IRRIGATIE UIT EEN MOERAS Een hydrologische studie van de ...

water uitgroeien; hierdoor sterven zij onder water af.
Bovenstrooms van de ritsengordel zijn de Nannikreek en de Camisakreek over grote
aaneengesloten lengten dichtgegroeid met struiken en zelfs hoge bomen; hier vindt thans
geen waterverplaatsing van enige betekening meer plaats (zie hoofdstuk 4). Mogelijk is
het. overstroomd raken van grasmatten hier niet voorgekomen door de kleine peilfluctuaties
in dit gebied en heeft zich daarna op deze drijvende matten bos gevestigd.
6.3 VERDAMPING
6.3.1 Invloed van de zwampbegroeiing op de verdamping
Het verdampingsonderzoek vormt een belangrijk element in de studie van de water-
balans van een gebied. In Suriname zijn reeds verschillende betrouwbare technieken ont-
wikkeld om de open waterverdamping te berekenen (Lenselink & Van der Weert, 1973).
Het verdampingsonderzoek had daarom tot direct doel tot redelijk betrouwbare gewas-
factoren te komen voor de moerasvegetatie.
Over de verdamping van tropische moerasbegroeiing is maar weinig literatuur bekend.
In Suriname is in verband met problemen in het Brokopondo-stuwmeer onderzoek gedaan naar
de verdamping van Eichhornia sp. (waterhyacint). Men vond hier een gewasfactor van maximaal
1.4 (Kamerling, Lenselink & Van der Weert, 1973). Verder is er door Rijks (1969) in Oeganda
een onderzoek naar de verdamping van Cyperus giganteus (papyrus) gedaan. Zijn resultaten
wijzen op een reductie van de verdamping van open water met een factor van 0,6 +_ 15'0.
Experimenten van Migahid (19S2), eveneens met Cyperus giganteus, wijzen op een invloed
van de dichtheid en ouderdom van het gewas. Een jong gewas zou een verdamping gelijk aan
die van open water hebben; aan een 6,5 jaar oud gewas zou een factor van 0,55 toegekend
moeten worden. In beide gevallen werd de open waterverdamping berekend met de formule
van Penman. Voor het cultuurgewas rijst is in Suriname door Kamerling & Bipat (1969) een
factor van maximaal 1,2 gevonden.
In hun berekening van de waterbehoefte van gemechaniseerde rijstcultuur gaan Kamerling,
Lenselink & Van der Weert (1974) uit van een waarde van 1,0 in het begin van het groei-
seizoen, toenemend tot 1,2 gedurende het vlagstadium en daarna snel afnemend tot 0,6 bij
het afrijpen. Daar dit gewas echter altijd onder cultuuromstandigheden is onderzocht en
niet in 'verwilderde' natuurlijke toestand, waarbij ook afgestorven plantendelen een rol
spelen, is een vergelijking met een moerasbegroeiing niet helemaal juist.
Uit aride en gematigde gebieden zijn meer onderzoeksresultaten bekend, bijvoorbeeld
van Gelboukh (1964) en Linacre (1970), maar deze zijn voor de humide tropen vermoedelijk
niet toepasbaar.
Daar de verdamping slechts een deel uitmaakt van het hydrologische gebeuren, heeft
het eigen onderzoek zich moeten beperken tot eenvoudige bepalingen. Het onderzoek heeft
zich zowel gericht op de verdamping van het samenstel van grassen, als op de bijdrage
van de belangrijkste individuele soorten. Ook is er aandacht besteed aan de ontwikkeling
naar standplaats en beworteling. Het voor verdamping benodigde water moet via de wortels
worden opgenomen; bij intensieve verdamping door het blad kan het vochttransport door
de grond naar deze wortels een belemmering vormen voor maximale verdamping. Dit is voor
77