Inventaris - Nederlands Architectuurinstituut

I N L E I D I N G 1
KORTE BIOGRAFISCHE SCHETSEN
P.J.H. CUYPERS
Inleiding
Cuypers’ betekenis
P.J.H. Cuypers (1827-1921) is één van de bekendste Nederlandse negentiendeeeuwse
architecten. Zijn omvangrijke oeuvre omvat behalve nieuwbouw en
restauraties ook vormgeving van interieurs en ontwerpen voor decoratie en
kunstnijverheid. Cuypers is vooral bekend geworden met zijn ontwerp van het
Rijksmuseum in Amsterdam dat als gebouw een synoniem moest zijn van Rembrandts
Nachtwacht en de schilderijen van de Hollandse meesters in de Gouden Eeuw. De
invloed en betekenis van Cuypers waren zo groot omdat hij als architect van de
Rijksmuseumgebouwen zijn stempel drukte op een aantal gebouwen van de
Rijksoverheid, talloze restauraties uitvoerde en voor rooms-katholieke instellingen
vooral in het zuidelijk deel van Nederland maar ook bijvoorbeeld in Friesland een groot
aantal kerken realiseerde. Op volgende generaties architecten had hij grote invloed,
mede door zijn betrokkenheid bij het (teken)onderwijs, zijn eigen kunstwerkplaats en
de door hem gestichte kunstnijverheidsschool Quellinus. Bovendien was Cuypers in de
tweede helft van de negentiende eeuw een van de voormannen van de zich
emanciperende katholieke zuil. Als zodanig speelde hij een vooraanstaande rol in het
culturele en maatschappelijke leven van zijn tijd.
Enkele jaartallen
Pierre Cuypers (Petrus Josephus Hubertus) werd in Roermond geboren op 16 mei
1827 en overleed daar op 3 maart 1921. Hij was de zoon van Johannes Hubertus
Cuypers (1769-1858), koopman en kerkschilder, en Maria Joanna Bex (1781-1874).
Na zijn opleiding aan het Stedelijk College in Roermond volgde hij van 1845 tot 1849 in
Antwerpen lessen bouwkunst aan de Académie de peinture, sculpture et architecture.
Cuypers was een goede leerling, in 1849 ontving hij de Prix d’Excellence. Na zijn
opleiding in België keerde hij in 1849 terug naar Roermond. In 1850 trouwde Cuypers
met Rosalie de Vin en zij kregen twee dochters. Zijn vrouw overleed op 7 november
1855. In 1859 hertrouwde Cuypers met Antoinette Catharine Thérèse Alberdingk
Thijm, met wie hij twee zoons en drie dochters kreeg. Tot 1865 woonde hij met zijn
gezin in Roermond, in 1865 verhuisde hij naar Amsterdam en in 1897, toen Cuypers 70
jaar werd, verhuisde hij weer naar Roermond.
Kunstwerkplaats
In 1851 begon hij een architectenbureau in Roermond en werd hij benoemd tot
stadsarchitect van Roermond. Een jaar later stichtte hij met F. Stoltzenberg een
atelier voor kerkelijke kunst, ‘Cuypers en Stoltzenberg’. Dit deed hij vanuit idealisme:
1
Voor de inleiding is het archief geraadpleegd, de beschikbare literatuur (zie de lijst
van geraadpleegde literatuur op pagina 33) en de knipselmappen (op te vragen in de
bibliotheek van het NAi).
3