de</strong>r Lärmbelastung von Arbeitnehmern an Sandstrahlarbeitsplätzen / A.<br />
Schaffner. – In: Zeitschrift für Lärmbekämpfung 44 (1997) no. 5, p. 150-154.<br />
7 Arbeidsmid<strong>de</strong>len<br />
Convenant Gevelon<strong>de</strong>rhoud. – Den Haag : [s.n.], 1999. – 15 p.<br />
Nieuw convenant gevelon<strong>de</strong>rhoud / P.E.T. Striekwold . – In: Lift<strong>in</strong>stituut me<strong>de</strong><strong>de</strong>l<strong>in</strong>g (1999)<br />
no. 262, p. 22-23.<br />
Schoonmaakwerkzaamhe<strong>de</strong>n <strong>in</strong> kantoren : on<strong>de</strong>rzoek naar <strong>de</strong> fysieke belast<strong>in</strong>g bij<br />
schoonmakers van kantoren / S. Laanbroek. – Lei<strong>de</strong>n : [s.n.], 1993. – 73 p., vele p. bijl. –<br />
(Scriptie Arbeids- en Bedrijfsgeneeskun<strong>de</strong>)<br />
8 Specifieke werkzaamhe<strong>de</strong>n<br />
Kwaliteit van <strong>de</strong> arbeid en van <strong>de</strong> milieuzorg <strong>in</strong> <strong>de</strong> schoonmaaksector / R. <strong>de</strong> Mooy. –<br />
Amsterdam : Wetenschapsw<strong>in</strong>kel Universiteit van Amsterdam, 1994. – 59 p.<br />
Mensgericht schoonmaken : kwaliteit van <strong>de</strong> arbeid <strong>in</strong> <strong>de</strong> schoonmaak / N. Lemmens. – In:<br />
Facility management magaz<strong>in</strong>e 12 (1999) no. 96, p. 37-41.<br />
9 Persoo<strong>nl</strong>ijke bescherm<strong>in</strong>gsmid<strong>de</strong>len en veiligheids- en gezondheidssignaler<strong>in</strong>g<br />
-<br />
10 Werktij<strong>de</strong>n, overwerk en werkdruk<br />
Convenantenmonitor 1999 / A. Peters, A.N. van <strong>de</strong>n Ameele. – Den Haag : Arbeids<strong>in</strong>spectie,<br />
Centraal Kantoor Af<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g Monitor<strong>in</strong>g en Beleids<strong>in</strong>formatie, 2000. – 55 p.<br />
Arbo- en verzuimbeleid : een eerste aanzet. – Houten : Verenig<strong>in</strong>g van Particuliere<br />
Beveilig<strong>in</strong>gsorganisaties (VPB), 1994.<br />
Tentoonstell<strong>in</strong>gsbouw? Mij een (arbo-)zorg : <strong>de</strong> ontwikkel<strong>in</strong>g van arbo-beleid voor <strong>de</strong><br />
tentoonstell<strong>in</strong>gsbouw / K. Dijkstra. – Dordrecht : s.n., 1997. – 64 p. – (PHOV scriptie).<br />
Kwaliteit van <strong>de</strong> arbeid en van <strong>de</strong> milieuzorg <strong>in</strong> <strong>de</strong> schoonmaaksector / R. <strong>de</strong> Mooy. –<br />
Amsterdam : Wetenschapsw<strong>in</strong>kel Universiteit van Amsterdam, 1994. – 59 p.<br />
De Twentetoets : ontwikkel<strong>in</strong>g en toepass<strong>in</strong>g van een meet<strong>in</strong>strument voor <strong>in</strong>dividuele<br />
werkdruk / M.A. Wieber<strong>in</strong>g-Losse. – Ensche<strong>de</strong> : Wetenschapsw<strong>in</strong>kel Universiteit Twente,<br />
1998. – 100 p.<br />
Stop <strong>de</strong> persen : verslag van een on<strong>de</strong>rzoek naar <strong>de</strong> gezondheidstoestand, leefgewoonten en<br />
belasten<strong>de</strong> arbeidsomstandighe<strong>de</strong>n van journalisten / V.L. Renaud. – [S.l.] : [s.n.], 1994. – 53 p.<br />
- (Scriptie Katholieke Universiteit Nijmegen).<br />
Stress <strong>in</strong> <strong>de</strong> schoonmaak : samen met <strong>de</strong> baas <strong>de</strong> werkdruk verm<strong>in</strong><strong>de</strong>ren / S. van <strong>de</strong>r Meer. – In:<br />
FNV Magaz<strong>in</strong>e, 10 augustus 2000, p. 24-26.<br />
Werkdruk grootste arboprobleem bij schoonmaak / L. van <strong>de</strong>r Ent. – In:<br />
Arbeidsomstandighe<strong>de</strong>n Concreet 5 (1996) no. Juni, p 147-149.<br />
Mensgericht schoonmaken : kwaliteit van <strong>de</strong> arbeid <strong>in</strong> <strong>de</strong> schoonmaak / N. Lemmens. – In:<br />
Facility management magaz<strong>in</strong>e 12 (1999) no. 96, p. 37-41.<br />
14
11 Agressie en geweld, seksuele <strong>in</strong>timidatie<br />
Arbo- en verzuimbeleid : een eerste aanzet. – Houten : Verenig<strong>in</strong>g van Particuliere<br />
Beveilig<strong>in</strong>gsorganisaties (VPB), 1994.<br />
Geweld, <strong>in</strong>timidatie en discrim<strong>in</strong>atie op het werk <strong>in</strong> <strong>de</strong> Europese Unie / P.G.W. Smul<strong>de</strong>rs, D.J.<br />
Kle<strong>in</strong> Hessel<strong>in</strong>k, G.E. Evers. – Den Haag : M<strong>in</strong>isterie van SZW, 1999. – 73 p.<br />
12 <strong>Overige</strong>: activiteiten ter verbeter<strong>in</strong>g <strong>in</strong> en door <strong>de</strong> <strong>branche</strong><br />
Convenant Gevelon<strong>de</strong>rhoud. – Den Haag : [s.n.], 1999. – 15 p.<br />
Veiligheidschecklist uitzend- en <strong>de</strong>tacher<strong>in</strong>gsbureaus. – Leidschendam : Centraal College van<br />
Deskundigen VCA, 1998. – 11 p.<br />
Convenant gevelon<strong>de</strong>rhoud. – Den Haag : [s.n.], 1999. – 15 p.<br />
Werkdruk grootste arboprobleem bij schoonmaak / L. van <strong>de</strong>r Ent. – In:<br />
Arbeidsomstandighe<strong>de</strong>n Concreet 5 (1996) no. Juni, p 147-149.<br />
Document gevelon<strong>de</strong>rhoud : veilig werken op hoogte. – Tilburg : On<strong>de</strong>rnemersorganisatie<br />
Schoonmaak- en Bedrijfsdiensten (OSB), 1995. – 47 p.<br />
Nieuw convenant gevelon<strong>de</strong>rhoud / P.E.T. Striekwold . – In: Lift<strong>in</strong>stituut me<strong>de</strong><strong>de</strong>l<strong>in</strong>g (1999)<br />
no. 262, p. 22-23.<br />
Literatuur verwerkt t/m maart 2000<br />
15